نامه های Hotmail را با Outlook XP دریافت کنید
 

مایکروسافت اولین بار در Outlook Express این امکان را برای مشترکان پست الکترونیکی سایت Hotmail فراهم آورد که بتوانند نامه های خود ر ا بخوانند، بنویسند و ارسال کنند. این باعث میشود از بسیاری از مشکلات سرویس پست الکترونیک تحت وب که همه ما آن را بارها تجربه کردیم رهایی یابیم.

اما بسیاری از کاربران امکانات موجود در Outlook Express پاسخگوی نیاز روزانه آنها نبود و برنامه Outlook را که همراه بسته Office ارائه میشد و جامع تر از نسخه Express آن بود برگزیدند. متاسفانه برنامه Outlook تا نسخه 2002 آن از این امکان پشتیبانی نمیکرد و از نسخه 2002 که همراه Office XP ارائه شد این امکان در آن گنجانده شد.

اگر در منزل و محل کار بیشتر وقت خود را پشت کامپیوتر سپری میکنید حتما از Outlook استفاده کنید. مطمعناً با شناخت قابلیتهای آن روز به روز به آن بیشتر علاقه مند میشوید و جزئی از سیستم عامل شما خواهد شد. Outlook فقط یک برنامه برای مدیریت پست الکترونیکی نیست و به شما در نظم بخشیدن به کارها و منسجم کردن اطلاعات در کامپیوتر کمک میکند

مراحل لازم جهت انجام تنظیمات در Outlook Express

1-برنامه Outlook Express که در اغلب نسخه های ویندوز موجود است را با رفتن به Start>programs اجرا کنید

ادامه مطلب...

حافظه مجازی (1)

حافظه مجازی سیستمی است که کامپیوتر یا سیستم عامل با استفاده از آن باعث میشود تا فرایندهای در حال اجرای کامپیوتر به غلط تصور کنند که حجم بالایی از حافظه ، را حتی بیشتر از میزانی که به طور فیزیکی در سیستم موجود است، در اختیار دارند . کامپیوتر از طریق ذخیره سازی اطلاعات پراستفاده در حافظه RAM و ذخیره اطلاعات کم استفاده در حافظه کندتر دیسک حافظه مجازی و مبادله داده ها بین این دو به هنگام دسترسی به دیسک، این کار را انجام میدهد .همانگونه که میدانید، سرعت RAM تقریبا صد برابر سرعت هارددیسک میباشد. برای بهینه سازی حافظه مجازی جهت افزایش کارآیی کامپیوتر ، حافظه مجازی ایستا از حافظه مجازی پویا موثرتر است. زیرا داده های موجود در دیسک پس از مدتی از حالت یکپارچه خارج شده و به دلیل افزایش و یا کاهش یافتن حجم حافظه مجازی پویاد، سیستم عامل ویندوز باید سکتورهای استفاده نشده از هارددیسک را یافته و به کمک آنها حافظه مجازی را بسازد. از سوی دیگر، حافظه مجازی ایستا، برای ذخیره داده ها در حافظه مجازی، از قبل فضای خاصی را پیش بینی مینماید.

ترفندهایی برای بهینه سازی حافظه مجازی:

ادامه مطلب...

بهبود کارایی هارد دیسک، با استفاده از NTFS
 

نوع فرمت هارددیسک PC ، توسط فایل سیستم تعیین می شود. در واقع فایل سیستم چگونگی ثبت اطلاعات روی هارد دیسک را مدیریت می کند. ویندوز برای مدیریت ثبت اطلاعات در هارد دیسک، از سه گونه فایل سیستم استفاده می کند:
اولین نوع آن ها که FAT یا File Allocation Table نام گرفتند، توسط سیستم عامل های داس و ویندوز (تا ویندوز 95) مورد استفاده قرار می گرفتند. این روش قالب بندی اطلاعات، با نام FAT 16 نیز شناخته می شد. زیرا بر اساس داده های 16 بیتی کار می کرد. دومین نوع آن ها FAT 3 نام گرفت که توسط ویندوز 98 ارائه شد. این روش از روش FAT 16 متمایز است و کاربر را قادر می سازد بیشتر از 2 گیگابایت اطلاعات را روی هارد خود مدیریت کند. سومین و آخرین روش ثبت داده ها روی هارد دیسک، با نام NTFS ( NT File System ) توسط ویندوز NT ، 2000 ، و XP مورد استفاده قرار گرفت. این روش نسبت به FAT 16 و FAT 32 از ثبات بیشتری برخوردار است و تاثیر به سزایی در استفاده از حداکثر فضای مفید هارددیسک برای ذخیره اطلاعات دارد. برای اطلاع از نوع فایل سیستم هارددیسک خود، روی My Computer کلیک راست کنید و سپس Properties را انتخاب کنید. برای دیدن همه دیسک ها و پارتیشن ها، روی Start کلیک کنید و بعد روی My Computer کلیک راست کنید و سپس Manage و بعد از آن Disk Management را بزنید. در این قسمت می توانید نوع فایل سیستم هر پارتیشن یا هارد دیسک را ببینید تا بدانید سیستم عامل شما از چه سیستمی برای مدیریت اطلاعات هارددیسک استفاده می کند. از آن جایی که استفاده از NTFS به جای FAT ، مزیت های متعددی در بر خواهد داشت. اگر هنوز هارد دیسک شما مبتنی بر FAT است، بهتر است آن را به NTFS تغییر دهید. البته کاربرانی که همچنان از windows9x استفاده می کنند، نمی توانند این کار را انجام دهند و باید از FAT 32 استفاده کنند. با استفاده از خط فرمان ویندوز یا نرم افزار Partition Magic می توانید این کار را انجام دهید. مرحله به مرحله این مقاله را بخوانید و هم زمان، آنچه از شما خواسته شده است را انجام دهید. البته قبل از آن که شروع به کار کنید، مطمئن باشید که از برنامه های خود نسخه پشتیبان گرفته اید.

ادامه مطلب...

چه زمانی سیستم Crash میکند
 

تمام افرادی که با سیستم ویندوز کار کرده اند به احتمال زیاد با پیام معروف صفحه آبی رنگ مرگ (blue screen of death) مواجه شده اند .این صفحه که به جز کاراکترهای سفید رنگ آن، یکدست آبیرنگ است، به شما در مورد از کار افتادن سیستم هشدار می دهد .یکی دو راه حل نیز در این پیام به شما پیشنهاد می شود .اگر خوش شانس باشید، کافی است که سیستم را دوباره راه اندازی کرده وکارهایی را که دفعه قبل نتوانستید ذخیره کنید، دوباره انجام دهید .در عین حال ممکن است با یک مورد اختلال عمده در سیستم خود مواجه شوید، به عبارت ساده تر، پیام صفحه آبی رنگ مرگ یک هشدار جدی است که به شما می گوید، کامپیوترتان در اثر خطا از کار افتاده است .در سیستم MACOSیک صفحه نمایش خالی حاوی یک کادر متن کوچک، با تصویری از یک بمب با فیوز روشن، ظاهر میشود.البته این صفحه ناخواسته هنگامShut down ، دلیل از کار افتادن سیستم را به اطلاع شما میرساند .معمولا اطلاعات مربوط به حافظه RAM سیستم شما روی صفحه نمایش به شکل کد ظاهر می شود .به کمک این اطلاعات، علت از کار افتادن سیستم خود و نیز نحوه جلوگیری از تکرار آن در آینده را متوجه خواهید شد.
Infinite loop :
حلقه نامتناهی (infinite loop) یکی دیگر از خطاهایی است که ممکن است کامپیوترها را به زانو در آورد .این حلقه، مجموعه دستورالعملهایی است که آنقدر تکرار می شوند تا شرایط خاصی به وجود آید .در صورت فراهم نشدن شرایط ، چرخش همچنان ادامه یافته و هرگز به قسمت بعدی برنامه نمی رود.
وضعیت جابجایی یا تعویض مداوم (Thrashing) ، یکی دیگر از موقعیتهای مشکل آفرین است.هر کامپیوتر دارای مقدار محدودی حافظه و قابلیت پردازش است و وقتی یک فرایند یا یک برنامه یا کاربر در رابطه با یک سرور از سیستم عامل، درخواستی می کند که قابل انجام نیست، سیستم عامل، منابع لازم را از فرایند دیگری وام میگیرد .اما فرایند به وام گرفته شده نیز به نوبه خود درخواست منابع میکند و سیستم عامل باید منابع درخواست شده را از مکان دیگری تامین کند .سرانجام کل سیستم در اثر تداوم این عملیات، از کار میافتد و کاربر با صفحه آبی رنگ مرگ مواجه میشود.
در نظر بگیرید که وقتی چند کاربر به طور همزمان نیاز به منابع زیادی دارند، چه اتفاقی می افتد .ممکن است سیستم عامل به یک فرایند اجازه دهد تا به تنهایی برای مدتی کوتاه از تمام منابع آن استفاده کند .سپس سیستم عامل، منابعش را در اختیار کاربر بعدی قرار می دهد و همین طور تا آخر .سیستم عامل باید قبل از سرویس دهی به کاربر بعدی، کارهایی که کاربر قبلی انجام داده است مانند دادهها یا وضعیت کارهای او را روی دیسک ذخیره کند که این فرایند نسبتا کند صورت میگیرد .سپس باید با استفاده از دیسکی که دادهها و برنامه های کاربر بعدی روی آن ذخیره شده است، اطلاعات را بارگذاری کرده و آنگاه به کار خود ادامه دهد .
چون فواصل بین تغییرات یا درخواستها، بر حسب هزارم ثانیه محاسبه می شود، به راحتی میتوان مجسم کرد در صورت تغییر کاربران و تخصیص مجدد منابع، کامپیوتر باید تمام وقت، قابلیت خود را در اختیار آنها بگذارد، بنابراین هیچ کار مهمی، قابل انجام نیست.

ادامه مطلب...

آموزش سخت افزار (قسمت اول)
 

منبع : IRITN

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که کار نسبتاً ضروری با سیستم خود داشته باشید و به محض زدن دکمه Power ببینید که دستگاه روشن نمی شود و آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که دستگاهتان با فاصله زمانی کوتاهی هنگ کند و یا صدا و یا احیاناً دودی از آن خارج شود.

در این بخش در نظر داریم به بررسی قسمت های مختلف رایانه بپردازیم و در آینده به تفصیل در مورد هر یک توضیح دهیم. تا آشنایی جزیی و مؤثری با هر یک از قسمت ها پیدا کنیم و پاره ای از مشکلات رایانه خود را بهتر شناسایی نموده و در صدد رفع آن برآییم.
ادامه مطلب...

آموزش سخت افزار (قسمت دوم)
 

منبع: IRITN

منبع تغذیه Power Supply
منبع تغذیه، یک دستگاه الکتریکی است که مسئول تأمین و تنظیم جریان الکتریکی در رایانه می باشد. این قطعه به صورت جعبه ای بزرگ و مستقل در جعبه رایانه قرار دارد و بیشتر خرابی ها را در رایانه به وجود می آورد.
کار منبع تغذیه این است که ولتاژ متناوب (ای سی، Alternate Current) را تبدیل به ولتاژ مستقیم (دی سی، Direct Current) می کند.
ادامه مطلب...

شگردهای جدید کلاهبرداری در بازار کامپیوتر

طی سال‌های اخیر بارها و بارها اخبار متعددی در زمینه وقوع کلاهبرداری‌هایی به اشکال مختلف در بازار کامپیوتر منتشر شده است. کلاهبرداری‌هایی که به اعتقاد کارشناسان از سیستم توزیع سنتی بازار کامپیوتر ما ناشی می‌شود و در سطح کلان بسیاری از فعالان بازار کامپیوتر را متضرر کرده است. کارشناسان معتقدند ،تا زمانی که سیستم توزیع و پرداخت در بازار ما به صورت کنونی (سنتی) باشد، بازار با این مشکلات مواجه است.

به گفته آنها تا کنون روش‌های مختلفی از جمله، سیستم پرداخت الکترونیک، فروش غیرحضوری(اینترنتی) و... برای مدرن شدن بازار کامپیوتر پیشنهاد داده شده است، ولی به دلیل گرایش خریداران و همچنین تعداد زیادی از فروشندگان به روش‌های سنتی، روش‌های جدید نتوانسته‌اند در بازار داخلی موفق باشند و به همین دلیل هر از گاهی اخباری از گوشه و کنار در مورد بروز کلاهبرداری‌هایی در سطح بازار به گوش می‌رسد.

کلاهبرداری در بازار کامپیوتر

تا کنون بیشتر کلاهبرداری‌ها در بازار کامپیوتر، در سطح بازار و بین کسبه رخ داده است و به همین دلیل است که تصور ما از کلاهبرداری در حوزه کامپیوتر به مسائلی چون، نقد نشدن چک‌هایی که بین فعالان بازار یا عرضه‌کنندگان کالا رد و بدل می‌شود و مسائل مالی از این دست محدود می‌شود. شاید موشکافانه‌ترین تصویر ما از کلاهبرداری در سطح بازار نیز به مساله زیر فروشی در بازار یا تغییر قطعه و معرفی یک کالا، با قابلیت پایین‌تر از آنچه هست به خریدار بی‌اطلاع از همه‌جا ختم شود.اما حقیقت چیز دیگری است. در این بازار هزار رنگ و پر از تنوع که این اواخر به شدت راکد و بی‌رونق شده است، روش‌های جدیدی از کلاهبرداری باب شده است و جالب اینجاست که این بار قرعه این بدبیاری‌ها به نام فروشندگان بازار افتاده است.دامنه این کلاهبرداری‌ها تا آنجا پیش رفته است که اداره آگاهی برای اطلاع فعالان صنف کامپیوتر و همچنین افرادی که قصد فروش کالاهای خود را از طریق تبلیغات اینترنتی، روزنامه‌ها و... را دارند اطلاعیه صادر کرده‌است و نسبت به بروز این کلاهبرداری‌ها که به روش‌های مختلفی انجام می‌شود اطلاع‌رسانی کرده است.

روش‌های کلاهبرداری

بر اساس اعلام پایگاه سوم پلیس آگاهی تهران بزرگ، طی روزهای اخیر شخصی ناشناس، ضمن تماس تلفنی با مراکز خرید و فروش رایانه، سفارش خرید کالاهایی را به فروشنده می‌دهد و درخواست می‌کند کالاهای مورد نظر به آدرس وی که یک آدرس واهی است ارسال شود. پس از چند مدتی فرد ناشناس با فروشنده تماس گرفته و اعلام می‌کند کالای مورد نظر به دست وی نرسیده است و شماره تماس پیک را از فروشنده می‌گیرد و در پی آن با پیک تماس گرفته و اعلام می‌کند آدرس وی تغییر کرده و آدرسی جدید به وی ارائه می‌کند. این تغییر آدرس چند بار تکرار می‌شود و در نهایت شخص ناشناس با پیک تماس گرفته و با تقلید صدای فروشنده اعلام می‌کند که مبلغ کالا پرداخت شده است و کالا را به فرد ناشناس تحویل دهد. حتما آخر داستان را حدس می‌زنید؟ بله درست است. پیک از همه جا بی‌خبر کالا را در ازای دریافت هزینه حمل و نقل به فرد ناشناس تحویل می‌دهد و پس از مدت کوتاهی متوجه می‌شود چه کلاهی به سر فروشنده و خودش رفته است.

این یکی از روش‌های نوین کلاهبرداری از فعالان بازار است.به گفته یکی از فعالان بازار، بارها اتفاق افتاده است که فردی سفارش خرید کالا و ارسال با پیک را به ما داده است و پس از مدتی پیک با دست خالی و البته در شرایط بدی نزد ما می‌آید. داستان هم این طور است که با پیک در یک کوچه بن بست قرار می‌گذارند و کالا را به زور و کتک از وی می‌ربایند.به گفته وی، گاه نیز فردی سفارش خرید یک کالا را می‌دهد و وقتی کالا را می‌فرستیم به بهانه اینکه کالا ایراددار است، قطعات کالا را عوض می‌کنند و به پیک که دانش کافی ندارد تحویل می‌دهند.بهنامی، یکی از فعالان بازار نیز می‌گوید، یکی از روش‌های کلاهبرداری که این روزها باب شده است و معمولا بین شرکت‌ها اتفاق می‌افتد این است که یک شرکت با شرکت دیگر تماس می‌گیرد و سفارش خرید چند نوع کالا را در حجم زیاد می‌دهد. وقتی جنس و فاکتور فروش امضاء شده و تحویل می‌شود، شرکت خریدار به بهانه عدم حضور مسوول مربوطه یک فقره چک بدون امضاء به فردی که برای دریافت چک رفته است و عمدتا پیک است تحویل می‌دهد و بابت تحویل چک از وی امضا می‌گیرند.
و همین امضا دردسر ساز می‌شود. چون چک بدون امضاست و شرکت خریدار ادعا می‌کند چک را به پیک تحویل داده است و هیچ مسوولیتی به عهده نمی‌گیرد.یکی دیگر از شگردهای جدید کلاهبرداری هم این است که شرکت خریدار خود را به دوربین مداربسته مجهز می‌کند و وقتی شخصی که برای تحویل کالا به شرکت مراجعه می‌کند، به بهانه‌های مختلف کالا را از وی دریافت نمی‌کنند و فرد با کالا از شرکت خارج می‌شود. دوربین نیز تمام این لحظات را ثبت مراجعه می‌کند. زمانی که فرد همراه با کالا از شرکت خارج می‌شود، کالا را بیرون از شرکت از وی تحویل می‌گیرند. اینگونه است که با استناد به تصویری که دوربین مدار بسته گرفته است، ادعا می‌کنند کالا دریافت نشده است و تصویر هم گویای این مساله است.به گفته فعالان بازار، ارائه چک‌های سرقتی، چک بدون اعتبار و چک تقلبی هم این روزها افزایش یافته است. شیوه کار هم به این صورت است که این چک‌ها پس از ساعت کاری بانک‌ها به فروشنده تحویل داده می‌شوند و زمانی که فروشنده برای نقد کردن چک به بانک مراجعه می‌کند تازه متوجه تقلبی یا سرقتی بودن چک می‌شود. جالب اینجاست که شکایت‌ها به جایی نمی‌رسد. زیرا اگر چک سرقتی باشد تا فروشنده بیاید و ثابت کند چک را از شخص دیگری گرفته است و.... زمان زیادی صرف می‌شود.

به غیر از چک‌های تقلبی و سرقتی، چک پول یا همان تراول‌های تقلبی هم این روزها در بازار دردسرهایی برای دریافت فروشندگان ایجاد کرده است.

ارائه این چک پول‌ها در زمانی که فرصت کافی و وسایل تشخیص تقلبی و اصل بودن این تراول‌ها وجود ندارد بیشتر است. به‌عنوان مثال، یک پیک موتوری وسایل شناسایی چک پول تقلبی را همراه ندارد. خریدار هم از این موضوع نهایت استفاده را کرده و یا کل مبلغ را به وسیله چک‌پول‌های تقلبی پرداخت می‌کند و یا اینکه تراول‌های تقلبی را بین نمونه‌های اصل به پیک تحویل می‌دهد.شاید فکر کنید با این تفاسیر پرداخت الکترونیکی مطمئن‌ترین راه باشد. ولی طبق اعلام برخی فروشندگان، اتفاق افتاده است که خریدار با یک فیش تقلبی ادعا می‌کند مبلغ را به صورت الکترونیکی برای فروشنده واریز کرده است و فروشنده هم گاه بدون چک کردن حساب این فیش را دریافت می‌کند. اگر هم حساب بانکی توسط فروشنده چک شود باز هم کلاهبرداران با روش‌های خاصی به صحت ادعای خود پافشاری می‌کنند.شهرام شیرمست، رییس اتحادیه صنف رایانه و ماشین‌های اداری نیز با تایید افزایش ارائه چک‌های جعلی در بازار کامپیوتر گفت: متاسفانه این موضوع صدمات زیادی به اعضای صنف زده است.وی گفت: معمولا چک‌های جعلی برای معاملاتی با مبلغ بالا (بیش از یکصد میلیون تومان) رد و بدل می‌شوند و بدتر از همه این است که ارائه‌کنندگان این چک‌ها از نام ارگان‌های دولتی و موسسات بزرگ استفاده می‌کنند. به عنوان مثال فردی به عنوان نماینده یک وزارتخانه به یک شرکت مراجعه می‌کند و بابت خرید یک فقره چک ارائه می‌کند. شرکت‌ها هم معمولا به دلیل اعتمادی که به وزارتخانه‌ها و ارگان‌های دولتی دارند به راحتی چک را قبول می‌کنند، ولی بعد مشخص می‌شود که چک تقلبی است و اصلا فلان وزارتخانه چنین تقاضایی برای خرید نداشته است.

چه باید کرد

احمد علی‌پور، یکی از اعضای سازمان نظام صنفی و از مدیران شرکت فراسو با تایید این موضوع که بروز کلاهبرداری‌هایی این‌چنینی در بازار ناشی از سیستم توزیع سنتی بازار کامپیوتر در کشور است، می‌گوید: اگر در سیستم توزیع و حداقل پرداخت ما تغییراتی ایجاد شود این مشکلات تا حدودی رفع می‌شود. به گفته وی، در حال حاضر بیش از 80 درصد خریدهایی که در فروشگاه لاوان صورت می‌گیرد به صورت الکترونیکی پرداخت می‌شوند و این نشان‌دهنده این است که خریداران و فروشندگان با این موضوع کنار آمده‌اند که باید از یک روش مطمئن برای پرداخت‌ها استفاده کنند. به گفته وی، اگر فروشگاه به سیستم پرداخت الکترونیک مجهز باشد خریدار هم از این شیوه پرداخت استقبال می‌کند. اما اینک برخی از فروشگاه‌ها به این سیستم مجهز نیستند و وقتی خریدار اعلام می‌کند برای پرداخت، کارت می‌کشد، به فروشگاه همسایه مراجعه می‌کنند و هم خریدار را به دردسر می‌اندازند و هم خود را.وی در مورد بروز کلاهبرداری در خرید‌های اعتباری هم گفت: در بازار ما فروشنده تمام سعی خود را می‌کند تا کالاهایش را به فروش برساند ولی در خارج از کشور این‌طور نیست و فروشنده ابتدا از اعتبار فرد اطمینان می‌یابد و پس از آن معامله صورت می‌گیرد. وی تاکید کرد اگر شرکت‌ها از حداقل امکانات برای فروش و پرداخت الکترونیکی بهره‌مند باشند این مشکلات کمرنگ‌تر می‌شود.شیرمست، رییس اتحادیه صنف رایانه و ماشین‌های اداری نیز با تایید این موضوع که مشکلات موجود در بازار کامپیوتر ناشی از سیستم توزیع سنتی بازار است، گفت: در حال حاضر مشکلی که وجود دارد این است که چه نهادی بابت اصلاح سیستم توزیع در بازار می‌تواند درست عمل کند؟ و چه سیستمی را باید جایگزین کنیم؟به گفته شیر مست، ما می‌توانیم با روش‌هایی بروز کلاهبرداری بین اعضای صنف را کاهش دهیم، ولی نمی‌توانیم بر خریداران کنترلی داشته باشیم.به گفته وی، اتحادیه پیشنهاد راه‌اندازی یک سیستم قوی به عنوان جایگزین این سیستم توزیع سنتی را داده بود تا بر اساس آن از فعالان صنف اعتبارسنجی شود و معاملات براساس اعتبارات صورت گیرد. ولی راه‌اندازی این سیستم هزینه زیادی دارد و اتحادیه نمی‌تواند این هزینه‌ها را تامین کند.وی افزود: سنگ‌اندازی‌های وزارت دارایی هم تا حدود زیادی باعث شده است راه‌اندازی این سیستم به تعویق بیفتد.

چرا که این ارگان، ضرایب واقعی را برای فعالان صنف در نظر نگرفته است و در این صورت راه‌اندازی این سیستم باعث دردسر فعالان صنف می‌شود.به نظر می‌رسد اعضای صنف تمایلی ندارند اداره دارایی از اعتبار واقعی آنها مطلع شود. زیرا در این صورت مالیات زیادی از آنها اخذ می‌شود.شیرمست در این باره می‌گوید: وقتی اداره دارایی برای خرده فروشان سود 9 درصد و برای عمده‌فروشان سود 4 درصد در نظر می‌گیرد( در حالی که سود واقعی بین 1 و 2 درصد است) چگونه انتظار دارید فروشندگان تمایلی به راه‌اندازی سیستم اعتبارسنجی داشته باشند؟ وی افزود: اگر یک اتحاد کامل بین اعضا و ارگان‌ها بود و همه منافع خود و جمع را یکی می‌دانستند این مشکلات تا حدودی کمرنگ می‌شد.

اپراتور طلسم شده

آیا اپراتور سوم با سرنوشتی مشابه اپراتور دوم‌ می‌تواند به موقع سیم‌‌کارت‌های خود را عرضه کند یا خیر؟

اپراتور سوم تلفن همراه با قدمتی 5 ساله از سال 84 تاکنون، از بدو آغاز و برنامه‌ریزهای مرتبط پرحاشیه‌ترین خبر در حوزه ارتباطات کشور اخیر بوده است. اخبار مربوط به اپراتورسوم این روزها برای خبرنگاران و کسانی که اخبار آن ‌را دنبال می‌کنند به یک سریال دنباله‌دار و تکراری تبدیل شده که هر دفعه هم قهرمان‌های داستان عوض می‌شوند و در مدت زمانی که کمتر از سه ‌ماه به آخرین وعده مسوولان جهت عرضه سیم‌کارت‌های نسل 3‌اG اپراتور سوم باقی‌مانده، دو تن از اعضای هیات مدیره تامین تله‌کام استعفا می‌دهند و باز هم به شایعات عدم عرضه به موقع سیم‌کارت‌ها دامن می‌زند. اگر بخواهیم نگاه اجمالی به اخبار این اپراتور از ابتدا تاکنون داشته باشیم، وقایع‌نگاری این اپراتور تقریبا از سه سال پیش جدی‌ می‌شود.

به گزارش ایلنا، بعد از اعلام وزیر ارتباطات جهت شروع به کار فراخوان مزایده اپراتورسوم مهم‌ترین خبر اعلام سرمایه‌گذاری 3میلیارد یورویی مگافون در ایران و در پروژه اپراتور سوم تلفن‌همراه کشور است، خبر بعدی هم مربوط به انصراف نا‌بهنگام مگافون بی‌هیچ دلیلی و بی‌اطلاعی و بی‌اعتنایی وزیر وقت ( سلیمانی ) به این امر بود.

خبرهای بعد از این اپراتور هم مربوط به کم و زیاد شدن تعداد داوطلبین شرکت در این مزایده و همایش‌های بزرگ مجری این طرح در امارات و دبی و اجرای مزایده با 5 کنسرسیوم بود.
مبنا این بود که برنده نهایی مزایده اپراتورسوم در مهرماه سال 87 اعلام شود، آن زمان هم این امر با تاخیری چند ماهه انجام شد و کنسرسیوم تامین اتصالات متشکل از شرکت تامین تله‌کام وابسته به شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی و اپراتور اماراتی اتصالات روز 23 دی‌ماه سال 87 به عنوان برنده مزایده اپراتور سوم تلفن‌همراه کشور انتخاب شد، ولی وزیر ارتباطات در اولین سخنان خود در مورد برنده مزایده اپراتور سوم تلفن‌همراه، به جای تایید برنده شدن این شرکت از حذف آن به علت انجام ندادن تعهدات مربوط به مزایده خبر داد.

در همین گیرودار، برخی اخبار رسانه‌ها حاکی از این بود که رگولاتوری همزمان با اتصالات با کنسرسیوم زین ایران به عنوان برنده دوم در حال مذاکره بوده، این خبر هم توسط مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات صدف ذخیره وابسته به صندوق ذخیره فرهنگیان(طرف ایرانی کنسرسیوم زین ایران) و هم مدیر روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تایید می‌شود.
به کنسرسیوم زین ایران جهت ارائه مدارک و اعلام آمادگی خود دو بار فرصت داده شد (یکی تا پایان 30 اردیبهشت و دیگری تا 25 خرداد) که فرصت دوم هم تمدید شد، ولی باز هم هیچ مدرکی ارائه نشد و جریان خود به خود کان لم یکن تلقی شد.

بعد از زین دوباره خبری مبنی بر مجوز گرفتن شرکت مگافون برای ارائه سیم‌کارت‌های اپراتور سوم تلفن همراه در رسانه‌ها منتشر شد که این خبر با تکذیب برخی از مسوولان مواجه شد، این خبر در زمانی منتشر شد که مجلس شورای اسلامی برای ساماندهی به وضعیت اپراتور سوم تلفن‌همراه جلسه‌ای را با نمایندگان رگولاتوری و وزارت ارتباطات برگزار کرده بود و نتیجه این جلسه تجدید مزایده اپراتور سوم و حذف شرط لزوم شریک خارجی در این مزایده اعلام شده بود.
چرا اتصالات از ایران رفت؟

عدم موفقیت شرکت اتصالات در کسب سومین مجوز تلفن همراه ایران ضربه‌ای سنگین برای این اپراتور اماراتی بوده است. مطمئنا تشکیل کنسرسیومی به ریاست شرکت اتصالات، با توجه به ارتباطات تجاری نزدیک دولت ایران و امارات و وجود جمعیت چشمگیر ایرانی در امارات، می‌توانست بهترین روش برای ورود این اپراتور به بازار ایران باشد.

اما فقط چند ماه پس از اعلام شرکت اتصالات به عنوان برنده مجوز، ناگهان تمام امیدهای این شرکت برای ورود به بازار ایران از میان رفت.

یکی از نکات قابل تامل در پرونده اپراتور سوم کش و قوس فراوان مابین شریک داخلی و خارجی کنسرسیوم اتصالات بود، به حدی که وزیر ارتباطات سابق در جلسه‌ای خواهان برقراری صلح بین مدیر عامل اتصالات و تامین تله کام می‌شود، ولی میانجیگری وزیر ارتباطات (سلیمانی) بین طرفین در یک جلسه خصوصی با شکست مواجه می‌شود، بسیاری از تحلیلگران عامل مهم کنار گذاشتن اتصالات را همین اختلافات عنوان می‌کنند.

اگرچه حدس زدن دلیل اصلی حذف اتصالات از مزایده اپراتور سوم ایران بسیار سخت است، این امر نیز غیرمحتمل به نظر می‌رسد که شرکتی با گستردگی و تجربه اتصالات، نسبت به پرداخت به موقع هزینه مجوز و عمل به تعهداتش غفلت کرده باشد. به عقیده تحلیلگران، یکی از دلایل عدم اعطای مجوز درخواست این کنسرسیوم مبنی بر اصلاح برخی از جنبه‌های توافق‌نامه بوده است که تجربه شرکت ترکسل را می‌توان دلیلی برای تاکید بر این عقیده دانست.

جالب است بدانید که اتصالات در پیشنهاد مالی خود درصد حق‌السهم دولت از درآمد را 23/6 درصد اعلام کرده بود که با توجه به پیش‌بینی درآمدی این کنسرسیوم، در طول 15سال فعالیت در مجموع مبلغ 163705میلیارد ریال به دولت پرداخت می‌‌کرد، همچنین برای تعیین برنده، ارزش روز این مبلغ (NPV) به اضافه معادل ریالی حق‌الامتیاز اولیه صدور پروانه (300میلیون یورو) ملاک بود که این رقم در خصوص کنسرسیوم تامین اتصالات معادل 53125 میلیارد ریال می‌شد.

برخی دیگر از تحلیلگران نیز معتقدند که تصمیم حذف اتصالات از سوی رگولاتور و وزیر ارتباطات می‌تواند تا حدی ریشه در مسائل سیاسی داشته باشد و برخی اخبار در آن زمان دلیل اصلی کنارگذاشتن اتصالات را مصاحبه محمد حسن عمان «مدیرعامل اتصالات» با شبکه‌های ماهواره‌ای در خصوص جزایر خلیج‌فارس ذکر کرده‌ بودند. به هر حال بعد از
کش و قوس‌های فراوان و تعلل بیش از حد وزارت ارتباطات و رگولاتوری جهت معرفی برنده نهایی اپراتور سومی که قرار بود در تابستان 88 اعلام شود، اردیبهشت ماه سال جاری پروانه اپراتور سوم با همه حواشی و شایعاتی که داشت بالاخره به آن رسید که از همان ابتدا مدعی بود و مجوز پروانه به شریک داخلی اتصالات، یعنی شرکت تامین تله‌کام اهدا شد، در حالی که بارها مسوولان از اعلام اسم تامین تله‌کام به عنوان برنده نهایی سرباز می‌‌زدند. همزمان با ارائه پروانه اپراتور سوم تلفن همراه به شرکت تامین تله کام، وزیر ارتباطات جزئیات قیمت، زمان ارائه و نیز امکانات این اپراتور که از سال 1387زمزمه ورود آن شنیده می‌شد، تشریح کرد.

وی قیمت سیم کارت‌های اپراتور سوم تلفن همراه که قرار است مکالمه تصویری و نیز اینترنت پر سرعت ارائه دهد را 120 هزار تومان و زمان حضور اپراتور سوم در بازار ایران را دهه فجر اعلام کرد.
انتخاب پیمانکار
شرکت ارتباطات تامین شمس نوین (تامین تله کام) در سال 1386با سرمایه‌گذاری شرکت شمس تامین و با هدف ارائه خدمات و محصولات متنوع و با توجه به ظرفیت‌های بالقوه کشور و منطقه در حوزه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات تاسیس شد.

آنچه در معرفی‌نامه این شرکت مطرح شده از آن به عنوان تنها شرکت تخصصی در مجموعه شرکت‌های شستا یاد شده در حالی که این شرکت یکی از 16 شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی بوده و علاوه بر آن گروه شرکت‌های داتک و فن‌آوا نیز به عنوان شرکت‌های تخصصی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات شناخته شده و طی سال‌های اخیر اقدام به ارائه خدمات اینترنت، تلفن اینترنت، وایمکس و حتی دیتاسنتر کرده‌اند.

سرمایه شرکت تامین تله کام در ابتدای تاسیس هزار و 200 میلیون ریال بوده است. این شرکت پس از به دست آوردن پروانه پروژه اپراتور سوم تلفن همراه اقدام به انتشار اطلاعیه‌ای در خصوص مشاور خارجی کرد. این در حالی است که براساس مصوبه جدید، الزامی برای مشارکت شریک خارجی در پروژه وجود ندارد و این شرکت بعد از این مصوبه توانست اتصالات شریک خارجی خود را عقب زده و مجوز را دریافت کند. تامین تله کام، بعد از این فراخوان اعلام کرد شرکت «سفره کام» از کشور فرانسه را به عنوان مشاور خارجی انتخاب و این مشاور فعالیت خود را آغاز هم کرده است، ولی باز هم خبرها حاکی از آن است که تامین تله‌کام در پاره‌ای از موارد با این شریک خارجی دچار مشکل شده است و پروژه‌ سیم‌کارت‌های 3‌اG متوقف شده است، گویی این شرکت بنای سازگاری با شریک خارجی ندارد.

استعفای دو عضو هیات مدیره اپراتور سوم

آخرین خبری که از این اپراتور منتشر می‌شود تغییر مدیریتی و استعفای دو عضو هیات مدیره این شرکت است، مهدی افراسیابی و بابک ارشد دو عضو هیات مدیره شرکت تامین تله کام از این سمت استعفا می‌کنند و علی اصغر عمیدیان و علیزاده جایگزین آنان در شرکت تامین تله کام شدند.

بعد از تغییرات پیش آمده سید ابوالحسن فیروزآبادی ریاست هیات مدیره، ذبیح‌الله فیض آبادی ثانی مدیرعامل، علی اصغر عمیدیان، علیزاده و سید محسن محسنی شکیب اعضای هیات مدیره تامین تله کام را تشکیل می‌دهند. ولی باز هم اخبار تایید نشده‌ای پیرامون استعفا و کناره‌گیری فیروز آبادی نیز به گوش می‌رسد که از سوی هیچ منبع رسمی تایید نشده است، ولی برخی از کارمندان این شرکت ضمن تایید این خبر، وضعیت پروژه اپراتور سوم را در هاله‌ای از ابهام عنوان می‌‌کنند. پیش از این در آستانه دریافت پروانه فعالیت در پروژه اپراتور سوم جهانگیر آقازاده که مدیرعامل شرکت تامین تله کام بود جای خود را به ذبیح‌الله فیض آبادی داد. به هر حال وعده ورود اپراتور سوم با امکاناتی جدا از امکانات اپراتورهای کنونی در شرایطی رقم می‌خورد که مشترکان تلفن همراه در ایران رضایت چندانی از امکانات و وضعیت مناسب تلفن‌های همراه در کشور ندارند و همواره از وضعیت شبکه به دلیل

آنتن دهی نامناسب یا ارسال نشدن پیامک‌ها یا ارسال چند باره پیامکی که یک بار ارسال شده است، ناراضی‌اند. این روزها که کمتر از سه ماه مانده به پایان سال، تامین تله‌کام مانند یک کشتی توفان زده‌ای می‌ماند که جهت دقیق ساحل را گم‌کرده است و حتی حاضر نشده برای عرض اندام در نمایشگاه تله‌کام شرکت کند و شاید این خود گواه پریشان حالی این شرکت و اعضای آن باشد.
در پایان باید پرسید که آیا اپراتور سوم با سرنوشتی مشابه اپراتور دوم‌ می‌تواند به موقع سیم‌کارت‌های خود را عرضه کند یا خیر؟

هفت اصل برای برپایی راهکار هوشمندی تجاری با بودجه محدود

همکاران سیستم - برای اینکه به سازمان خود کمک کنید تا از اطلاعات خود بهتر استفاده کند، لازم نیست که حتماً یک «راهکار هوشمندی تجاری» با نرم‌افزارهای پیچیده و گران‌قیمت بخرید که برپا کردن و کار با آن نیازمند استخدام کارشناسان، خرید وسایل جانبی برای ذخیره داده‌ها، و صرف‌ زمان طولانی باشد. شما چه مدیر فناوری اطلاعات سازمان خود و چه یکی از مدیران امور مالی باشید که هم خواهان بهبود فرایند کسب‌وکار شرکت هستید و هم از سرمایه‌گذاری خود انتظار بازده زیاد دارید، می‌توانید راه‌حلی با هزینه معقول برای ایجاد یک «راهکار هوشمندی تجاری» بیابید؛ سامانه‌ای که نحوه‌ی استفاده از اطلاعات، همفکری و تصمیم‌گیری‌های درون شرکت را بهبود بخشد.

«دان موری» (Dan Murray)، نایب‌رئیس و مدیر بخش اطلاعات کارخانه‌ی «بلاس‌ترک»(Blastrac) ، یک شرکت جهانی با اندازه متوسط، به کمک همکارانش موفق شد با بودجه‌ای محدود، یک سامانه اطلاعاتی بسیار سطح بالا فراهم کند. آنها توانستند مجموعه‌ی از هم‌گسیخته‌‌ای از کاربرگ‌ها، پایگاه‌های داده‌ها، و گزارش‌های ناهمساز را که از شش سامانه متفاوت «برنامه‌ریزی منابع سازمانی» به دست می‌آمد، به یک «داشبورد»(Dashboard) سازمان‌یافته‌ی مشترک و یک محیط گزارش‌دهی با بازدهی اقتصادی بسیار زیاد تبدیل کنند. طبق استعلامی که از مشاوران و فروشندگان «سامانه‌های اطلاعاتی» شده بود برپایی چنین سامانه‌ای از 130 تا 580 هزار دلار هزینه‌ برمی‌داشت و حدود 4 تا 6 ماه نیز طول می‌کشید، اما «دان» و همکارانش توانستند این سامانه را با کمتر از 40هزار دلار برپا کنند و در کمتر از چهار هفته شروع به گرفتن گزارش و اطلاعات از نمایندگی‌های سراسر کشور کنند.

عوامل موفقیت «بلاس‌ترک» در برپایی «راهکار هوشمندی تجاری» با بودجه‌ی محدود چه بود؟ و چگونه می‌توان این موفقیت را تکرار کرد؟ در این مقاله، به هفت اصل عمده‌ای که کارشناسان «بلاس‌ترک» در تلاش‌هایشان رعایت کردند و اینکه چرا این تلاش‌ها موفق از آب درآمد می‌پردازیم.
1- مشکل را به روشنی مشخص کنید ـ تیر در تاریکی نیندازید.
2- نیازها و مسائل مشخص کاربران را شناسایی کنید ـ مسائل آنها را حل کنید.
3- موضوع‌های نهفته در پس داده‌ها را درک کنید ـ سامانه اطلاعاتی فقط یک نرم‌افزار نیست.
4- ابزار مناسب را انتخاب کنید ـ دنبال یک نرم‌افزار سریع، آسان، سبک و کم‌هزینه باشید.
5- آماده‌ی انعطاف و تغییر باشید ـ توجه داشته باشید که کاربران در اوایل خواهان تغییر خواهند بود.
6- از کارکنان موجود بهره بگیرید ـ راه‌حل‌هایی را که بدون کارکنان و یا مشاوران جدید امکان‌پذیر
نیست، کنار بگذارید.
7- از بالا هدایت کنید ـ از اقتدار و اختیارات مدیریتی خود بهره بگیرید

مشکل را به روشنی مشخص کنید ـ تیر در تاریکی نیندازید
«موری» و گروهش کار خود را با تعیین دقیق و روشن مشکل شروع کردند.
«بلاس‌ترک» از یک شرکت مادر بزرگ‌تر جدا شده بود و به عنوان یک شرکت مستقل به میدان آمده بود و عملاً هیچ «مدیریت سازمانی» (Back office)نداشت. آنچه آن‌ها به واقع در اختیار داشتند شش سیستم متفاوت «برنامه‌ریزی منابع سازمانی» بود. هیچ سیستم گزارش‌دهی هماهنگی هم در کار نبود. ذخیره داده‌ها چندگانه بود و بنابراین سیستم گزارش‌دهی هم چندگانه بود؛ از داده‌های مربوط به فروش گرفته تا سرمایه‌ی در گردش، انبارداری، تحلیل خرید و امثال آن.

گروه اجرایی به این فکر افتاد که آن‌چه نیاز دارد یک پروژه تلفیق گسترده و جمع‌وجور کردن یک سیستم یکپارچه «برنامه‌ریزی منابع سازمانی» است. اما نصب، برپایی و جمع‌وجور کردن یک سیستم یکپارچه «برنامه‌ریزی منابع سازمانی» جدید، یک‌ونیم میلیون دلار خرج برمی‌داشت و دو سال وقت می‌برد، و این تازه غیر از آشفتگی گسترده‌ای بود که در این مدت شرکت دچار آن می‌شد.

هنگامی که «موری» به سراغ مشکل اصلی رفت، متوجّه شد که به راحتی می‌توان گفت: اطلاعات جاری و صحیحی که مدیران و کارکنان برای تصمیم‌گیری‌های بین‌بخشی و سراسری به آن نیاز دارند، کمتر از حد مطلوب است. آنچه «بلاس‌ترک» نیاز داشت، این بود که بتوان اطلاعات را به صورت همساز و متناسب در سراسر سازمان به اشتراک گذاشت. مدیران، بخش فروش، قسمت عملیات و امور مالی باید از لحاظ عملکرد و مقتضیات شرکت، اطلاعات هماهنگی داشته باشند. به سادگی معلوم بود که نیاز به شراکت در اطلاعات است و نه یک سیستم «برنامه‌ریزی منابع سازمانی».

البته، مقتضیات جزئی‌تر نیز در کار بود. راه‌حل باید به گونه‌ای می‌بود که هم شرکت استطاعت مالی آن را داشته باشد، هم به سرعت بتوان آن را بکار بست، و هم فارغ از اینکه «بلاس‌ترک» با چندین نوع ارز کار می‌کند، بتوان داده‌ها را بطور هماهنگ ارائه کرد.

لازم به گفتن نیست که این یک چالش بزرگ بود. اما با مشخص‌کردن مشکل به صورت روشن، «موری» توانست مقتضیات و چشم‌انداز را بطور مناسب تعیین کند. با ترسیم روشن مقتضیات و چشم‌انداز، دیگر خطر چندانی از بابت دو مشکلی که بطور معمول در پروژه‌های «سامانه‌های اطلاعاتی کسب‌وکار» با آنها برخورد می‌کنیم، وجود نداشت: حل مشکلات نامربوط و تیر در تاریکی انداختن.

نیازها و مسائل کاربران را شناسایی کنید ـ مسائل آن‌ها را حل کنید
شیوه قدیمی «بلاس‌ترک» این بود که انبوهی از داده‌ها را از شش سیستم متفاوت «برنامه‌ریزی منابع سازمانی» استخراج کند و آن داده‌ها را به ده‌ها کاربرگ نرم‌افزار «اکسل» انتقال دهد، در این نرم‌افزار با استفاده از دستوراتی داده‌ها را دسته‌بندی‌ و تنظیم کند و با استفاده از قالب‌های حاضر و آماده، جدول‌ها یا فهرست‌هایی برای مصرف همه کاربران تهیه شود و از طریق ای‌میل برای آن‌ها ارسال گردد.

درست است که این کاربرگ‌های عظیم از جهاتی سودمند بودند اما متأسفانه کاربران را دچار مسائل بزرگی می‌کردند. کاربران نمی‌توانستند به راحتی داده‌ها را درک کنند. اطلاعات درست و دقیق نبودـ اطلاعات استخراجی متنوع بود و کاربران هم در کار با کاربرگ‌ها مهارت نداشتند. بخصوص بخش اطلاعات فروش نمی‌توانست با این قالب کار کند.

بنابراین، اولین کاری که «موری» انجام داد این بود که مشکل را بر اساس نوع کاربر تفکیک کرد. وی با گزارش‌دهی فروش شروع کرد و 15 تا 20 مصاحبه با مدیران اصلی قسمت فروش درباره این‌که چه چیزی در مجموعه گزارش‌های موجود اشتباه است، انجام داد. یک مدیر فروش گفت تقریباً جزئیات کافی وجود ندارد و یک مدیر دیگر گفت بیش از اندازه جزئیات وجود دارد. به روشنی پیدا بود که برخی افراد می‌خواستند با ریزبینی بسیار زیاد به داده‌ها نگاه کنند، حال آنکه برخی دیگر فقط به نتایج فشرده و خلاصه بسنده می‌کردند. متأسفانه درخواست‌هایی با چنین تنوع را به سختی می‌توان با کاربرگ‌ها تأمین کرد. اما «موری» دست‌کم طیف مسائل کاربران و نیازهای را که باید برآورده می‌ساخت، شناسایی کرد.

او همچنین فرایند پدید آمدن اطلاعات را نیز مورد بررسی قرار داد. مجموعه کاربران سامانه اطلاعاتی، فقط گیرندگان گزارش‌ها نبودند. لازم بود کاربران مسئول تهیه‌ی گزارش‌ها را نیز در نظر گرفت؛ که آن‌ها نیز چالش‌های خودشان را داشتند.

تقریباً هر هفته یک روز از وقت چندین نفر صرف تهیه گزارش‌ها می‌شد. بطوریکه در مجموع، هر هفته بیش از بیست ساعت وقت صرف تولید گزارش‌هایی می‌شد که چندان هم مطلوب نبودند. به‌علاوه، تنوع و ناهماهنگی زیادی در سراسر گزارش‌ها وجود داشت. «موری» و گروهش باید هم برای کاربران مصرف‌کننده اطلاعات و هم برای کاربران تولیدکننده اطلاعات، راهی سریع‌تر و آسان‌تر می‌یافتند.

موضوع‌های نهفته در پس داده‌ها را درک کنید ـ سامانه اطلاعاتی فقط یک نرم‌افزار نیست
نکته مهم دیگر برای شرکت «بلاس‌ترک» این بود که آن‌ها داده‌ها و ساختارهای موجود را عمیقاً بفهمند. با چنین فهمی، آن‌ها می‌توانستند تشخیص دهند که در طرح یک راه‌حل با چه مسائل عمده‌ای روبرو هستند.
«موری» برای تعیین ساختار و منطق داده‌ها باید به گروه خودش اتکا می‌کرد. «موری» به دقت داده‌هایی را که از منظر یک کاربر تجاری مورد نیاز بود، بررسی کرد و سپس رابطه میان آن داده‌ها را تعیین کرد. وی برای داده‌ها یک ساختار طراحی کرد که مشتمل بود بر: «جدول‌های مختصات»(Dimension Tables) -که داده‌های آن آماده‌ی دسته‌بندی، جستجو، و ردیف‌شدن هستند و از این هفته به آن هفته تغییر محسوسی ندارند- و «جدول‌های واقعیات» (Fact Tables) -که داده‌های مربوط به اندازه‌ها و داده‌های حاصل از محاسبات در آن قرار می‌گیرند و از این هفته به آن هفته بطور محسوس تغییر می‌کنند- و یک «شمای ستار‌ه‌ای»(Star Schema) که تعامل داده‌های موجود در جدول‌های مختصات با جدول‌های واقعیات را نشان می‌دهد.

داشبورد هفتگی حساب‌های پرداختی

با داشبوردها بهتر و سریعتر می‌توان روندها و الگوها را دید و فهمید

حاصل این طراحی، یک رشته «کاربرگ‌های چند بُعدی همخوان» یا جدول‌هایی بود که همه داده‌ها می‌توانستند با آن هماهنگ شوند. این جدول‌ها که رابطه بین آنها بسیار ریز و جزئی بود، جزئیات خیلی زیادی در اختیار می‌گذاشت که می‌توانست پایه‌های راه‌حلی باشد برای سیستم گزارش‌دهی. «موری» و گروهش با وقتی که صرف تعیین ساختار داده‌ها و چگونگی پیوند داده‌ها کردند، دیگر نیازی نیست نگران تغییر متغیرها و ساختار داده‌ها باشند. به ندرت لازم می‌شود که آن‌ها مجبور به تغییر آن شوند و در صورت لزوم می‌توانند در عرض چند ساعت آن را به‌روز کنند.

با پیشرفت پروژه و درآمدن آن از شکل اولیه‌اش، شکل واقعی کاربرگ‌ها تغییر کرد. در آغاز آن‌ها متکی به «اکسل» بودند، ‌اما سرانجام به «اکسس» تغییر یافتند و اکنون به یک سرور SQL رشد کرده‌اند. نکته اصلی این است که ابداً نیازی نبود ساختارهایی که «موری» تعریف کرد تغییر کند. «موری» توانست بدون اینکه در پایگاه داده‌های شرکت بازنویسی عمده‌ای انجام دهد و یا از مشاوران سطح بالا و گرانقیمت خارج از شرکت یاری بطلبد، با این تغییرات هماهنگ شود.

در تمام قسمت‌ها، فرایند کار به همان سر راستی بود که بازیابی معمول داده‌ها از سیستم‌های «برنامه منابع انسانی»، بررسی جداول مختصات، افزودن واقعیات جدید، و ایجاد یک ساختار داده‌ای هماهنگ برای همه داده‌ها. از آنجایی که آنها داده‌ها را و به همان خوبی، پرسش‌های نهایی کاربران را که باید پاسخ داده می‌شد، بررسی کرده بودند،‌ توانستند ساختاری برای داده‌ها طراحی کنند که نیازهای اصلی کاربران را برآورده می‌ساخت.

ابزار مناسب انتخاب کنید ـ دنبال یک نرم‌افزار سریع، آسان، سبک و کم‌هزینه باشید
«موری» یک رشته کاربرگ‌هایی طراحی کرده بود که از لحاظ مختصات هماهنگ بودند و رونوشتی از یک پروژه بزرگ نگهداری داده‌ها بود. اما مسأله اصلی، پیدا کردن مجموعه ابزاری برای قرار گرفتن بر فراز این داده‌ها بود. تولیدکنندگان اطلاعات نیاز داشتند که نه فقط به جداول داده‌ها وصل باشند تا بتوانند به سرعت دیدگاه‌های درستی پیدا کنند، بلکه همچنین نیاز داشتند تا نتایج به دست آمده را به سادگی به اشتراک بگذارند بطوریکه مصرف‌کنندگان اطلاعات بتوانند دقیقاً اطلاعاتی را که می‌خواهند به دست آورند.
«موری» ابزاری برای تجسم بصری داده‌ها به کار گرفت.مصرف‌کنندگان اطلاعات برای دسترسی به اطلاعات هفتگی از نرم‌افزار داشبورد استفاده می‌کنند.
«بلاس‌ترک» قادر بود به سرعت حدود 15 نوع گزارش تولید کند که تمام نیازهای تجاری شرکت را برآورده می‌ساخت و همچنین قادر بود به سرعت به داده‌ها متصل شود. همه گزارش‌ها هر هفته، همزمان با تولید شدن، بطور خودکار به‌هنگام هم می‌شوند.

فایده‌های مستقیم این نرم‌افزار برای کاربران نهایی واضح بود. کاربران از آن پس قادر بودند در یک برنامه واحد که امکان دیدن خلاصه اطلاعات با جزئیات بی‌نهایت را فراهم می‌ساخت به هر سطحی از جزئیات که می‌خواستند، دسترسی داشته باشند.

بزرگترین مزیت این نرم‌افزار برای «بلاس‌ترک» این بود که آن‌ها را قادر ساخت تا یک راه‌حل واحد متکی بر یک رابط‌کاربری (Interface) ساده و آسان را به اجرا بگذارند. کاربران به جای این‌که مجبور باشند یاد بگیرند که چگونه از یک جدول محوری (Pivot Table) استفاده کنند، یا گزارش‌هایی را که توسط دیگران تولید شده کشف رمز کنند، می‌توانند تنها با فشردن یک دگمه، ابعاد و سطح جزئیاتی را که مایلند ببینند، انتخاب کنند.

همچنین برای تولیدکنندگان اطلاعات، یکبار که ورک‌بوک تولید شد، قابل استفاده مجدد است و هر هفته بطور خودکار به‌هنگام می‌شود. حالا دیگر به‌هنگام شدن کامل بیش از 15 ورک‌بوک مربوط به فروش، حساب‌های پرداختنی، امور مالی و دیگر بخش‌ها، در هفته تنها یک ساعت وقت می‌برد، و آن چند روزی که بطور هفتگی در فرایند قبلی صرف این کار می‌شد، صرفه‌جویی می‌گردد. افزون بر این، اگر چیزی غیرعادی در جریان کسب‌وکار رخ دهد (نظیر یک فروش هنگفت استثنایی)، تولیدکنندگان اطلاعات می‌توانند به سرعت این حالت غیرمتعارف را ببینند و شرحی بر داده‌ها بنویسند و مانع از طرح انبوهی از سؤالات در واکنش به این واقعه شوند.

آماده‌ی انعطاف و تغییر باشید ـ توجه داشته باشید که کاربران در اوایل خواهان تغییر خواهند بود
«موری» می‌دانست ورک‌بوک‌ها و گزارش‌های اولیه به هر شکلی هم که باشند باز کاربران درخواست گزارش‌ها و نمودارهای دیگری را نیز می‌کنند. از آنجایی که آن‌ها ساختارهای داده‌ای خود را طوری ساختند که جامع باشد و از آنجایی که ابزارهای گزارش‌دهی سریع و منعطفی را به خدمت گرفتند، «موری» قادر بود به سرعت درخواست‌های کاربران برای تعدیل و ارتقاء گزارش‌ها را در عرض چند ساعت پس از رسیدن درخواست، اجابت کند.

«بلاس‌ترک» اکنون فقط با پنج نفر، گزارش‌های موردنیاز را برای 50 مصرف‌کننده‌ی پراکنده در سراسر جهان تولید می‌کند. «بلاس‌ترک» برای هر قسمت از فعالیت تجاری خود، کافی بود تنها یک ورک‌بوک بسازد، نه اینکه اسیر تعدیلات و سفارش‌سازی‌های بی‌پایان شود. هر کاربری می‌تواند در صورت نیاز دسته‌بندی خاص خود را بکند و تغییرات مورد نظر خود را بدهد. کاربران می‌توانند به جای آنکه هر هفته ساعت‌ها وقت صرف انجام درخواست‌های تعدیل و سفارشی‌سازی کنند، این کار را یک بار و در عرض چند دقیقه انجام دهند.

از کارکنان موجود بهره بگیرید ـ راه‌حل‌هایی را که بدون کارکنان و یا مشاوران جدید امکان‌پذیر نیست، کنار بگذارید
در آغاز، فروشندگان سامانه‌های اطلاعاتی کسب‌وکار، به «موری» گفتند ماه‌ها وقت و کمک‌های حرفه‌ای زیادی نیاز است تا او بتواند به راه‌حلی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات هماهنگ در قالبی آسان‌فهم دست یابد. اما «موری» نخستین نتایج خود را در عرض سه روز گرفت و ظرف چهار هفته به یک راه‌حل تمام عیار دست یافت. او این کار را با تکیه بر کارکنان موجود و کمترین پشتیبانی از جانب فروشندگان انجام داد.
یک موضوع مهمی که «بلاس‌ترک» با آن روبرو بود، مسأله پاک کردن داده‌ها و ساختار بخشیدن به داده‌ها بطور متناسب بود. از آنجایی که گروه «بلاس‌ترک» اهداف تجاری داده‌ها را می‌دانست، توانست یک پایگاه داده‌ها را به سرعت و به شکلی که در خدمت نیازهای اطلاعاتی کاربران نهایی باشد، برپا کند.

اعضای گروه اصلی عبارت بودند از: «الین هیلیر»، مدیر گزارش‌دهی مالی جهانی، «برایان دونی» کنترل‌کننده در ایالات متحده، و «گایلون گارستون» حسابدار هزینه‌ها. همه این افراد برای بهبود کیفیت و صحت داده‌هایی که به سیستم معاملات آمریکای شمالی «بلاس‌ترک»‌ وارد می‌شد کار کردند.

«مارسل بوزبوم» مدیر فناوری اطلاعات شرکت در اروپا، توانست طرح مبنایی را که در ایالات متحده ایجاد شده بود بگیرد و آن را با پنج سیستم مختلف معاملات در اروپا منطبق سازد. مهارت‌های «بوزبوم» در برنامه‌نویسی SQL این مکان را فراهم آورد که علیرغم چالش‌های چشمگیر در زمینه‌ی زبان و مسأله‌ی دقت در ترجمه، سیستم جدید در بخش اروپایی «بلاس‌ترک» به سرعت و در کمتر از پنج روز برپا کند.
سرانجام هنگامی که «بلاس‌ترک» آماده بود تا پایگاه داده‌های MS SQL خود را با بالاترین کیفیت برپا کند، شرکت «اینترورکس» که در شهر «استیل‌واتر»‌ ایالت اوکلاهما قرار دارد، به سرعت طرح زیربنایی و نقشه‌‌ی «استخراج، انتقال، و بارگذاری»(ETL Logic) داده‌ها را تهیه و ارائه کرد.

از بالا هدایت کنید ـ از اقتدار و اختیارات مدیریتی خود بهره بگیرید
«موری» کسب‌وکار «بلاس‌ترک» را کاملاً می‌فهمد؛ آن هم نه فقط از منظر فناوری اطلاعات. به همین خاطر، توانایی او در فهمیدن سریع نیازهای کاربر نهایی بر شالوده‌ای از درک عمیق او از کسب‌وکار و روابط استوار است. به علاوه، تیم مدیریتی «بلاس‌ترک» می‌دانست مشکلی که در حال حل کردن آن بودند حائز اهمیت بود. و آن‌ها برای این راه حل ارزش قائل بودند؛ بخصوص از وقتی که معلوم شد بودجه‌ای اندک می‌خواهد و به سرعت انجام‌پذیر است.

همه این کارها چند ماه وقت نگرفت؛ عملاً چند هفته بود. او از اینکه 500 هزار دلار خرج کند و کارشناسانی از بیرون شرکت بیایند و یک زیرساخت جدید برای داده‌ها بسازند، خودداری ورزید.

داشبورد هفتگی حساب‌های دریافتنی

تولیدکنندگان اطلاعات می‌توانند به سادگی ار عهده درخواست‌هی ویژه برآیند،از آنجایی که ایجاد نمودارها به سرعت و یکپارچه صورت می‌گیرد

از ‌نظر مدیریت ارشد سازمان و کاربران نهایی، «موری» و گروهش، قهرمان هستند. اقتدار و اعتبار «موری» و همچنین اختیارت اجرایی وی، عامل اصلی در دستیابی وی به این نتایج درخشان بود.
گام بعدی «موری» و گروهش چیست؟ آن‌ها در حال ارتقاء سیستم خود و استفاده از امکانات تحت وب هستند که یک راه‌حل اینترنتی است و به افراد امکان می‌دهد تا گزارش‌ها و اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق اینترنت ببینند.

توضیح

شما می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه داشبوردهای سازمانی و راهکارهای گزارش گیری و تحلیل اطلاعات به نشانی اینترنتی زیر مراجعه کنید:
http://sgbi.systemgroup.net

یادداشت

1. Dashbord: داشبورد مجموعه‌ای از نمودارها و جداول و گزارش‌های اطلاعاتی است که به شکلی ساده و بدون نیاز به نرم‌افزارهای مختلف در اختیار مدیر گذاشته می‌شود و مدیر می‌تواند با نگاهی به این مجموعه از وضعیت شرکت یا واحد تحت مسئولیت خود مطلع شود؛ همانطور که یک راننده با نگاهی به علائم و نشانه‌های روی داشبورد اتومبیل از وضعیت بنزین، روغن، دمای آب، سرعت، شتاب و... مطلع می‌شود- م.
2. Dimension Tables : در بحث نگهداری و پردازش داده، جدول‌های مختصات، جدول‌های ضمیمه‌ی جدول‌های واقعیات هستند و مختصات داده‌های موجود در جدول واقعیات را نشان می‌دهند، بطور مثال اگر در جدول واقعیات فروش، نام یک فروشگاه به عنوان یک داده آمده باشد، این داده می‌تواند به یک جدول مختصات مربوط شود و در آن جدول، مختصات آن فروشگاه نظیر شماره شناسایی، محل استقرار، درجه‌ی کیفیت و... درج شود. م.
3. Fact Tables : در بحث نگهداری و پردازش داده، جدول‌های واقعیات، جدول‌هایی حاوی داده‌های مشخص نظیر اندازه و مقیاس و... هستند، بطور مثال در جدول واقعیات فروش، داده‌هایی همچون تاریخ فروش، فروشگاه، کالای فروش رفته و... می‌تواند وجود داشته باشد. م.
4. Star Schema : در بحث نگهداری و پردازش داده، شمای ستاره‌ای، یکی از انواع طرح‌هایی است که رابطه جدول‌های واقعیات را با جدول‌های مختصات مربوط به آن نشان می‌دهد. شمای ستاره‌ای از ساده‌ترین طر‌ح‌هاست که معمولا شامل یک یا چند جدول واقعیات به همراه چندین جدول مختصات می‌شود. م.
5. SQL : یک زبان کامپیوتری برای کار با داده‌های موجود در پایگاه‌‌های داده‌ها.
6. ETL Logic: Extracting, Transformation and Loading

بنویسیم اینترنت بخوانیم آینده

 سرویس گزارش- شاید چند سالی است که از خودم بی‌اختیار این سوال را می‌پرسم. حواشی کارها، باعث شده که بی‌دلیل، دائم و پی‌درپی در میان تمام سوالاتی که شاید برای تمام مهندسین این مرز و بوم پیش می‌آید، این یک سوال برایم دائمی باشد. ورود ابداعات جدید بشری، به کشورهایی که خود مبدع آن نبوده‌اند، اغلب باعث شده است که فرهنگ استفاده از آن با ورود محصول به کشور وارد نشده و استفاده از آن دچار چالش‌هایی بس عمیق در ساختار اخلاقی، اجتماعی و سیاسی جامعه شود و صد البته این امر برای پدیده نوظهور اینترنت آن هم با این همه حواشی، بعید به نظر نمی‌رسید.

واقعیت آن است که نگاه عمیق به کجایی ما در جهان، بی‌اغراق باعث خواهد شد که استفاده بهینه از ابزار پرتوانی به نام اینترنت سهل‌تر و قابل وصول‌تر شود.

1- اینترنت، چه بخواهیم و چه نخواهیم به عنوان یک پدیده نو در ایران نهادینه شده است. آمارها، اغراق شده باشند یا نه، نمایانگر آن است که رویکرد به استفاده از این پدیده سرعتی وصف‌ناپذیر داشته است. باید بپذیریم که به عوض مخالفت دائم با آن، رویکردی مثبت بدان داشته و راهی پیدا کنیم تا حذف آن را در برنامه نداشته باشیم که حتما نخواهد شد. مشت بر سندان کوفتن است که کارشناسان پیشنهاد دهند و مدیران آوازه‌اش را جهانی کنند که با ابزارهای متفاوتی مانند محدود کردن سرعت اتصال، ایجاد اینترنت ملی، پدیده‌های فیلترینگ و فایروالینگ یا محدودیت‌های زیربنایی‌تر که گفتنش در این مقال به صلاح نیست، این پدیده جهانی را کمرنگ یا خوش خیالانه حذفش کند.

2- اینترنت یک بستر ارتباطی است؛ محدودیت ندارد. جاده‌ای دوطرفه است. جاده‌ای دو طرفه که در آن، محدودیتی برای گذر وسایل و اطلاعات وجود ندارد. وجود ندارد که هیچ، روز به روز بر ایجاد گذرگاه‌های آن و عبور‌کنندگانش نیز افزوده می‌شود. دانش قطاری است که نمی‌ایستد. دانش منتظر ما نمی‌ماند. پس بیهوده، خود را سرگرم مقابله با امروز نکنیم. امروز به سرعت می‌گذرد و فردا، آنچنان در این فناوری متفاوت است که هرآنچه برای دیروز کرده‌ایم پنبه می‌کند و فراموش می‌شود. باید فکری اساسی کرد. از اساس، نگاه به اینترنت نیاز به بازبینی دارد. جاده کشیده شده است، مسدود کردن آن به هر نحو، تنها هزینه مجدد کردن است. قوانین و رهگذران را باید آموخت آنچه باید و گرنه جاده برای هیچ‌کس به تنهایی خطرآفرین نیست. هیچ جاده‌ای به تنهایی کسی را نکشته است، رانندگان بی‌احتیاط یا آنان که خبیثانه برای بی‌احتیاطی می‌آیند، با جان مردم بازی می‌کنند. مسلم است که جاده را هیچ‌گاه به علت خطای رانندگانش مسدود نمی‌‌کنند.

3- می‌گویند تیزترین چاقوهای جهان، چاقوی جراحان است. اما دشنه جانیان نیز به همان برندگی است پس هرچه برنده‌تر است، اولا مهم‌تر و در ثانی می‌تواند خطرناک‌تر باشد. از زاویه‌ای دیگر، هرچه مهم‌تر است، خطرناک‌تر و برنده‌تر خواهد بود. این چاقوی تیز اینترنت که می‌تواند به سهولت جان بسیاری از انسان‌ها را نجات دهد، به همان سهولت، چه بسا ساده‎تر، جان بسیاری را نیز می‌تواند بگیرد. بزرگان به دقت و درایت مشکل امروز ایران را نبود زیربنای محکم مفاهیم بدیل جامعه‌شناسانه و اخلاق‌گرایانه هماهنگ با دین و فرهنگ ما عنوان می‌کنند. این کسورات وحشتناک، خود را در پدیده‌های نوین، شبیه اینترنت، به وضوح بیشتر نشان می‌دهد. باید بسیار اندیشید. راهکار آنچه می‌کنیم نیست اما نیاز بسیار زیادی وجود دارد که این پدیده را با دورنمایی چنین نظاره‌گر شویم.

4- خلاصه آنکه اینترنت، زیرساختی است که به طور اساسی باید آنچنان محکم و منظم کار کند که دیده نشود. روی آن، این خدمات ارایه شده در این زیرساخت است که دیده می‌شود. این خدمات ارایه شده است که روی این زیرساخت ارزیابی می‌شود، خوب و بد نشانگذاری می‌شود یا بودن و نبودنش رهگیری می‌شود. باید با تمام توان و قدرت، فاصله مثلث سه‌گانه، اینترنت به مثابه یک جاده، خدماتش به مثابه یک وسیله نقلیه و ایجادکنندگانش به مثابه رانندگانان مسیر را، از مصرف‌کنندگان اینترنت به مثابه مسافران جدا کرد. اگر روشن نیست، شاید این جمله روشنگرانه باشد: وقتی راننده‌ای بد می‌راند، او را عوض می‌کنند نه آنکه جاده را ببندند و نه آنکه ماشین را بسوزانند!!

این همه را گفتم تا زین پس اصل ماجرا را بازگو کنم.

ما به صورت وحشتناکی دچار ابزارها شده‌ایم. لااقل، من به عنوان فردی کوچک در این صنعت بی‌انتها که حدود و ثغور آن نیز چندان روشن نیست، به چشم خود دیده‌ام که مثلا در یکی دو سال اخیر نزدیک به 200 میلیارد تومان برای ایجاد ابزارها یا بهینه‌سازی آنها توسط دولت سرمایه‌گذاری شده است اما هیچ هزینه مشخصی برای سرویس‌های روی آن و تعاریفی آنچنانی که در بالا ذکر شده، نشده است.

این اغراق نیست که ما دچار ابزارها شده‌ایم بلکه واقعیتی است که باید به آن به دقت توجه شود و بیهوده ناراحت، دلگیر و پاسخگو نشویم. آنچه هزینه شده است شاید به دیدگاهی، اساسا بسیار اندک هم باشد اما به هر حال از آنچه نیز تامین و راه‌اندازی شده به اندازه توانش هیچ استفاده‌ای نمی‌شود. رویکردهای مثبتی مشاهده می‌شود. مثلا در سیستم بانکی کشور، گذر به بانکداری الکترونیکی سرعت بیشتر گرفته است اما به سهولت می‌توان مشاهده کرد که تمامی بانک‌ها، هزینه‌ای که برای تجهیزات خود کرده‌اند چه مقدار بیش از هزینه‌ای بوده که برای سرویس‌های قابل ارایه روی این تجهیزات به انجام رسانیده‌اند. نه آنکه فکر کنید که نگارنده اعتقاد به هزینه سربه‌سری تجهیزات نسبت به خدمات دارد، خیر، آنچه در این میان مشاهده می‌شود، نبود برنامه مدون برای ایجاد خدمات است. رویکردهای روشن و مثبت، به اندازه‌ای هست که بتوان امیدوار بود اما این رویکرد نیاز مبرمی به تدوین برنامه مدون دارد.

ما دچار چالش جدی با جهان در زمینه محتویات هستیم. نبود زبان مشترک، که جهان به انگلیسی در اینترنت سخن می‌گوید و ما زبان زیبا و بی‌بدیل فارسی را همراه داریم، محتویات قابل استفاده در اینترنت را برایمان محدود کرده است. نمی‌توان صورت مساله محدود بودن دانش زبان انگلیسی در ایران را محو و نمی‌توان اینترنت را محدود به آنانی کرد که به این زبان کم و بیش مسلط هستند. استفاده بهینه از این ابزار، بدون شک در حال حاضر، به علت نبود محتویات مطلوب به زبان مادری، محدود به کسانی شده است که تسلطی هر چند اندک به زبان انگلیسی دارند. این امر نیاز به بازتعریف اساسی در تولید محتوا دارد و بی‌شک دولت در این امر وظیفه غیرقابل اجتنابی دارد.

ما دچار چالش جدی با جهان در زمینه سرویس‌های قابل ارایه روی اینترنت هستیم. سرعت افزایش و گسترش سرویس‌های قابل ارایه در اینترنت بسیار زیاد است. شاید کمتر کسی فکر می‌کرد با وجود سایت‌های همه منظوره و سوپرمارکتی شبیه یاهو، دیگر پدیده جدیدی در این امر ظهور کند اما دیری نپایید که نبوغ بشری سایت‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک را پدید آورد که چالش‌های اخلاقی در آن، لااقل صدای بسیاری را نه‌تنها در کشورمان که در گوشه گوشه جهان پدید آورده است. شاید کمتر کسی 10 سال پیش فکر می‌کرد که با وجود Mailing Listهای اینترنتی، نیاز به پدیده خدماتی دیگری وجود داشته باشد. اما ظهور پدیده وبلاگ تقریبا تا آنجا پیش رفته است که حتی زنده ماندن Mailing Listهای تخصصی را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. این در حالی است که گرچه سرویس‌هایی که در ایران روی اینترنت ارایه می‌شود، شاید نسبت به سال‌های گذشته رشد خوبی داشته است اما اساسا دیدگاه ارایه خدمات همراه با غفلت بوده و خدمات در اینترنت را خلاصه در حاشیه‌ای از آن قرار داده است. بازنگرش بر تعریف و مفهوم خدمت اینترنتی، هدف بزرگی است که باید لحظه به لحظه جدی‌تر به آن اندیشیده شود.

ما دچار چالش جدی با جهان در مقوله فیلترینگ شده‌ایم. اساسا تکلیف خود را با خوانندگان محترم روشن کنم که با مراجعه به اسناد رسمی موجود در همین اینترنتی که در مورد آن سخن می‌گوییم، فیلترینگ امری مختص ایران یا کشورهایی شبیه ایران نیست. بی‌خود آه و ناله و واسفا به خرج ندهیم که فیلترینگ چرا و به چه علت. اما ما دچار چالش جدی با مفهوم فیلترینگ و ارتباط با آن هستیم.

بزرگ‌ترین بلای پدیده آمده در زمینه فیلترینگی، برخورد سلیقه‌ای با آن، بی‌توجه بودن به فناوری از طرف کارشناسان مسوول آن، عدم دانش کافی بدنه کارشناسی که منجر به ارایه راهکارهای دم‌دستی به مدیران می‌شود و عدم احترام به شعور جمعی است. یک بار گفته‌ام که هیچ‌گاه اداره پست را به خاطر آنکه فردی به هر علت، نامه خارج از استاندارد از آن پست می‌کند، نمی‌بندند یا فرآیندی را تعریف نمی‌کنند که تمامی نامه‌ها قبل از رسیدن به مقصد خوانده شود. ایجاد یک کارگروه مشخص از صاحب‌نظران رشته‌های غیرمهندسی، جامعه‌شناسان، روان‌شناسان، اخلاق‌گرایان و کلا صاحب‌نظران حوزه علوم انسانی برای بازتعریف مقوله فیلترینگ نیاز اساسی است. کارگروهی که نه در آن مهندسی وجود داشته باشد و نه سیاستمداری تا با توجه به مفاهیم متقن علوم انسانی مورد تایید تمامی سلایق مثبت کشوری، تعریفی از این عملیات بکنند.

محتویات فارسی‌زبان در اینترنت، سیاست‌زده شده و این بسیار خطرناک است. اما راهکار اصلی مقابله با آن فیلترینگ نیست و بدتر از آن، قطعا راهکار اجرایی آن کمرنگ کردن اینترنت هم نخواهد بود. راهکار اصلی آن تولید محتواهای دیگر قابل استفاده توسط کاربران عادی است. صادق باشیم؛ اگر کاربری عادی در سایت گوگل، کلمه‌ای فارسی را جستجو کند، در پاسخ‌ها اکثرا با سایت‌های سیاسی یا غیر‌اخلاقی مواجه می‌شود. این امر به علت نبود محتوای دیگر است. ما، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، بدون اغراق هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری جدی در تولید محتویات عمومی به زبان فارسی نکرده‌ایم.

آنچه اندکی هم هست، سلیقه بوده است و عشق آدم‌ها که به خاطر دل‌شان چیزهایی را در اینترنت قرار داده‌اند. سرمایه‌گذاری یعنی ایجاد یک خدمت با هدف زنده ماندن از طریق خود. لااقل بنده هیچ سایت Service Oriented جدی را نمی‌شناسم که با یک برنامه کسب و کار محتویات ایجاد کرده و از محل درآمد خود سودآوری داشته و گسترش یابد.

بدتر، وحشتناک‌تر و دردآورتر از مورد بالا آن است که محتویات زبان فارسی اینترنت، غیراخلاقی شده است. ایران، جامعه‌ای اخلاق‌گرا و کاملا دین‌مدار است. ایرانی، بالذات و در فرهنگ نهادینه خود، نسل به نسل، اخلاق‌گرا بوده است. مفاهیم اخلاقی و دین پربرکت اسلام، در درونمایه نسل در نسل کشورمان نهادینه شده است.

از این رو است که بی‌اخلاق‌ترین انسان‌های موجود در فرهنگ ایرانی، در برخورد با مقولات غیراخلاقی، محکم‌تر از با اخلاق‌ترین مردمان برخی دیگر از کشورها برخورد می‌کنند. درصد محتویات فارسی غیراخلاقی موجود در اینترنت، به نسبت کل محتویات موجود در این زبان، وضعیت وحشتناکی را به نمایش می‌گذارد. دلیل اصلی آن نیز سهل‌الوصول بودن آن است. اگر کسی بخواهد به عنوان مثال یک سایت تخصصی در هر زمینه‌ای خاص راه بیاندازد، ایجاد محتویات آن بسیار پر هزینه خواهد بود. اما متاسفانه نوشتن یا قرار دادن محتویات غیراخلاقی بسیار بسیار آسان است. راهکار اصلی مواجه با این امر نیز باور کنیم، فیلترینگ نیست که باید فیلتر شود و مقابله. اما راهکار اصلی آن تولید محتوای اخلاقی است. تولید محتوا، تنها راه مقابله با محتوای غیرمطبوع خواهد بود. هیچ پدری به فرزندش نمی‌تواند فرمان دهد که هیچی نخورد که نیاز بدن انسان به خوردن است. اما اگر به او بگوید که نخور، هر آنچه دم‌دستش برسد می‌خورد و از بین می‌رود. این امر باعث شده که نسل جوان این مرز و بوم از بین برود و راهکاری جدی برای مقابله با آن نیز تعریف نشود.

شاید مهم‌ترین نکته! باید فرهنگ استفاده از اینترنت را به کاربران آن آموخت. کاربران باید بدانند که با حضور اینترنت، مفهوم حریم شخصی دچار چالش‌های جدی شده است. بسیاری از جوانان این مرز و بوم را می‌شناسیم که مفهوم حریم خصوصی را با مواجه با اینترنت از دست داده‌اند. در شبکه‌های اجتماعی، ابتدا درد و دل‌ها، عکس‌های خصوصی و اطلاعات شخصی خود را می‌نویسند، به حساب آنکه این دفترچه یادداشتی خصوصی است.

پس از آن کم کم، محتویات آن را بین دوستان نزدیک خود به اشتراک می‌گذارند و این امر پس از مدتی از یادشان می‌رود و این فهرست روز به روز بزرگ‌تر می‌شود بدون آنکه ایشان به یاد آورند که چه اطلاعات گرانقدری از شخصی‌ترین عوالمشان را به اشتراک گذارده‌اند. از آن بدتر، ساختار سلسله مراتبی شبکه‌های اجتماعی(و دیگر سایت‌های محتوا محور) و توانمندی‌های جدید موتورهای جستجو، باعث می‌شود که این اطلاعات از دوستی به فردی دیگر که دوستِ دوست ماست، منتقل شده یا در یک جستجوی ساده توسط یک فرد ناآشنا یافته شود و در چشم به هم زدن، شالوده‌ای انسانی یک فرد ناآشنا به فناوری از بین رود.

ما برای فرهنگ استفاده از اینترنت، هیچ چیز به فرزندان و جوانان خود نیاموختیم و تنها به ایشان گفتیم که نکن و بکن. بزرگ‌ترین نکته‌ای که باید به جوانان کشور، در زمینه استفاده از اینترنت، آموخته شود، مفهوم حریم شخصی در این جامعه مجازی است.

کلام طولانی شد، خدا به خیر بگذراند. پدران ما، که خدایشان بیامرزد، به ما آموختند که فرهنگ ایرانی از یکسوی و دین پذیرفته شده ایرانیان از سوی دیگر، هرگز اجباری نبوده و ما به اختیار انتخابشان کرده‌ایم. فرهنگ غنی ایرانی، مقابله و مواجه را هرگز بنا نداشته و ندارد. پس بی‌خود با این ابزار توانمند مقابله نکنیم.

باور کنیم که این اسب زیبای چموش، اگر رام شود، دل‌انگیزترین سواری عمرمان را به ما هدیه خواهد کرد.