عقب ماندگی ذهنی و راه های پیشگیری
عقب ماندگی ذهنی ناظراست بر عملکرد عمومی هوش که بطور معنی دار پایین تر از حد متوسط است و به طور همزمان ، همراه با نواقصی در رفتار سازشی است که در دروان رشد و تحول ظاهر شده ، تعریف شده است.
عقب ماندگی ذهنی بر اساس میزان بهره هوشی از خفیف تا بسیار شدید (عمیق) تعیین می گردد. و براساس شدت علائم مرضی، از نظر پزشکی، و...طبقه بندی می شود.
در زمینه علل عقب ماندگی ذهنی دانشمندان ومحققان تا کنون به بیش از دو هزار علت اشاره نموده اند. در حالی که هنوز بسیاری از علل عقب ماندگی ذهنی ناشناخته مانده است. در این مقاله علل عقب ماندگی ذهنی را که رابینسون و رابینسون به نقل از ماهر به چهار گروه به شرح زیر تقسیم کرده اند، بررسی شده است.
أ- عقب ماندگی به علت عوامل ارثی
ب- عقب ماندگی به علت اتفاقات دوران بار داری
ج- عقب ماندگی به علت حوادث زایمانی و بعد از تولد
د- عقب ماندگی به علت عوامل محیطی ، اجتماعی و فرهنگی.
هر کدام از این عوامل به تنهایی یا ترکیبی ، ممکن است موجب عقب ماندگی ذهنی در فرد شود. که در این قسمت تاثیر هریک را به اجمال بررسی می کنیم.
در پایان مقاله راه هایی برای پیشگیری از تولد کودک عقب مانده ذهنی که هدف اصلی است، ارائه گردیده است.
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
چپ دستی کودکان :
اعضای بدن به صورت قرینه اند . اما آدمی در به کارگیری آنها یکسان عمل نمی کند . اکثر افراد از بخش راست بدن بیش از بخش چپ بدن استفاده می کنند .
در انجام دادن کارها ، در شنیدن و همچنین در دیدن بهره برداری بیشتر از اندامهای راست بدن است . ولی افرادی هم وجود دارند که چپ دست ، چپ گوش و چپ چشم باشند .
مسأله چپ دستی :
بسیاری از والدین و مربیان مسأله چپ دستی کودکان را با دیدی منفی تلقی می کنند . گمان دارند کودکان چپ دست عقب مانده ذهنی هستند و یا در وضعی قرار دارند که حتما مجبور به بد خطی می باشند و شانس اینکه خوش خط شوند در آنان نیست .همچنین عده ای تصور کرده اند که با دست چپ نمی توان تند کار کرد یا موفقیت درخشانی به دست آورد و همین سبب نگرانی والدین و مربیان شده است.از نظر علمی چپ دستی امری عادی و طبیعی است . هنوز به صراحت معلوم نیست زمان شروع آن چه وقت است . اما عده ای معتقدند که این امر از حدود پایان سال اول زندگی در بچه ها مشخص است ولی آنچه قابل اعتماد است حدود سنین سه و چهار سالگی است .
مشکلات نوشتن :
معلمان در کلاس در می یابند که کودکان چپ دست خط درهم و برهمی دارند ، و یا در حین نوشتن دیکته بسیاری از آنها از دیگران عقب می مانند .اغلب آنها در نیمکت اگر در وسط شاگردان بنشینند مزاحم فرد بغل دستی در نوشتن هستند و خودشان هم به زحمت می افتند .
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
عقب ماندگی درسی در کودکان چرا و چگونه؟
تربیت فرزند با همه سادگی و طبیعی بودن، از کارهای نسبتا دشوار و از مسئولیت های سخت و سنگین است.
تا روزی که طفل خردسال و در آغوش مادر است نگهداری او برای والدین و مخصوصا مادر یک دشواری است . روزی که به راه می افتد و زمانی که به مدرسه و کلاس وارد می شود بدبختی و مصیبت دو چندان است. همه آنهایی که به مدرسه می روند به یک میزان توفیق و پیشرفت ندارند و همه به یک درجه رشد نمی کنند.
برای برخی از کودکان مساله تنبلی مطرح است و برای عده ای عقب ماندگی درسی، بنابراین پدران و مادران باید بگونه ای این مشکل را حل و رفع کنند .
انواع عقب ماندگی:
1- عقب ماندگی ذهنی: اینان افرادی هستند که درجه هوششان از حد متعارف و نرمال پایین تر است و پیشرفت تحصیلی ندارند. هوش عقلی آنها زیر 75-80 می باشد . این گروه باید در مدارس خاص خود به درس و کار بپردازند. باهوش ترین افراد این گروه مثلا با هر دو سالی یک کلاس دوره مدرسه را طی می کند و حداکثر تا راهنمایی امکان ادامه تحصیل دارد.
2- عقب ماندگی درسی: این مورد صرفا ناشی از تن پروری یا بیکاری است و امید اصلاح برای این عده افراد وجود دارد.
باید ریشه ها را دریافت و آنها را از میان برد. این نوع عقب ماندگی از لحاظ علت به دو دسته تقسیم می شود:
- ناشی از تنبلی : که این کودکان از روی تنبلی درس نمی خوانند و تلاش و فعالیتی نمی کنند.
- ناشی از علل دیگر : مثل وجود نارسایی های عضوی چون ضعف در بینایی ، در شنوایی و...
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
عقب ماندگی ذهنی و انواع آن ? تعریف:
به معنای نقص هوشی در اوئل زندگی- در مقابل دمانس می باشد که با محدود شدن عملکرد اجتمائی همراه است. با اقدامات آموزشی و اجتمائی می توان یک زندگی طبیعی در خارج از بیمارستان را برای این افراد فراهم کرد که شامل مدارس ویژه, انجام کار های خانه داری و صنایع دستی و حمایت از این افراد و خانواده آنان می باشد.
? آمار
در جمعیت ??-?? سال شیوع موارد متوسط و شدید حدود ?-? مورد در ???? است. معادل ?-? مورد در ????بیمار یک پزشک عمومی. این شیوع از سال ???? اندکی تغییر کرده اما بروز موارد شدید به علت مراقبت های خوب نوزادی و جنینی تا حد یک سوم تا یک دوم کاهش یافته است. علت ثابت ماندن شیوع, زندگی طولانی تر افراد عقب مانده ذهنی است.
? مشکلات جنسی
شایعترین آن استمناء در معرض عموم است. برخی مثل بچه ها در مورد بدن سایرین کنجکاو هستند که ممکن است از آن تعبیر جنسی شود. بسیاری از عوامل عقب ماندگی ذهنی ارثی نیست و آن دسته که ارثی است باعث ناباروری نیز می شود.
بنا بر این نگرانی اصلی از مقاربت این افراد تولد کودکان عقب مانده نیست بلکه توانائی آنان به عنوان یک پدر یا مادر برای نگهداری یک کودک طبیعی است. استفاده از روش های جلوگیری مفید است.
? بیماریهای جسمی:
شایعترین حالت در موارد شدید و بسیار شدید عقب ماندگی ذهنی دیده میشود که اکثرا ناتوانائی های حسی یا حرکتی و یا صرع دارند. فقط یک سوم این افراد تحرک دارند و یک چهارم به دیگران وابسته هستند. مشکلات شنوائی و بینائی مانع دیگری برای توانائی شناختی است. ناتوانی های حرکتی که شایع نیز می باشد عبارتند از: اسپاستیسیتی-اتاکسی-آتتوز
? اثر عقب ماندگی ذهنی بر خانواده
به محض تشخیص عقب ماندگی ذهنی در نوزاد والدین دچار دیسترس می شوند. برخی کودک را نمیپذیرند. گرچه این طرد کردن مدت طولانی دوام ندارد معمولا تشخیص پس از سال اول گذاشته می شود. والدین مجبورند امید ها و انتظارات خود را تغییر دهند که گاهی باعث افسردگی طولانی والدین همراه با احساس گناه و شرم و خشم می شود. تعداد کمی کودک را نمیپذیرند. در حالی که بقیه در مورد مشخصات سایر فرزندان شدیدا احساس می شوند.
سرانجام اکثر والدین تطابق پیدا میکنند. این والدین نیازمند حمایت طولانی مدت هستند.
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
عقب ماندگی درسی :
تربیت فرزند با همه سادگی و طبیعی بودن از کارهای نسبتا دشوار از مسئولیت های سخت سنگین است . تا روزی که طفل خردسال و در آغوش مادر است نگهداری او برای والدین و مخصوصا مادر یک دشواری است .
روزی که به راه می افتد و زمانیکه به مدرسه و کلاس وارد می شود بدبختی و مصیبت دو چندان است . همه آنهایی که به مدرسه می روند به یک میزان توفیق و پیشرفت ندارند و همه به یک درجه رشد نمی کنند برای برخی از کودکان مسأله تنبلی مطرح است و برای عده ای عقب ماندگی درسی . بنابراین پدران و مادران باید بگونه ای این مشکل را حل و رفع کنند .
انواع عقب ماندگی :
1. عقب ماندگی ذهنی : اینان افرادی هستند که درجه هوششان از حد متعارف و نرمال پایین تر است و پیشرفت تحصیلی ندارند . هوش عقلی آنها زیر 80-75 می باشد . این گروه باید در مدارس خاص خود به درس و کار بپردازند . باهوش ترین افراد این گروه مثلا با هر دو سالی یک کلاس دوره مدرسه را طی می کنند و حداکثر تا راهنمایی امکان ادامه تحصیل دارند .
2. عقب ماندگی درسی : این مورد صرفا ناشی از تن پروری یا بیکارگی است . و امید اصلاح برای این عده افراد وجود دارد . باید ریشه ها را دریافت و ازمیان برد. این نوع عقب ماندگی از لحاظ علت به دو دسته تقسیم می شود .
· ناشی از تنبلی : که این کودکان از روی تنبلی درس نمی خوانند و تلاش و فعالیتی نمی کنند.
· ناشی از علل دیگر : مثل وجود نارسایی های عضوی چون ضعف در بینایی ، در شنوایی و...
تیپ افراد :
برخی دچار نارسایی های جسمی و عقب ماندگی در رشد می باشند .
گروهی دچار ضعف ذهنی ، و اشکال در حافظه و دقت هستند.
بعضی دچار نابهنجاری های شدید رفتاری هستند .
عده ای از آنان کسانی هستند که در دوران خردسالی دیرتر به راه افتاده اند ، دیرتر به سخنگویی و تکلم افتاده اند و دیر تر ا ز دیگر نوزادان لبخند زده اند .
عده ای رشد فکری و عاطفی ندارند و قدرت تخیلشان ضعیف است .
بالاخره در بین آنها افراد باهوش و حتی تیز هوش نیز دیده می شوند .
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
طبقه بندی بیماران عقب مانده ذهنی
تظاهرات بالینی:
نمای کلی عبارت است از کاهش کارائی در همه انواع کار های هوشمندانه مثل یادگیری, حافظه کوتاه مدت,
استفاده از مفاهیم و حل مشکل. گاهی یک عملکرد بیشتر از بقیه مختل میشود مثل زبان
عقب ماندگی ذهنی خفیف: 70-50
80 درصد افراد عقب ماندگی دهنی در این گروه هستند. از نظر ظاهری طبیعی هستند و نقایص حسی و حرکتی
آنان خفیف است. بنابراین عقب ماندگی ذهنی آنان تا شروع مدرسه تشخیص داده نمیشود. در سنین بزرگسالی می توانند
زندگی مستقلی داشته باشند.
گرچه در مواردی مثل خانه داری, اشتغال و مواجه با موقعیت های استرس زا نیازمند کمک هستند.
عقب ماندگی ذهنی متوسط: 49-35
12 درصد کل بیماران را تشکیل می دهند , یادگیری زبانی در حد برقراری ارتباط کافی است و اکثرا می توانند نحوه
مراقبت از خود را یاد بگیرند. در دوران بزرگسالی اکثرا قادرند کارهای روزمره را انجام بدهند.
عقب ماندگی ذهنی شدید: 34-20
حدود 7% کل بیماران هستند. رشد آنان در دوران پیش دبستانی شدید کاهش یافته است و بنابراین یادگیری آنان در مدرسه نیز همینطور است. البته بسیاری از آنان میتوانند نحوه مراقبت از خود را بیاموزند و با جملات ساده ارتباط برقرار کنند.
در بزرگسالی می توانند وظایف ساده ای را انجام دهند و فعالیتهای اجتمائی محدودی دارند.
بسیاری مشکلات جسمانی همراه دارند. تعداد اندکی از آنان توانائی شناختی ویژهای دارتد که در حالت طبیعی نیازمند هوش بالاست مثل محاسبات ریاضی ذهنی یا حافظه قوی . این افراد احمق دانشمند نامیده میشوند.
عقب ماندگی ذهنی بسیار شدید : کمتر از 20
یک در صد عقب ماندگان ذهنی در این گروهند. تعداد اندکی از آنان می توانند کاملا از خود مراقبت کنند و نیز تعداد کمی می توانند رفتار های اجتمائی یا توانائی سخن گفتن داشته باشند.
تعریف کودکان عقب مانده ذهنی
کلمات کلیدی : عقب ماندگی ذهنی، طبقه بندی عقب ماندگان، انواع عقب ماندگی، کودکان استثنایی، علوم تربیتی
کودکان کمهوش، توجه بسیاری از دستاندرکاران مانند پزشکان، روانشناسان، جامعهشناسان، متخصصان آموزش و پرورش و دانشمندان ژنتیک را به خود جلب کردهاند. هر کدام از این اشخاص و گروهها طبقهبندی، مفاهیم و اصطلاحات خاص خود را در تعریف و توصیف این قشر از جامعه اظهار نمودهاند.
تعریف عقبماندگی ذهنی با گذشت زمان، کم و بیش دچار تغییرات زیادی شده است. برخی تعاریف اولیه از عقبماندگی ذهنی تاکید خاصی بر جنبههای بیولوژیکی دارد. بهطوری که در این زمان اکثر پزشکان فکر میکردند که عقبماندگی ذهنی، ریشههای زیستشناختی دارد. بعد از آن، تعاریف به جنبههای اجتماعی در عقبماندگی ذهنی اشاره دارد و از زمانی که آزمونهای هوشی مطرح گردیده IQ یا هوشبهر به عنوان یک عامل اساسی و متمایزکننده در تعریف عقبماندگی ذهنی، تاکید بیشتری میشود.
تعریف 1983 عقبماندگی ذهنی
تعریفی که مورد توجه اکثر متخصصین قرار گرفته است، تعریف انجمن عقبماندگی ذهنی آمریکا(AAMR) میباشد. بنا به نظر این انجمن، عقبماندگی ذهنی به کنش هوش عمومی که بهطور معنیدار یا قابل ملاحظهای کمتر از حد متوسط عمل کرده، با نقایصی در رفتار سازشی توام بوده و در دوران رشد و تحول پدید آمده است، گفته میشود.[1]
این تعریف شامل سه مفهوم است:
مفهوم اول: پایین بودن کنش هوش عمومی در حد معنیدار یا قابل ملاحظه: از این نظر، هر کودکی که بر اساس انجام آزمونهای هوشی استاندارد شده، هوشبهرش حداقل دو انحراف معیار[2] کمتر از متوسط باشد، عقبمانده ذهنی محسوب میشود.
مفهوم دوم: رفتار سازشی: اشاره دارد به توانایی فرد در عملکرد مستقل فردی(اتکا به خود)، مسئولیتپذیری اجتماعی(توانایی برقراری ارتباط موثر با محیط) متناسب با گروه سنی و فرهنگ جامعه خود، تسلط بر اعمال حسی – حرکتی، کسب مهارت لازم در فعالیتهای پیشتحصیلی و تحصیلی، انجام مهارتهای مربوط به خانه و زندگی روزانه، استقلال حرفهای و استقلال عملی در سنین مختلف.
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
گروه کودکان عقب مانده ذهنی تربیت پذیر))
متاسفانه تعداد قابل توجهی از این گروه از کودکان عقب مانده ذهنی تربیت پذیردر بیشتر جاهاودرغالب موارددرموسسات وسازمانهای غیر آموزشی نگهداری می شوند و کمتر به تعلیم وتربیت آنها به معنای اعم کلمه توجه شده است.
این گروه ازکودکان حدود3/% (سه دهم درصد)کل جامعه راتشکیل می دهند.معمولا ًتعدادی از کودکان عقب مانده ذهنی تربیت پذیر درسنین دبستان در موسسات وسازمانهای مختلف وبقیه در منزل نگهداری میشوند.از نظر هوشی گروه عقب ماندگان تربیت پذیر از حدود50-25 درصدبهره هوشی برخوردارندبه عبارت دیگر هنگامی که کودکان همسال آنهاباپشت سرگذاشتن سن 6سالگی واردکلاس اول دبستان می شوندعقب ماندگان تربیت پذیر از نظر هوشی مانند بچه5/1 تا 5/3ساله هستند.
عقب ماندگی اکثر کودکان عقب مانده ذهنی تربیت پذیر به دلایل بیماری ضایعات مغزی واختلالات داخلی ناسازگاری های ژنیتیکی وغیره میباشد.وبه همین دلیل معمولا آنهادارای علائم کلینیکی وغیره هستند که به سهولت قابل مشاهده وتشخیص می باشد.
کودکان عقب مانده تربیت پذیر بر خلاف گروه عقب مانده آموزش پذیر غالباً به خاطر همان مشخصه بدنی از دوران نوزادی وطفولیت قابل شناسایی میباشند.واز همان ابتدا درراه رفتن حرف زدن ودیگرمهارتهای کلامی وبدنی وبه طور قابل توجهی دچار ضعف وکندی شدیدی میباشند پرواضح است به علل عقب ماندگی شدید ذهنی وبالطبع بدنی از این قبیل کودکان انتظاری درتحصیل آموزشهای رسمی و مهارتهای شغلی به گونه دانش آموزان آموزش پذیر نیست .
درواقع اگر چنین توانایی داشتند به آنها نیز حد اقل صفت آموزش پذیری داده می شد.افراد عقبمانده تربیت پذیرفاقد توان اداره یک زندگی به طور مستقل وخودکفایی اجتماعی واقتصادی لازم هستند.
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
عقب ماندگی ذهنی و انواع آن ? تعریف:
به معنای نقص هوشی در اوئل زندگی- در مقابل دمانس می باشد که با محدود شدن عملکرد اجتمائی همراه است. با اقدامات آموزشی و اجتمائی می توان یک زندگی طبیعی در خارج از بیمارستان را برای این افراد فراهم کرد که شامل مدارس ویژه, انجام کار های خانه داری و صنایع دستی و حمایت از این افراد و خانواده آنان می باشد.
? آمار
در جمعیت ??-?? سال شیوع موارد متوسط و شدید حدود ?-? مورد در ???? است. معادل ?-? مورد در ????بیمار یک پزشک عمومی. این شیوع از سال ???? اندکی تغییر کرده اما بروز موارد شدید به علت مراقبت های خوب نوزادی و جنینی تا حد یک سوم تا یک دوم کاهش یافته است. علت ثابت ماندن شیوع, زندگی طولانی تر افراد عقب مانده ذهنی است.
? مشکلات جنسی
شایعترین آن استمناء در معرض عموم است. برخی مثل بچه ها در مورد بدن سایرین کنجکاو هستند که ممکن است از آن تعبیر جنسی شود. بسیاری از عوامل عقب ماندگی ذهنی ارثی نیست و آن دسته که ارثی است باعث ناباروری نیز می شود.
بنا بر این نگرانی اصلی از مقاربت این افراد تولد کودکان عقب مانده نیست بلکه توانائی آنان به عنوان یک پدر یا مادر برای نگهداری یک کودک طبیعی است. استفاده از روش های جلوگیری مفید است.
? بیماریهای جسمی:
شایعترین حالت در موارد شدید و بسیار شدید عقب ماندگی ذهنی دیده میشود که اکثرا ناتوانائی های حسی یا حرکتی و یا صرع دارند. فقط یک سوم این افراد تحرک دارند و یک چهارم به دیگران وابسته هستند. مشکلات شنوائی و بینائی مانع دیگری برای توانائی شناختی است. ناتوانی های حرکتی که شایع نیز می باشد عبارتند از: اسپاستیسیتی-اتاکسی-آتتوز
? اثر عقب ماندگی ذهنی بر خانواده
به محض تشخیص عقب ماندگی ذهنی در نوزاد والدین دچار دیسترس می شوند. برخی کودک را نمیپذیرند. گرچه این طرد کردن مدت طولانی دوام ندارد معمولا تشخیص پس از سال اول گذاشته می شود. والدین مجبورند امید ها و انتظارات خود را تغییر دهند که گاهی باعث افسردگی طولانی والدین همراه با احساس گناه و شرم و خشم می شود. تعداد کمی کودک را نمیپذیرند. در حالی که بقیه در مورد مشخصات سایر فرزندان شدیدا احساس می شوند.
سرانجام اکثر والدین تطابق پیدا میکنند. این والدین نیازمند حمایت طولانی مدت هستند.
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
عقب ماندگی ذهنی
عقب ماندگی ذهنی توان هوشی کمتر از میانگین جامعه (ضریب هوشی کمتر از 70) که با یک آزمون استاندارد ضریب هوشی سنجیده می شود. ضریب هوشی 130-80 طبیعی در نظر گرفته می شود؛ میانگین طبیعی 100 است . اختلال عملکرد هوشی منجر به عدم توانایی فرد در انجام مسؤولیت های عادی زندگی می گردد. عقب ماندگی ذهنی به چهار گروه خفیف (ضریب هوشی 70-50)، متوسط (ضریب هوشی 49-35)، شدید (ضریب هوشی 34-20) و بسیار شدید (ضریب هوشی کمتر از 20) تقسیم بندی می گردد. عقب ماندگی خفیف شایع ترین نوع است .
علایم شایع
عقب ماندگی ذهنی خفیف در بسیاری از موارد تا هنگامی ورود کودک به مدرسه تشخیص داده نمی شوند. فعالیت های ذهنی نظیر ریاضیات و حساب کُندتر از معمول انجام می شود، توانایی خواندن مختل بوده و هیجانات کودک ممکن است بچه گانه تر از سن واقعی اش باشد. کودک ممکن است فعال تر از حد معمول بوده و یا حرکات غیرارادی مکرر داشته باشد.
بیمار ممکن است دچار تأخیر تکاملی به صورت مشکلات تکلم و زبان ، تأخیر در مهارت های حرکتی ، نقایص حسی (کُندی در پاسخ دادن به مردم ، صداها، اسباب بازی ها یا غیره )، یا اختلالات عصبی باشد.
تشنج ، بی اختیاری مدفوع و ادرار و مشکلات شنوایی نیز ممکن است وجود داشته باشد.
عقب ماندگی شدید و بسیار شدید اغلب در بدو تولد تشخیص داده می شوند.
علل
اختلالات ژنتیکی ـ مادرزادی متابولیسم یا اختلالات کروموزومی . نشانگان داون شایع ترین اختلالات کروموزومی عامل عقب ماندگی ذهنی است .
عفونت های مادرزادی داخل رحمی ، اختلال خونرسانی جفت به جنین ، عوارض بارداری (عفونت ها، پره اکلامپسی ، اکلامپسی ، مصرف الکل یا داروها توسط مادر یا سوءتغذیه مادر)
قبل از تولد ـ زودرس یا دیررس بودن نوزاد، آسیب های حین تولد و اختلالات متابولیک
پس از تولد ـ اختلالات متابولیک یا غددی ، عفونت ها، صدمات ، عوامل سمی یا سایر علل آسیب مغزی ، سوءرفتار با کودک
عوامل افزایش دهنده خطر
مراقبت های پیش از زایمانی ضعیف در مورد مادر
سابقه خانوادگی عقب ماندگی ذهنی
وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی نامطلوب خانواده
پیشگیری
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » صفیر کبیر ( شنبه 89/1/21 :: ساعت 5:13 عصر )
.::مرجع کد آهنگ::.
.::دریافت کد موزیک::.