رازهای آرامش در زندگی
در دنیای پراضطراب امروز آرامش وراحتی خیال نعمتی است که بسیاری آرزوی آن را دارند اما برای رسیدن به آن تنها آرزو کافی نیست بلکه باید قدم پیش نهاد و کاری کرد. آنچه در پی می آید برخی تکنیکهای روانی شناختی است که ضمن کمک به رفع تشویش ونگرانی آرامش و نشاط و شادی را در زندگی ما رونق می بخشد.

راز اول : با خدا ارتباط برقرار کنید

حداقل نیاز انسان به روح خدایی مانند احتیاج نوزاد به مادر است به همان میزان که جسم برای ادامه حیات به هوا وغذا نیازمند است، روح و باطن نیز به هدایت الهی وروح ربانی محتاج است.آرامش جان، زمینی حاصلخیز است که دانه های"خواست ونیاز"درآن به خوبی می روید.نیازهای به حق را دریاد خداوند که آرامش جان وقلب است بکارید تا به خوبی تحقق یابند. خداوند همراه کسی است که او همراه خداوند باشد با توجه به خداوند وخواندن نامهای اوهمراهی وپشتبانی خدا را به سوی خودجلب کنید پس به خداوند توجه کنید تا الهی شوید! به خدا توکل کنید.هرچه ارتباط شما با خدا این نیروی عظیم وخرد لایتناهی بیشتروبیشترشود آرامش ونشاط بیشتری را در خود تجربه می کنید و هر چه ارتباط شما با خدا محدودتر شود ترس واضطراب بیشتری بر شما چیره می شود. خداوند فرموده است"اگر مرا یاری کنید شما را یاری می کنم وقدمهایتان را استوار میگردانم"یار خدا بودن یعنی براساس قوانین الهی رفتار کردن، گناه نکردن، کمک به دیگران، نرنجاندن دیگران، احترام به والدین و درواقع یار خدا بودن همان یاری کردن به خود است.

رازدوم:ازآنچه هستید راضی باشید

بدن وسیله زندگی است نه جوهرآن.آن قدرکه ما انسانها با ظاهر جسمی خود مشخص می شویم یک درخت با تنه اش مشخص نمی شود.تجربیات ما باید مثل درخت به ما شکل بدهد ولی این کار را نمی کند.فقط جوهره وجودمان است که با شرایط محیط از بین نمی رود، شکسته نمی شود ویا درمعرض دید وبررسی دیگران قرار نمی گیرد.وجود داشتن پر معنا وپر مفهوم است.من وجود دارم، من هستم، من این جا هستم، من در حال شدن هست، تنها من هستم که زندگی را می سازم و..هر کدام از ما انسانها در این دنیا ما موریتی خاص داریم.باکمک به دیگران ومهرورزی به آنان باعث تکامل روحمان می شویم.رسالت اصلی ما در این دنیا بیدار شدن و بیدار کردن است وزندگی ما به منزله یک سفراست و هدف نیست.منظور از بیداری فعال شدن در همه ابعاد وجود و همه زوایای زندگی است مانند بیداری جسمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و...خلاصه در یک کلام"بیداری الهی".

راز سوم:مثبت فکر کنید

یاد بگیرید که احساس هایتان را از طریق افکار مثبت مهار کنید.به دقت افکارتان را زیرنظربگیرید و هنگامی که یک فکر منفی هجوم می اورد خودتان را وارسی و به جای آن یک فکر مثبت جایگزین کنید.ذهن مثبت اوضاع مثبت را به خود جلب می کند.به خاطر داشته باشید که عالم به نیات ما پاسخ می دهد.
افکار وعقاید ما به صورت انرژی از وجودمان ساطع میشود وبه جهان بیرون راه می یابد ومحیط سعی می کند آنچه را می خواهیم به ما هدیه کند.راز توفیق آن است که میزان انرژی خود را در جهت مثبت و صعودی افزایش دهیم و برای خود ودیگران همیشه بهترینها را بخواهیم.چرا که حتی اگر در مورد دیگران نیت بد و منفی داشته باشیم آثار مخرب آن گریبانگیر خودمان می شود.چه زیباست که بهترین نیات وآرزوها وافکار را برای خود ودیگران داشته باشیم تا به اوج آرامش وشادی برسیم.

راز چهارم:بر آرامش درونی تمرکز کنید

در دل توفان هم آرامش نهفته است.مهم نیست که درهرزمانی از روز چه اتفاقی بیفتد.هر چه مسایل به نظر مشکل وپر دردسر بیایند و هر چه قدر که بخواهیم کارهای زیادی را در آن واحد انجام دهیم باید فقط به خلوتگاه درون خویش برگردیم و آرامش درونی پیدا کنیم.برای دسترسی به خلوتگاه درونی چشمهایتان را ببندید و روشنایی آرام و ملایمی را درون خود تصور کنید.این فضا جایی است که ضربان قلب شما به فرمان شما آرام می تپد.به آن جا بروید واز دوردست استاد معنویتان از راه میرسد در گوشتان زمزمه می کند:"هر جا می توانید خوبی کنید در هر چه می توانید به هر شکل که می توانید هروقت که می توانید به همه اشخاصی که می توانید و تا زمانی که میتوانید"نور سفیدی فضای دلتان را آرام می کند.سپس بر این آرامش حاصل شده تمرکز کنید.

راز پنجم:قضاوت خود را به تاخیر بیندازید

در این جهان هیچ حادثه ای بر حسب تصادف ودر همه وقایعی که روی میدهند لطف و رحمت الهی نهفته است.تمام حوادث برای ما پیامهایی دارند که سبب تکامل روحمان میشوند.مثلاً شما می توانید پیام آن حادثه به ظاهر بد را بعد از گذشت مدت زمانی بفهمید و یا حتی ممکن است تا زمانی که زنده هستید، متوجه نشوید زیرا بسیاری از این وقایع فراسوی درک ما و جزء اسرار الهی هستند و تلاش برای فهم حکمت خداوند با هوش محدودمان مانند سنجش اقیانوس با پیمانه است.همچنین در ذهن الهی، از دست دادنی ای وجود ندارد واگر شما به ظاهر چیزی را از دست میدهید معادل آن شئ و یا حتی بالاتر از آن را به دست خواهید آورد و تمام این اشیاء وسیله ای برای تکامل و زیبایی شما هستند.بیایید کاملاً بپذیریم که در هر موقعیت نامطلوب، نیکی پنهانی برای همه وجود دارد."ساقی هر چه ریزد لطف اوست"

راز ششم:صفتهای مثبت خود را افزایش دهید

از غیبت، تهمت و صفتهای نسنجیده درباره افراد یا حوادث، حسادت، کینه، دروغ، جر وبحث کردن با دیگران و خلاصه رنجاندن دیگران به شدت پرهیز کنید.زیرا کسی که با انجام دادن این گونه اعمال تراکمی از نیروهای منفی عذاب می کشد، خودتان هستید. زمانی که به دیگران خوبی و کمک می کنید تجمعی از نیروهای مثبت به دور خودتان فراهم می اورید و این نیروهای مثبت باعث آرامش و شادی شما می شوند.هنگامی که وضو می گیرید الکتریسیته های ساکن را به سطح بدن خود می اورید.آب نیز زسانا است وشما امواج الفا {امواج آرامش بخش} تولید می کنید.با کشیدن مسح سراین امواج را به کورتکس مغزانتقال می دهید و باعث می شوید که ناحیه شلوغ ذهن آرام گیرد.با مسح پا انتقال امواج آلفا را در اندامهای پایینی سرعت می بخشید.بیشترین منطقه ای که در کره زمین امواج آلفا دارد کعبه است.زمانی که شما نماز می خوانید و جهت خانه خدا قرار می گیرید وهفت قسمت بدن شما با زمین تماس پیدا می کند، امواجی را دریافت می کنید که باعث آرامش شما می شوند.برای افزایش نیروهای مثبت خود می توانید در یک وان حمام پر از آب ونمک به مدت بیست دقیقه قرار بگیرید.در بطری های رنگی آب خوراکی بریزید و به مدت دو ساعت در معرض نور شدید آفتاب قرار دهید سپس آنها را در یخچال بگذارید و در موقع لزوم بنوشید.بدون کفش وجوراب روی چمن راه بروید زیرا طبیت منبع انرژی نیروهای مثبت است.

راز هفتم:به دستورات اخلاقی احترام بگذارید

از کنجکاوی کردن در زندگی دیگران دوری کنید.از خواندن نامه های شخصی ودفتر خاطرات محرمانه دیگران و گوش دادن به مکالمات خصوصی آنها اجتناب کنید.بدون در زدن واجازه گرفتن وارد هر مکانی نشوید.سعی در اثبات درستی نظرات و عقاید خود به دیگران نداشته باشید.تلاش نکنید که به زور افکار و عقاید دیگران را تغییر دهید، زیرا در صورت رعایت نکردن این دستورات آرامش خود را بر هم می زنید.به پدر ومادر خود نیکی کنید.با آنان با صدای بلند صحبت نکنید.
"بتی.جی ایدی"می گوید:"از زمانی که شما به درگاه خداوند دعا می کنید این دعاها به صورت شعاع های نورانی به طرف آسمان بالا می روند و فرشته ها برای اجابت به زمین می آیند ولی در میان این شعاعهای نورانی یکی از همه فوق العاده قطورتر و نورانی تر است و فرشتگان به محض مشاهده آن سریع به آن رسیدگی می کنند.این پرتو قدرتمند و خیره کننده مربوط به دعای پدر ومادر در حق شماست.دعای مادر خالصانه ترین دعاهاست.چه زیباست به والدین خود از صمیم قلب احترام بگذارید ونیازهای آنان را تامین کنید زیرا که مهر و نیکی به آنان سبب آرامش و نشاط درشما می شود.

راز هشتم:حس ها را از یکدیگرجدا کنید .

اغلب ما به این مسئله توجه چندانی نداشته ایم که حواس پنجگانه خود را از یکدیگر تفکیک و آنها را به صورت مجزا از یکدیگر حس کنیم.ذهنتان را برای بالا بردن آگاهی حسی، پرورش دهید.امروز بر بینایی تمرکز کنید، فردا بر مزه، روزبعد بر بویایی و...مثلاً زمانی که در حال دوش گرفتن در حمام هستید قطرات آب را روی بدن خود احساس کنید واز اینکه باعث تمیزی وآرامش شما می شود، لذت ببرید.موقعی که در حال غذا خوردن هستید فقط به طمع و مزه غذا تمرکز کنید.وقتی در حال ریختن چای در استکان هستید به صدای ریزش آن گوش دهید.به این ترتیب، شروع به جدا کردن تجربیات حسی تان از یکدیگر کنید و از هر کدام لذت ببرید.

رازنهم:دید جدیدی پیدا کنید

پرهای دم طاووس رنگارنگ هستند وهنگامی که از زاویه ای خاص به آنها نگاه می کنید درخشش وزیبایی بی نظیری دارند.خیلی از مسائل در زندگی هنگامی ارزش خود را نشان می دهند که از زاویه درست دیده شوند.ولی نگرشهای متشابه وکلیشه ای، دیدن این زیبایی ها را مشکل می سازد.اگر به هر مسئله ای از زاویه ای درست نگاه کنید در آن چیزهای با شکوه وزیبایی خواهید دید.سعی کنید همه چیز وهمه کس را با چشمهای تازه ای ببینید که از طریق عادت تیره وتار نشده اند.با این روش شما می توانید ثروتهای نامحدودی را کشف کنید.به خاطر داشته باشید که اگر از زاویه ای درست به تمام چیزها واشخاص نگاه کنید هرشخص یا هرشیء از طرف خالقتان برای شما ارمغان و پیام زیبایی به همراه خواهد داشت.

رازدهم:وسایل اضافی را از محیط زندگیتان خارج کنید

اشیاءدرون خانه تان را لمس کنید واز خودتان بپرسید آیا به این وسایل احتیاج دارم؟کتابها را از درون قفسه بیرون بیاورید وببینید آیا دوباره قصد خواندن این کتابها را دارید.هرشیء یادگاری را بررسی کنید واز خودتان بپرسید:"آیا هنوزلحظه ای را که این شیء به یادم می آورد برایم مهم وبا ارزش هستند؟"لباسهایتان را باز کنید وتوجه کنید که آیا به تمام این لباسها احتیاج دارید واز آخرین باری که آنها را پوشیده اید چه قدر زمان می گذرد و آیا دوباره تصمیم به پوشیدن آنها دارید؟بعد از این بررسی کاملی که به عمل می اورید تمام وسایل ولباسهای اضافی تان را به دیگران ببخشید و یا آنها را حراج کنید.زیرا که هر شیء انرژی خودش را دارد واگربه کار نرود درخانه به آب راکد تبدیل می شود.همچنین جای مناسبی برای جوندگان و پشه ها می گردند.پس مراقب باشید وبگذارید انرژی آزادانه جریان یابد وآب جاری گردد.اگر کهنه ای را نگه دارید تازه ها جایی برای تجلی خویش نمی یابند.پس برای چرخش انرژی و پیشرفت درزندگی تان وسایلی را که احتیاج ندارید ازمحیط خارج سازد.
نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه مازندران

نقش تغذیه                                  
در سالهای 1970 دکتر بنجامین فینگولدDr.Benjamin Feingold     مسئول و سپس رئیس بازنشسته دپارتمان آلرژی در بیمارستان بنیاد کایزر و گروه پزشکی پایدار سان فرانسیسکو گزارش کردند که ارتباطی بین تغذیه و تعدادی از بیماریهای جسمانی و آلرژیک وجود دارد. 30 تا 50 درصد از بیماران بیش فعال دکتر بنجامین اذعان داشتند که آنها از رژیم های فاقد رنگهای مصنوعی و طعم دهنده های مصنوعی و بعضی مواد شیمیایی طبیعی مثل سالیسیلاتها که در زرد آلو، گیلاس ،گوجه و دیگر غذاها وجود دارند سود می برند.
گرچه بسیاری از والدین مشتاقانه رژیم های دکتر بنجامین را پذیرفتند ولی دیگران نظیر صنایع غذایی ، متخصصان رفتارهای کودکان ، و بعضی متخصصین اطفال به این مطلب مشکوک نگریستند. شاید دلیل آنها این بود که خانواده ها کار دیگری را علاوه بر رژیم غذایی انجام می دادند و شاید علاوه بر تغییر و تصحیح عادات غذایی آنها به سادگی  آن چیزی را که آرزومند بودند و فکر می کردند می دیدند.
در پی سالهای بعد از آن بسیاری از محققین بر روی بسیاری از خوراکیها خصوصا" رنگهای مصنوعی تحقیق کردند. در بعضی مطالعات کودکان را روی رژیم های فاقد افزودنی ها قرار دادند و متعاقب آن رنگهای مصنوعی را به آن رژیم اضافه نمودند و واکنش کودکان را ارزیابی کردند . در بعضی مطالعات رفتار کودکان را در حالی که روی رژیم های فاقد غذاهایی که ممکن بود به آنها واکنش دهند مثل رنگها ، گندم ، تخم مرغ ، قرار دادند و سپس با آن مواد غذایی رفتار کودکان را مورد آزمایش قرار دادند.  بیشتر اما نه همه کودکان کمابیش تحت تاثیر اینگونه مواد غذایی قرار داشتند .
در سال 1982 موسسه ملی سلامت آمریکا کنفرانسی را پیرامون نقش تغذیه بر بیش فعالی برای یافتن توافقی عمومی برگزار کرد اما در کنفرانس رابطه مثبت کمی را در بیش فعالی و محدود ساختن رژیم غذایی قائل شدند. کنفرانس تحقیقات گسترده تری را در یافتن رابطه بین غذا و بیش فعالی توصیه نمود . به این علت است که امروزه به خوبی مشخص نیست چند درصد از کودکان به رژیم غذایی پاسخ می دهند و چه مقدار پاسخ می دهند و چه کودکانی به احتمال بیشتر پاسخ می دهند و چه افزودنی هایی برای کودکان مشکل ایجاد می کنند و بهترین روش استفاده از رژیم درمانی چیست.
معهذا در برابر تجویز رو به افزایش ریتالین و آمفتامین ها نظیر Aderall   و  Dexedrine  خانواده ها در جستجوی رژیم درمانی برای کودکانشان می باشند. یکی از دلایل علایق خانواده ها به داشتن یک رژیم غذایی تاثیر نامطلوب این داروها بر اشتهای کودکان و نتیجه آن کاهش وزن ، دردهای معده ای و بی خوابی است . بطور جدی تری گاهی اوقات این داروها ممکن است سبب تشدید تیکها یا سندرم تورت شوند . داروی دیگر Pemolin ( Cylert)   با  نارسایی ناگهانی کبدی همراه است و FDA  پزشکان را از مصرف این دارو منع نموده است.
از این گذشته تا زمانی که مطالعات طولانی مدت انجام شود مشخص نخواهد شد که درمان طولانی مدت با تحریک کننده ها در کودکان و بعد از آن بالغین چه اثر مضری روی دیگر اعضای بدن خواهد داشت . در مطالعه ای که انستیتو سم شناسی آمریکا انجام داده است مشخص شده است که تنها افزایش خفیفی در ماکسیمم دوز ریتالین سبب ایجاد اثرات کارسینوژنیک در موشها می شود. میلیونها کودک در سراسر جهان از ریتالین بطور مداوم استفاده می کنند و کودکان ممکن است مستعد ابتلا به سرطانهای کبدی شوند گرچه این مطلب هنوز اثبات نشده است ( Samuel Epstein  university of Illinois).
گرچه موسسه سم شناسی آمریکا نشانه های ضعیفی را از کارسینوژنیک بودن این دارو دریافت کرده است و هنوز مراکز رسمی آن را دارویی سلامت می دانند اما فقدان مطالعه طولانی مدت روی اثرات احتمالی کارسینوژنیک ریتالین بسیار مشکل زا خواهد بود. تعداد کثیری از کودکان در طی دو دهه گذشته ریتالین مصرف می کنند و سرطان می تواند خود را در چند دهه بعد در زندگی نشان دهد.
بسیاری از والدین مایلند که غذاها و دیگر محصولات محرکی که باعث علائم رفتاری می شوند را از رژیم غذایی کودکشان حذف کنند. این کار با حذف غذاها و ویتامین ها و داروهای معینی از رژیم کودکان درمان نشده برای چند هفته برای دیدن بهبودی رفتار کودک انجام می شود. در بعضی موارد بطور کافی مشکلات رفتاری کودک کاهش می یابد. در صورت بهبود نیافتن آمفتامین ها یا دیگر داروها می توانند علاوه بر رژیم غذایی یا بجای آن استفاده شوند. هدف از این کار مشخص ساختن غذا یا افزودنی خاصی است که کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. آنچه که این مطلب را تحت تاثیر قرار می دهد تغییر پذیر بودن معمولی و نرمال رفتار کودکان در طی روز است.
بدون نیاز به گفتن، کنترل رژیم غذای کودکان مشکل است مخصوصا" زمانی که به مدرسه می روند. غذاهایی که حاوی رنگها و دیگر مواد بالقوه تحریکی هستند به شدت تبلیغ می شوند و به وفور در رستورانها در مدرسه در میهمانیها در تئاتر در خانه  دوستان و بستگان و کلا" در همه جا در دسترس کودکان می باشند بعضی کودکان که غذاهایی را که دوستان خود مصرف می کنند نمی خورند ممکن است احساس کنند که از دوستان خود عقب افتاده اند یا سر خورده شوند. بعضی والدین که کودکانشان را روی رژیم های ویژه قرار داده اند می گویند که کودکانشان مخصوصا" وقتی آنها می فهمند که آن تغییرات باعث بهبود احساس آنها می شود علاقمندانه در ایجاد تغییرات در رژیم غذایی همکاری می کنند بعضی کودکان بزرگتر حریصانه برچسب روی مواد غذایی را می خوانند تا از خوردن مواد مضر اجتناب کنند.
گرچه بعضی مطالعات پیشنهاد می کنند که رژیم درمانی در کودکان پیش از دبستان و آن دسته از کودکان که از آسم ، اگزما ، تب یونجه یا بیماریهای مشابه رنج می برند بیشتر می تواند مفید باشد اما یک رژیم غذایی ارزش امتحان شدن آن را دارد صرف نظر از اینکه کودک در چه سنی است یا چه علائم رفتاری از خود بروز می دهد  این کار سالمتر و ارزان تر از مصرف داروهای محرک می باشد و اگر کودک شما در حال خوردن رنگهای مصنوعی و تنقلات نامطلوب است این رژیم های غذایی دارای ارزش غذایی بیشتری نیز هستند.
مطالعات متعددی نشان داده اند که  بعضی کودکان به رنگها حساس هستند بنابر این شما با حذف غذاها ، ویتامین ها ، داروها ،و خمیر دندانهای حاوی رنگهای مصنوعی به کودک کمک می کنید. رژیم غذایی Feingold   افزودنی ها را به علاوه غذاهای حاوی سالیسیلات حذف می کند.
 
این رژیم ها موارد زیر را حذف می کند
1-     رنگهای مصنوعی ( مثل قرمز 40 یا زرد 5)
2-     طعم دهنده های مصنوعی ( شامل وانیلین که در وانیل سنتتیک استفاده می شود)
3-     شیرین کننده های مصنوعی ( acesulfame-k , asparatame , sucralose)
4-     نگهدارنده های BHA,BHT,TBHQ
یک مطالعه پیشنهاد میکند که سدیم بنزوات و بنزویک اسید باید به این لیست اضافه شود .  رژیم Feingold  بعضی میوه ها و سبزیجات را نیز از رژیم غذایی کودک حذف می کند گرچه مطالعات نشان نداده اند که آنها می توانند مشکل زا باشند. ( جدول 1 را ببینید) با وجودیکه این رژیم بسیاری از مواد غذایی را حذف می کند اما می شود بعدا" بعضی از آنها را که کودک به آنها حساس نیستند به رژیم او اضافه نمود.
جدول 1
غذاهایی که در رژیم Feingold  اجازه داده نشده است
بادام ، سیب ، زرد آلو ، گیلاس و آلبالو ، همه انواع توت ، میخک ، قهوه ، خیار و ترشی جات ، کشمش ها ، انگورها ، شلیل و هلوی شیرین ، پرتقال ، هلو ، فلفل ها ( دلمه  و سبز ) آلوها ، گوجه برقانی ، نارنگی ، چای ، گوجه ، آسپرین و داروهایی که حاوی اسید سالیسیلیک هستند و روغنهای حاوی منتیل سالیسیلات و طعمهای نعناع
نکته : واکنش به این مواد و غذاها بر اساس گزارش های تایید نشده است نه مطالعات کنترل شده!
غذاهای اجازه داده شده است
میوه ها شامل : موز ، طالبی ، خرما ، گریپ فروت ، کیوی  ،لیمو ، انبه ، پاپایا ، گلابی ، آناناس ، هندوانه
سبزیجات :همه انواع لوبیا و باقالی ، چغندر ، بروکولی ، جوانه لوبیا ، کلم ، هویج ، گل کلم ، کرفس ، کلم پیچ ، عدس  ، کاهو ، قارچ ، پیاز ، سیب زمینی ، اسفناج ، نارنج ، ذرت شیرین (هندی) ، سیب زمینی شیرین ، کدو سبز
زمانی که تصمیم گرفته شد غذاها و افزودنی ها را حذف کنید ابتدا می بایست همه غذاهای موجود در یخچال و قفسه ها که حاوی مواد منع شده هستند را دور بریزید. رستورانها نباید فراموش شوند. بسیاری از رستورانها و اغذیه فروشی ها لیستی از مواد موجود در محصولات خود ارائه می دهند که می شود با مراجعه به این لیستها از مواد موجود در غذاها اطمینان حاصل نمود و به هر حال باید از برچسبهای موجود بر روی مواد غذایی از مواد تشکیل دهنده آنها کسب اطلاع نمود . با این اوصاف راحت تر این است که از غذاهای طبخ شده در منزل استفاده نمود.
وقتی تصمیم به رعایت رژیم غذایی گرفتید ، کودک و بقیه خانواده را اگر ممکن است بر روی رژیم غذایی مناسب قرار دهید و اگر کودک اشتباها" یک غذایی ممنوع را میل نمود نگران نشوید و فقط او را به رژیم معمول برگردانید. برای هر روز یک صفحه اختصاص دهید و بر اساس خصوصیات افراد ADHD   و بیشتر بر اساس خصوصیات خود کودک رفتارهای او را ثبت کنید توجه کنید که چه رفتار نامربوطی از کودک سر زده و اخیرا" چه غذایی مصرف نموده است ، از معلم کودک در مونیتور رفتار وی کمک بخواهید
ارزشیابی رفتار کودک 
 خوب : صفر      خفیف : 1    متوسط : 2     شدید : 3    
    غذای احتمالی مسبب……………………………………………………………………………
 
به راحتی حواسش پرت می شود ( بوسیله نگاههای نامربوط و صداها)
به جزئیات توجه نمی کند ، اشتباه می کند ، اسباب بازیها یا مدادهایش را  فراموش می کند
بیقراری و بازی با انگشتانش
وقتی رفتارهای آرام یا نشستن نیاز است دور اطاق می چرخند و برای ایستادن در صف مشکل دارد
این فرم می بایست متناسب با خود کودک تنظیم شود
بعد از این مرحله سعی در حذف افزودنی های غذایی مشکوک به تغییر دادن رفتار کنید بعلاوه اگر رفتار کودک با غذا تغییر نمی کند این بدین معنی است که وی یا به غذا حساس نیست یا اینکه به غذا های دیگری حساس می باشد یا اینکه در خارج از چشم شما به رژیم غذایی او وارد می شود.
اگر رفتار کودک با رژیم توصیه شده بهبود پیدا نکرد شما ممکن است نیاز باشد رژیم محدود تری را اعمال کنید . مطالعات نشان داده اند که بعضی کودکان نه تنها به افزودنی ها حساس هستند بلکه به غذاهایی نظیر گندم ، تخم مرغ ، شیر و محصولات شیری ، شکلات ، محصولات ذرت ،دانه های سبوس.
در رژیم غذایی تا آنجا که می توانید علاوه بر رنگهای مصنوعی و دیگر افزودنی ها لیست بالا را از رژیم غذایی حذف کنید. کودکان می توانند گوشت تازه و ماکیان و هرگونه سبزیجات ( بجز ذرت و soybeans)  ، میوه ها و آب میوه ها ( بجز میوه های حاوی اسید سیتریک و نوشیدنی های روزمره ( آب میوه های سنتتیک و مشروبات) ) برنج و جو را میل کند ، اگر کودک اگزما یا آلرژی دارد با یک متخصص آلرژی مشورت کنید.
هر چقدر غذاهای بیشتری حذف شوند جذب کودک برای همکاری مشکل تر خواهد بود . متاسفانه بیشتر محدودیت ها موقتی                         خواهند بود زیرا شما در حال تلاش برای تشخیص غذاهایی هستید که سبب مشکل می شوند به علاوه غذاهایی که مشکل ساز نیستند .کودک را روی چند غذای محدود برای 2 هفته قرار دهید و رفتارهای کودک را تحت نظر داشته باشید تا زمانی که در 2 روز پی در پی رفتار کودک مناسب باشد. توجه کنید که ممکن است تشخیص رفتارهای نامناسب ناشی از غذا از تغییر رفتارهای معمولی کودکان مشکل باشد . اما اگر متوجه هیچ تغییری در رفتار کودک نشدید می توانید آزمایش را به پایان برسانید. اما اگر بهبود رفتار دیده شد شما می توانید یکی از غذاهای حذف شده را مجدد تا چند روز به کودک بدهید و در ثبت روزانه رفتارهای کودک را ثبت کنید اگر تغییری دیده نشد می توانید غذا را برای کودک مطمئن و مناسب در نظر بگیرید و اگر رفتار کودک بدتر شد از رژیم غذایی باید حذف شود و همینطور غذاهای مختلف باید امتحان گردند. اگر کودک شما مجبور به تحمل رژیم بسیار محدود شد باید با یک متخصص تغذیه برای تامین مواد ضروری کودک مشورت کنید ، همچنین کودک می بایست صرف نظر از نوع رژیم غذایی روزانه ویتامین و مواد معدنی را دریافت کند.
در نهایت انتظار نداشته باشید که رژیم غذایی یک نتیجه معجزه آسا داشته باشد حتی در کودکانی که رفتارشان تحت تاثیر مواد غذایی میباشد بهبودی با حذف عامل بیماریزا  تا حدودی ایجاد می شود اما این بهبودی تا حد بسیار زیادی امید بخش خواهد بود. اما اگر کودک با رژیم غذایی بهبود نیافت باید با پزشک کودک در مورد دیگر روشهای درمانی مشورت کرد.
تغذیه خوب
صرف نظر از اینکه کودک به رژیم غذایی جواب می دهد یا نه وی می باید رژیم غذایی مغذی داشته باشد. بیشتر کودکان غذاهای بسیار چرب  ، نمکی ، و شیرین از جمله برگر ها ، سرخ کردنی ها ، پنیر ، بستنی ، نوشابه ها ، چیپس ، و آبنبات دوست دارند. و تعداد کمی از کودکان ویتامین ها ، مواد معدنی و فیبر  مورد نیاز خود را از سبزیجات  ، میوه ها و دانه های کامل whole grain    می گیرند  و باید دانست سلامتی آینده کودک در گرو استفاده از رژیم غذایی خوب و مناسب است.
اولین مرحله برای خلاصی از غذاهای نامناسب اینست که این غذاها را زمانی که تمام شدند از دسترس کودک خارج کنید و برای او تهیه نکنید و تلویزیون را زمانی که اینگونه غذاها را تبلیغ می کنند خاموش کنید و به کودک روزانه مکمل های غذایی حاوی ویتامین و مواد معدنی بدهید.
نورو شیمی
1-در بررسی سه سیستم نورو ترانسمیتری دوپامینرژیک ، سروتونینرژیک و نورآدرنرژیک این نکته را مشخص نموده است که تنها یک سیستم مسئول طیف وسیع علائم و نشانه های ADHD   نمی باشد . محققین بر تعامل سیستم دوپمینرژیک با نور اپی نفرین تاکید می کنند در حالیکه رفتارهای وابسته به دوپامین بوسیله فعالیت نوراپی نفرین تنظیم می شود . این محققین پیشنهاد می کنند که تعادل بین این دو سیستم مهمتر از سطح فعالیت یکی از آنها به تنهایی است. این محققین همچنین بر روی بلوغ نسبی نورونها که منعکس کننده میزان فعالیت آنهاست تاکید می کنند. از این رو تراکم رسپتورهای دوپامین از  زمان تولد تا 2 سالگی افزایش می یابد و سپس تا زمان بزرگسالی کاهش پیدا می کند تا به سطح بالغین برسد در حالیکه اندکس فعالیت نور اپینفرین ( CSF 3 methoxy-4-hydroxyphenylglycol) بعد از 8-9 ماهگی بدون تغییر باقی می ماند. هر دو مطلب وابستگی دو سیستم به هم و تفاوت در بلوغ سیستمها بر این نکته تاکید می کند که بررسی ها باید بر روی هر دو سیستم و در طیف سنی باریکی صورت گیرد.
2- در یک مطالعه جامع بر روی فعالیت کاتکولامینرژیک  در افراد ADHD   نشان داده شده است که اختلال در سیستم کاتکولامینرژیک چگونه فرد را به سمت بروز علائم متنوعی  مثل کم توجهی ، بیش فعالی ، تیکها ، دیس کینزی و خود آزاری هدایت می کند. این مطلب بوسیله ابنرمالیتی های کاتکولامینرژیک متعددی که در بیماریهای  مختلفی از قبیل فنیل کتونوری ،  سندرم تورت ، و بیماری لش نیهان  وجود دارد دیده می شود نوع نقص عملکرد در سیستم عصبی بسته به نوع و میزان عدم تعادل نورو ترانسمیترها و نقص نسبی آنها بسته به سن نمو بیمار متفاوت است . علاوه بر نقش سیستم کاتکولامینرژیک نقش استروژن مورد قبول قرار گرفته و استروژن شبیه آنتاگونیستهای دوپامین عمل می کند. این یافته در راستای اختلاف وابسته به جنس در ADHD  و متابولیسم مغزی می باشد  .
3- بعضی محققین از وجود اثر مهاری یا کم کاری سیستم های دوپامینرژیک و آدرنرژیک بر روی locus coeruleus  خبر می دهند. اما نیاز به مطالعه و جمع آوری شواهد بیشتری نیاز است.
فاکتورهای محیطی                                                     
گرچه عوامل متنوعی از فاکتورهای محیطی نظیر مسمومیت با سرب ،نقص مراقبت های اساسی اولیه ، فشارهای روانی ، عوارض بارداری و وضع حمل و در معرض الکل بودن مورد ظن و تردید قرار گرفته اند اما فاکتورهای محیطی بطور سیستماتیک مورد بررسی قرار نگرفته اند . در مطالعه ای که گروه Biederman  روی همگرایی خانواده های افراد ADHD  انجام داده اند دیده شده است که در خانواده هایی که والدین دارای ADHD  باشند بیشتر دارای اختلاف هستند تا دیگر خانواده ها و از سوی دیگر والدین کودکانADHD  نیز بیشتر دچار اختلافات خانوادگی و جدایی هستند تا خانواده هایی که کودکشان دچار بیماری روانی دیگری است یا کودک آنها سالم است  . شناخت فاکتور های حفاظتی به پیچیدگی مدل انتقال بیماری اضافه می شود. خصوصیات ژنتیکی می تواند از عوامل بیماریزای محیطی جلوگیری کند و عوامل حفاظتی محیطی  می توانند نقش عوامل بیماریزای ژنتیکی را کمرنگ کنند. بیشتر مطالعات تمایل دارند به تمرکز روی تشخیص فاکتور های متضاد و خیلی کم روی شناخت عوامل حفاظتی مطالعه شده است
ارزیابی میزان مصرف گلوکز در مغز
در مطالعه ای که در ارزیابی میزان مصرف گلوکز در کودکان و بالغین مبتلا به ADHD  انجام پذیرفت  میزان متابولیسم گلوکز 1/8 درصد در نیمی از مناطق مغز در مقایسه با افراد نرمال کاهش یافته بود این مناطق شامل  4 ناحیه تحت کورتکسی  تالاموس راست ، caudate nucleus راست و هیپو کامپوس راست و cingulate   می شد این میزان وقتی با ارزش متابولیسم کلی مغز نرمالیزه شد  متابولیسم در چهار منطقه پره موتور چپ و سوماتوسنسوری چپ نیز بطور واضحی کاهش یافته بود. میزان کاهش متابولیسم مغز در زنان نسبت به مردان بیشتر کاهش یافته است. اما مطالعات بعدی که روی نوجوانان انجام گردید خیلی موید این مطلب خصوصا" در پسرها نبود اما بعضی از این نوجوانان سابقه مصرف محرکها را می دادند که نتایج را ممکن بود تحت تاثیر قرار داده باشند.
نتیجه:   
نتایج مطالعات تصویربرداری همراه با ژنتیک  بر روی اهمیت مطالعات روی دختران مبتلا به ADHD   تاکید می کنند چرا که شواهد بیشتری از تفاوت متابولیسم گلوکر در مغز و ارتباط ژنتیکی قویتری در دختران نسبت به پسران وجود دارد
Functional Imaging
از بررسی میزان پرفیوژن که در سه مطالعه جدا با استفاده از گزنون 133 و SPECT     انجام شد  در هر سه مطالعه هیپو پرفوزیون در نواحی استریاتا سمت راست و هسته Caudate   دیده می شد و بر عکس نواحی اکسیپیتال خصوصا" در نواحی سنسورو موتور و نواحی شنوایی اولیه primary auditory region  هیپر پرفیوژن  داشتند و در هر سه مطالعه 30 تا 60 دقیقه بعد از دریافت متیل فنیدیت ( ریتالین ) به میزان 10-30 میلی گرم نواحی دچار هیپو پرفیوژن  دچار خونرسانی بهتر می شد.
 
تاثیر محرکهای مغزی روی تصویر برداری از مغز 
نتایج مطالعات انجام شده توسط روش PET تا حدودی به علت اختلاف در نتایج  ناامید کننده است . این روشها و مطالعات نشان دهنده دشواری در تفسیر نتایج بدست آمده است . برای افزایش وسعت چنین مطالعاتی مهم است که از روشهای فعال سازی رفتاری behavioral activation tasks  که مناطق دارای نقص خاصی را  هدف ردیابی سیستم  نوروترانسمیتری  قرار می دهد استفاده می شود . در افراد ADHD  روشهای فعال سازی رفتاری میبایست توجه و تکانه ها را در نظر بگیرد. اکنون تصور می شود که بیش فعالی قسمتی از دامنه تکانه ها باشد که خود به عنوان الگوی عدم مهار حرکتی تصور می شود. سیستم نوروترانسمیتری که در این افراد بیشتر مورد توجه است سیستم دوپامینرژیک می باشد
تصویربرداری کمبود توجه و رفتارهای عملی غیر نرمال با مناطق خاصی از مغز مرتبط است که پایه گذار مطالعات تصویری مغز در ADHD می تواند باشد. علائمADHD اغلب با ضایعات مغزی لوب فرونتال در انسانها و حیوانات مقایسه شده است. تستهای مهاری پاسخی بهتر از دیگر تستها و بطور قابل اعتماد تری ADHD را از حالت نرمال تشخیص میدهند . مناطقی که به توجه، فعالیت حرکتی و برانگیختگی اشاره می کنند شامل مناطق پشتی خارجی و داخلی لوب فرونتال (شامل شیار cingulate ) ، لوب پاریتال ، استریاتوم ، و مناطق رتیکولار فورمیشن شامل تالاموس و مزانسفال می باشد. اینطور دریافت شده است که ضایعات نیمکره راست مغزی بیشتر با کمبود توجه همراه هستند تا ضایعات سمت چپ مغز، تصویر برداری از مغز دو نوع اطلاعات ساختمانی و عملکردی بسته به نوع تکنیک می دهد CT و MRI برای ارزیابی ساختمان مغز بکار می روند. SPECT ( Single photon Emission Computerized Tomography) و PET ( positron emission tomography ) برای آنالیز عملکردی بکار می روند روش functional MRI ممکن است اطلاعاتی بطور همزمان از عملکرد و ساختمان جریان خون مغزی بدهد .بیشتر اطلاعات دریافت شده از مغز از تصویر برداری با CT و MRI و functional SPEC و PET بدست آمده است . اشعه برای کودکان خصوصا" در سنین کمتر از 12-13 سال مشکل آفرین می باشد لذا در گسترش تحقیقات محدودیت ایجاد می کند. مطالعاتی که با CT Scan انجام شده است بعلت استفاده از تعاریف متفاوت و طرحهای متفاوت ( با یا بدون گروه کنترل ) و متد های تجزیه و تحلیل متفاوت ( کمی و یا کیفی ) برای مقایسه بسیار مشکل است در مطالعه ای که روی 46 کودک با نقص در همگرایی حسی و عدم هماهنگی و همکاری انجام شد 15 کودک یعنی 6/32 درصد CT غیر نرمال شامل آتروفی مغزی ، آسیمتری بطنی ، و بزرگی بطنی داشتند اما در مطالعه ای دیگر بر روی 35 کودک مبتلا به ADHD و 27 کودک کنترل که کلیه آنها IQ نرمال داشته و سابقه تشنج نداشتند و بر اساس پهنای بطنها ، پهنای شاخهای راست و چپ جلویی بطنهای جانبی ، پهنای مغز به همراه مغز ، پهنای نیمکره های راست و چپ و دو اندکس مغزی بطنی و اندکس آسیمتری مقایسه شدند هیچ ارتباطی را بین دو گروه کنترل و بیمار نشان نمی داد در مطالعاتی که توسط MRI انجام شده است مطالعه ای است که بر روی 10 کودک با اختلالات یادگیری و 10 کودک با ADHD و 10 کودک نرمال انجام شده است در یافتند که در 7 کودک با ADHD کورتکس قدامی بطور دو طرفه کوچکتر و آسیمتری نرمال لوب فرونتال R>L در کودکان ADHD دیده نمی شود. مابقی اندازه ها یکسان بودند. این یافته ها محققین پژوهش فوق را به مطالعه روی کورپوس کالوزوم هدایت کرد . این قسمت از مغز شامل فیبرهای ارتباطی بین دو نیمکره است که منعکس کننده درجه عملکرد و لترالیزاسیون مناطق همولوگ نیمکره های مغز است . ناحیه قدامی کورپوس کالوزوم شامل فیبرهایی است که کورتکس ناحیه پره موتور، اوربیتوفرونتال و فرونتال را به هم متصل می کند در حالیکه قسمت پشتی کورپوس کالوزوم شامل فیبر های اتصال دهنده مناطق peri striate pro peri striate و juxtastriate است . فرضیه ها تایید کننده اند که قسمت جلویی کورپوس کالوزوم کوچکتر از نرمال است زیرا این ناحیه با لوب فرونتال مرتبط است. در اولین مطالعات محققین هر دو ناحیه قدامی ( genu) و قسمت پشتی ( splenum) کورپوس کالوزوم کوچکتر از نرمال بوده است. کاهش واضح در اندازه splenum و نه در اندازه قسمت قدامی کورپوس کالوزوم در مطالعات بعدی که فقط شامل گروه ADHD خالص بودند تکرار شد بر خلاف مطالعه قبلی که نمونه شامل کودکان ADHD به همراه رفتارهای انقطاعی disruptive بود . همچنین به نظر می رسید که کودکان با کورپوس کالوزوم کوچکتر به داروهای تحریکی کمتر پاسخ می دهند. در مطالعات دیگر نشان داد که سر caudate nucleus در کودکان ADHD در سمت چپ واضحا" کوچکتر از نرمال است بطور خلاصه کورتکس فرونتال راست ، کورپوس کالوزوم و سر چپ Caudate nucleus به نظر می رسد در کودکان ADHD کوچکتر از نرمال باشد. ژن بتای رسپتور هورمون تیروئید با ADHD باند است 
                 
یکی از یافته های جالب وجود ارتباط ADHD با یک بیماری کاملا" مشخص شده ژنتیکی که مسئول مقاومت فراگیر به هورمون تیروئید است می باشد. که می تواند مدلی برای مطالعه زیر ساخت بیماری ADHD باشد . شیوع ADHD در مبتلایان به این بیماری بیشتر از افراد نرمال است  در کودکان 70% نسبت به 20%   و در بالغین 50% نسبت به 7 %  در نتیجه ما از مطالعات اینچنینی در می یابیم که هر دو، هم فاکتورهای محیطی و هم فاکتورهای خانوادگی برای ایجاد ADHD  نقش ایفا می کنند . و ما در می یابیم که ADHD  حداقل با یک بیماری کاملا" مشخص شده ژنتیکی مرتبط است که می تواند برای فهم بهتر ADHD   در آینده کمک کننده باشد. (American college of neuropsychopharmacology

مقاله ای درباره اوتیسم
این مقاله به یک اختلال رشدی می پردازیم که با "رشد غیر طبیعی و یا مختل شده  دربر قراری ارتباطات اجتماعی و مهارتهای واکنش با دیگران و دامنه بسیار محدود فعالیت ها و علا یق فرد" مشخص می شود .
اختلا لات طیف او تیسم (Autism spectrum disorders (ASDs) به عنوان یک گروه از نا توانی های رشدی به شمار می آیند که  به وسیله یک نا هنجا ری در مغز ایجاد می شوند .
اوتیسم به معنای یک اختلال رشدی است که به صورت قابل ملا حظه ای برروی ارتبا طات کلامی (verbal) و غیر کلامی (non –verbal) و واکنش های اجتما عی افراد تا ثیر میگذارد . این اختلال عموما درسنین قبل از سه سالگی مشاهده می شود وبه صورت مخربی بر روی عملکرد یاد گیری و تحصیلی فرد سایه می افکند .بسیاری از افراد مبتلا به طیف اختلالات اوتیسم از روش های یاد گیری غیر  طبیعی برخو دارند و روش توجه آنها به وقایع اطراف و همچنین واکنش آنها در جامعه با دیگران متفا وت است کو دکان مبتلا به او تیسم ( autistic children) اغلب خجالتی و دور از اجتماع هستند و دلبستگی به دیگران ندارند.همچنین این کو دکان مایل به انجام کار های تکراری هستند .تصور نمودن یک دنیای اوتیستی برای افراد سالم کار بسیار مشکلی است .جهان از دید گاه یک کودک مبتلا به اوتیسم به صورت یک مکان بینظم و پر هرج و مرج است اگر چه باور من این است که بسیاری از مردم میتوانند با یک محیط او تیستی ارتباط برقرار کنند چونکه بیشتر آنها در درون خودشان  کم و بیش به این مشکل دچار هستند.
اپیدمیو لو ژی :
محیط اطراف یک فرد (او تیستی)  مملو از پارا مترها ی دوره ای گو ناگون است .طیف های گوناگون اختلا لات  اوتیستی  در همه نژاد ها و کلاس های اجتما عی مشاهده می شوند . در بسیاری از آمارها اعلام می شود که اختلال اوتیسم در 04/0% ( 5/4 مورداز هر 10000 تولد زنده ) وجود دارد.ولی بسیاری ها معتقدندکه اگر بخواهیم آمار واقعی این اختلال را بیان نماییم باید گفت که این آمار به 1% کل جمعیت ( یک نفر از هر صد نفر ) میرسد.میزان بروز این اختلال درافراد مذکر 5/3 برابر افراد مونث است .این نسبت در سایر اختلالات رشدی از قبیل دیس لکسیا (dis lexia)نیز مشاهده می شود .  
اتیو لو ژی:
1) ناهنجاری در بیوشیمی وساختارنرونی مغز. به نطر می رسد که برخی از نواحی مغز دارای رشد بالا و برخی دیگر دارای رشد کمتر از حد طبیعی می باشند .
2)وجود آلرژی و حساسیت :
در بسیاری از متون علمی پرهیز از برخی غذاها و مایعات سبب بهبودی شرایط کودکان بیمار شده است . در لیست این مواد می توان انواع مختلف رنگها، چسب ها ، لاک ناخن ؛ اسپری مو و پودر رختشویی را نام برد .
برخی از بیماران تصور می کنند که با تماس با این مواد ، سمهای خاصی وارد خون آنها میشود . برخی از کو دکان اوتیستی از استعداد های خارق العاده ای در برخی از رشته های علمی از قبیل ریاضیات ، هندسه ، موسیقی ، هنر ، حل جدول  و قدرت حافظه بر خوردارند.
باید اعلام شود که همان گونه که در مورد افراد سالم نیز وجود دارد،  رفتار یک فرد اوتیستی مرتبط با نحوه ادراک او از محیط اطراف است لذا او به خاطر ادراکات ناهنجارش از محیط واکنش های نا هنجار را از خود بروز می دهد.
عموما طیف اختلالات او تیسم را به سه بخش اختلال در تصور (imagination)، اختلال در ارتبا طات اجتماعی (social communication )  ، و اختلال در واکنش اجتماعی (social interaction)      همراه با تمایل شدید برای انجام کار های تکراری  و گاها رفتار های غیر طبیعی تقسیم بندی می نمایند . 
علائم او تیسم:
باید اعلام نمود که علایم اوتیسم در  افراد مختلف دارای شدت و ضعف گوناگو نی است .به این معنی که در برخی از بیماران  برخی از علایم بیماری بارزتر از بقیه بیماران است :ولی به طور کلی علایم مربوط به اوتیسم را می توان از جنبه های زیر مو رد بر رسی قرار داد . 
مهارتهای اجتماعی (Social skills) : این بیماران معمولا نسبت به دیگران همانند افراد سالم واکنش نشان نمی دهند .اغلب آنها از تماس های چشمی(eye contact)  با دیگران پرهیز می کنند و اغلب مایلند که تنها باشند .
آنها در درک احساسات دیگران مشکل دارند .و اغلب نمی توانند در باره احساسات خود صحبت نمایند . زمانی که دیگران با آنها صحبت می کنند توجه ای به آنها نشان نمی دهند .برخی از آنها علا قه ای به مردم نشان نمی دهند ولی برخی دیگر برعکس بسیار علا قه مند به مردم هستند اما نمی دانند چگونه با دیگران صحبت کرده و با آنها بازی نمی کنند  وقادر به برقراری ارتباط با آنها نیستند .
اختلا لات زبان ، تکلم ، و برقراری ارتباط :
استفاده از کلمات بدون توجه به معانی آنها
حدود 40 %  کو دکان مبتلا به اوتیسم اصلا حرف نمی زنند .برخی دیگر مبتلا به عارضه اکو لا لیا (echolalia) (تکرار کردن حرفهایی که دیگران به آنها می زنند) می باشند .به طور مثال اگر شما به او بگو یید " چرا نا هارت را نمی خوری " او هم به جای آنکه جوابت را بدهد می گوید " چرا ناهارت را نمی خوری " یا اینکه مکررا تبلیغات تلویزیون را بدون کم و کاست تکرار می کنند. تن صدای ثابتی دارند و به نظر می رسد که نمی توانند در مواقع شادی یا غمگینی تن صدای خود را بالا و پایین ببرند .این کودکان ممکن است از لحاظ فاصله مکانی به افرادی که با آنها صحبت می کنند خیلی نزدیک شوند و یا ممکن است به یکی از مو ضوعات صحبت خود بچسبند و رهایش نکنند . برخی از آنها می توانند به خوبی صحبت نمایند و لغات بسیار زیادی را می دانند ولی حوصله گوش دادن به حر فهای دیگران را ندارند .هم چنین ممکن است در باره افرادی که بسیار به آنها علا قه مند هستند خیلی زیاد صحبت نمایند . - انجام حرکا ت تکراری، مقاومت در برابر تغییرات محیطی ویا مقاومت در برابر تغییرات روزانه  کار ها ی معمولی ، و عدم پاسخ دهی به صورت غیر طبی عی نسبت یه تجارب حسی
آنها یک سری از کا رها را بارها و بارها تکرار میکنند . اگر عادات روزانه آنها تغییر نماید به شدت نا راحت می شوند .به عنوان مثال اگر کودک هر روز ابتدا دستش را شسته و سپس لباسش را می پوشد، در صورتی که از او خواسته شود که عکس اعمال فوق ر ا انجام دهد ، به شدت ناراحت خواهد شد . اوتیسم یک ناتوانی رشدی در تمام عمر بوده و به طور تیپیک در اوایل دوران کو دکی ظاهر می شود ..دانش آموزان مبتلا به اوتیسم در اوایل دو ان کودکی رفتاری را از خود نشان می دهند که به طور مخربی  با فرآیندهای یاد گیر ی آنها در مواردزیر تدا خل می نما ید . روند رشد کودکان مبتلا به او تیسم ممکن است درزمینه های حرکتی (motor) شناختی (cognitive)،به تاخیر بیفتد .
از طرف دیگر برخی ازآنها ممکن است بتوانند به راحتی مسایل کامپیو تری ویا یک جدول را حل کنند ولی در انجام کارهای بسیار آسان مثل بر قراری دوستی با دیگران و صحبت با دیگران دچار مشکل شوند . 
اختلال در روابط /مهارتها / و واکنش های اجنماعی :
?     عدم درک احساسات و عواطف دیگران
?     قدرت بسیار ضعیف در درک و تعبیرحالات چهره (facial expression)  و
   زبان بدن (body language) دیگران
-  فرد بیمار ممکن است به صورت بی ادب (rude)، پر خاشگر ، رک گو (forthright) ، خجالتی  ،  بی فکر(thoughtless)  ، نا بالغ از نسبت به سن تقویمی خود (immature) ،  مشاهده شود. این افراد قادربه عملکرد کافی  ومناسب برای بر قرار ی ارتباط با اجتماع نبوده و نهایتا قادر به ایجاد روایط دوستانه دیر پا نمی باشند.      
-  شرکت در فعالیتها و با زیهای ساده  و تمایل به دوری گزینی از جمع .
بر قراری ارتباط: کودک در برقراری ارتباط با جنبه های مختالف دچار مشکل میشود . زبان کودک دارای آن قدرت طبیعی برای بر قراری ارتباط نیست و از محتوی و ساختار مناسبی بر خوردار نمی باشد. ضعف کودک هم در زمینه ابراز نظر و هم در زمینه درک نظرات دیگران از طریق کلامی مشهود است . 
کودک در برخوردبا مردم ،اشیا و وقایع زندگی اش دچار مشکل می شود .  اغلب کودکان در بر قراری یک ارتباط متناوب با دیگران دچار مشکل هستند . کودک در هنگام مشاهده تغییرات ایجاد شده در اطراف خود ، به استرس شدیدی دچار می شود و اصولا مایل به سکون در محیط اطراف خویش است و از تغییر دادن شرایط و اشیا اطراف خویش نا خرسند می شود . تغییرات ایجاد شده در وقایع معمول زندگی سبب ایجاد وحشت در فرد می شود . این امر می تواند بروز حرکات تکراری در فرد را تو جیه نماید کودکعلایق بسیار محدودی را نسبت به اطرافیان یا اشیا ی دور برش ابراز می کند  و قادر به شرکت در فعالیت های ذهنی نیست .  این کو دکان نمی توانند بپذیرند که حالات رو حی –روانی دیگران با آنها متفا وت است و نمی توانند تصور کنند که افراد دیگر جامعه دارای عقاید ، دید گا ه ها و برنامه های خو دشان در زندگی هستند . اگر به او بگو یید" آن کار را نکن "  یک بیمار اوتیستی نمی تواند درک کند که معنی  "آن" چیست ؟  عواطف کو دکان او تیستی مشابه با سایر افراد جامعه است .ولی این کو دکان نی توانند عوالم و عواطف خود را به آسانی و به صورت قابل فهم باز گو نمایند. علت این امر این است که آنها نمی توانند از ابزار زبان به اندازه کافی استفاده نمایند. آنها ممکن است بدون ایجاد آمادگی در دیگران با آنها شروع به صحبت نمایند.
5) کودک نسبت به محر ک ها ی  شنیداری ، دیداری ،بویایی، و محرکهای حسی (tactile)،  چشایی gustatory  و محرک ها یkinesthetic،  پاسخ های غیر طبیعی و تکراری و بی معنی را از خودنشان می دهد .و از لحاظ حس تعادل و تنظیم موقعیت بدن (proprioceptive)  دچار مشکل می شود. . به عبارت دیگر ، برخی از آنها در برخی از حواس پنج گانه بسیار حساس تر از حالت طبیعی بوده ودر برخی دیگر ازاین حس ها از حساسیت کمتری نسبت به دیگران بر خوردار می باشند.از این رو عکس العمل آنها نسبت به بقیه افراد در یک جمع در قبال یک محرک بو یایی ، شنوایی، چشایی، و.. با دیگران هما هنگ نبوده و عکس العمل آنها سبب ایجاد بی نظمی در جمع می شود. به طور مثال سرو صدای ترافیک ممکن است برای آنها بسیار کر کننده باشد.
 6) از لحاظ شناختی کودک ممکن است نا هنجاری های مختلفی را در فر آیند تفکر(thinking)  از خود نشان داده و در تقکر انتزاعی (abstract thinking) ، هوشیاری (awareness)  و قضاوت (judgment)  دچار مشکل شده و و دارای توانایی اندکی برای فر آوری اطلا عات سمبو لیک است.

مروری بر کاربرد درمانی و اثرات جانبی سرترالین در کودکان
دکترعباس عطاری-
دانشیار گروه روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی استان اصفهان
سرترالین ( sertraline ) با نامهای تجارتی Zoloft و Lustr al جزو نسل سوم داروهای ضد افسردگی قلمداد می گردد و یک مهارکننده اختصاصی جذب مجدد سروتوئین SSRIs ( Selective Serotonin Reuptake Inhibitor ) است . این دارو بطور معمول در درمان اختلالات خلقی واضطرابی بزرگسالان مصرف می گردد ولی مصرف آن در کودکان از جانب FDA ( Food and Drug Administration ) تأیید نگردیده است (1). اثرات ضد افسردگی این دارو مشابه ضد افسردگیهای سه حلقوی ( TCA ) می باشد. علی رغم مشابهت مکانیسم عمل آنها SSRIs تفاوتهای فارماکوکینتیک مشخصی با TCAs دارد. سرترالین پس از تجویز خوراکی به آهستگی جذب می گردد و در عوض 8-6 ساعت به پیک پلاسمایی خودش می رسد (2و3). نیمه عمر دفعی آن 32-26 ساعت است و مانند سایر SSRIs عمدتاً در کبد متابولیزه شده و به متابولیت غیر فعال خود desmethylsertraline تبدیل می گردد. برخلاف فلوگزتین و پاروگزتین ، سرترالین اثرات فارماکوکینتیک خطی در محدوده دوزهای درمانی 50 تا200 میلی گرم روزانه دارد(3). اغلب یک دوز ثابت روزانه توصیه می گردد، در عرض حدود یک هفته به سطح پایدار سرمی می رسد و خواص فارماکوکینتیک آن در افراد مسن و کسانی که نارسایی کلیه دارند با افراد جوان و میان سال تفاوتی ندارد. بنابراین ، دوزاژ آن در افراد مسن مشابه افراد میانسال است (2). تجویز سرترالین به افراد سالم باعث مهار انتخابی جذب 5-هیدروکسی تریپ تامین ( 5- HT ) به پلاکت های خون می گردد(2). با توجه به اثرات درمانی ضد افسردگی این دارو و کمتر بودن عوارض جانبی آن وتجویز راحتر آن (دوز واحد روزانه ) و با توجه به گزارشات متعدد و متفاوت راجع به کاربرد و عوارض جانبی آن در کودکان ، بررسی آخرین یافته ها و تحقیقات علمی در زمینه مصرف سرترالین در کودکان ضروری به نظر می رسد. در این مقاله با بررسی بیش از سی مقاله تحقیقی منتشر شده در مجلات معتبر دنیا طی سالهای اخیر، به اثرات درمانی ، کاربرد، عوارض جانبی ، مزیت و عدم مزیت آن و دوزاژ سرترالین در کودکان پرداخته شده است .
مرورمقالات
الف - سرترالین برای درمان افسردگی و وسواس در کودکان
عمده ترین مورد استفاده سرترالین در درمان افسردگی و وسواس می باشد. Tierny . 33 مورد کودک و نوجوان 18-8 ساله که مبتلا به افسردگی اساسی بوده وبرای مدت 10-2 هفته تحت درمان با سرترالین قرارگرفته بودند را مورد مطالعه قرار داده است (4). دوز متوسط مصرف شده در این بیماران 6/1 میلی گرم به ازای کیلوگرم یا 100 میلی گرم روزانه بود. وی با استفاده از ابزار سنجش CGI ( Clinical Global Impression ) در 17 مورد بهبود مناسب مشاهده نمود و میانگین در صد کلی بهبودی 65 درصد بود. هرچه میزان سن بالاتر می رفت ، میزان بهبودی هم بیشتر شده بود. در16 مورد عوارض جانبی مشاهده گردید. در هشت مورد به علت بروز عوارض شدید، دارو قطع گردیده بود. از این میان هفت مورد عوارض جانبی رفتاری داشتند. عمده عوارض جانبی در طی هفته اوّل درمان مشاهده گردید. همچنین دو بیمار دچار حالت مانیا شدند. در هیچ کدام از بیماران بروز علائم خودکشی یا تهاجم ( Violence ) یا بدتر شدن علائم افسردگی مشاهده نگردید(4). در یک مطالعه 12 هفته ای بر روی 13 نوجوان مبتلا به افسردگی اساسی که توسط McConville و همکارانش انجام شد، کارایی سرترالین در درمان افسردگی مورد بررسی قرار گرفت (5). نتایج دلالت برآن داشت که سرترالین باعث کاهش قابل ملاحظه در علائم افسردگی واضطراب در طی 8-5 روز اوّل درمان می گردد و در عرض 12 هفته بهبودی قابل توجهی را به همراه دارد. پروفایل کلی عوارض جانبی آن پایین بوده (14 درصد) و مطرح گردیده است که همراهی افسردگی با سایر اختلالات روانپزشکی ، نتیجه درمان را بدتر نمی کند. Alderman ، فارماکوکینتیک ، بی خطر بودن و کارایی سرترالین در 61 کودک و نوجوان 17-6 ساله مبتلا به افسردگی اساسی یا وسواس را مورد بررسی قرار داده است (6). کلیه بیماران یک دوز واحد ابتدایی 50 میلی گرم دریافت می کردند و پس از یک هفته توقف ، دوره پنج هفته ای درمان به یکی از دو شکل زیر شروع می گردید: 25 میلی گرم روزانه و افزایش دوز هر 25 میلی گرم به ازای 4-3 روز و یا 50 میلی گرم روزانه وافزایش 50 میلی گرم به ازای هر هفته تا حداکثر 200 میلی گرم . کلیه بیماران دوزاژ 50 میلی گرم اوّلیه و 65 درصد تا دوز 200 میلی گرم را تحمل نمودند. عمده عوارض جانبی این دارو شامل عوارض گوارشی و شکایات روانی بود وتفاوتی بر اساس سن در این زمینه مشاهده نگردید. در بیماران مبتلا به وسواس ، میانگین نمره CY-BOCS ( Childrens Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale ) از 25 به 13 کاهش و نمره افسردگی ( CGI ) به 2/2 (بهبودی زیاد) تقلیل یافته بود. پارامترهای فارماکوکینتیک دارو مشابه بزرگسالان بود(6). کارایی بالینی سرترالین در هشت نوجوانان مبتلا به وسواس توسط Rodrigues Rmos مورد مطالعه قرار گرفته است (7). بیماران بین 17-12 سال سن داشتند. دوز اثر به کار رفته بین 50 تا200 میلی گرم بود ودوز نگهدارنده 150-50 میلی گرم روزانه . هفت بیمار در عرض 6 ماه با بهبودی کامل پاسخ دادند و در یک دختر 16 ساله به علت عوارض جانبی غیر قابل تحمل ، دارو قطع گردید. شروع بهبودی در هفت مورد فوق قبل از هفته هشتم بود. در این هفت بیمار عوارض ناخواسته نداشتند. نتایج در کسانی که سرترالین به همراه درمان شناختی دریافت کرده بودند، خیلی مناسبتر بود(7). یک مطالعه 12 هفته ای در چند مرکز که به صورت دو سرکور و یا کنترل - پلاسبو صورت گرفت ، بی خطر بودن و اثر بخشی سرترالین در 187 کودک و نوجوان 17-6 ساله مبتلا به وسواس مورد بررسی قرار گرفت (8). به طور مشخص کسانی که سرترالین دریافت نمودند، بهبودی بیشتری نسبت به گروه کنترل نشان دادند (بر اساس معیار CY-BOCS و CGI ). بی خوابی ، تهوع ، بی قراری ، و لرزش در این گروه (سرترالین ) بیشتر بود. در 11 درصد به علت عوارض جانبی گروه سرترالین و 2 درصد در گروه کنترل درمان قطع گردید، در نهایت نتیجه گرفتند که مصرف سرترالین برای درمان وسواس کودکان و نوجوانان مفید وبی خطر است (8).
ب - استفاده سرترالین در اسیکزوفرنیای کودکان
یکی از راههای غلبه بر علائم منفی در اسیکزوفرنی ، استفاده توام نورولپتیک های طولانی اثر با ضد افسردگی ها است . در یک مطالعه ، 20 بیمار نوجوان مبتلا به اسیکزوفرنی طی 12 هفته علاوه بر داروی ضد سایکوز تحت درمان با سرترالین قرار گرفتند(9). نمرات علائم مثبت و علائم منفی و عوارض اکستراپیرامیدال اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که اضافه نمودند سرترالین به درمان ، منجر به کاهش قابل ملاحظه در علائم مثبت و منفی شده . ولی باعث افزایش عوارض جانبی نشده است . سرترالین ممکن است بطور غیر مستقیم باعث کاهش فعالیت دوپامینژیک گردد(9). بر این اساس Thakore به کارایی درمان کمکی سرترالین در درمان اسکیزوفرین مزمن اشاره نموده است (10). اما مطالعه Lee نتایج متفاوتی را ارائه می دهد(11). او در یک مطالعه کنترل - پلاسبو دو سر کور هشت هفته ای ، به این نتیجه رسید که هیچ تفاوت قابل ملاحظه ای در علائم مثبت و منفی و سایکو پاتولوژی کلی بین دو گروه ( سرترالین + هالوپریدول و پلاسبو+ هالوپریدول ) وجود ندارد. همچنین در زمینه عوارض اکستراپیرامیدال هم بین دو گروه مورد مطالعه او تفاوت معنی داری وجود نداشت (11).
ج - کاربرد سرترالین در سایر اختلالات روانپزشکی کودکان
یک نوجوان 15 ساله مبتلا به سندرم تورت ، پس از اینکه درمانهای مختلف برای او امتحان گردید وتاثیری نداشت ، سرترالین با دوز روزانه 75 میلی گرم همراه با پیموزاید برای وی شروع گردید. در عرض 14 روز، علائم تیک صوتی وتیک حرکتی وافکار وسواسی وی کاهش یافت (12). دیگران نیز استفاده از سرترالین در درمان سندرم تورت را توصیه نموده اند(13). SSRIs برای درمان اختلالت خوردن ( Eating Disorders ) و چاقی کودکان و نوجوانان توصیه گردیده است (14) . در مطالعه دیگری که اثرات سرترالین در افراد چاق ، با یا بدون اختلال خلقی بررسی شده است ، در گروهی که سرترالین مصرف می کردند نسبت به گروه کنترل ، کاهش قابل ملاحظه ای در BMI ( Body Mass Index ) مشهود بود. آنها نتیجه گرفتند که توام ساختن سرترالین با رفتار درمانی - شناخت درمانی تاءثیر بیشتری در کاهش وزن دارد(14). کارایی سرترالین را برای درمان گریه و خنده مرضی Pathological ( Laughing and crying ) مورد بررسی قرار گرفته و بهبودی در وضعیت خواب ، خوردن و روابط اجتماعی علاوه بر کاهش علائم گریه وخنده مرضی مشاهده شده است (15). خشم و به خود آسیب زدن ( self-injury ) از موارد شایع اورژانس در کودکانی است که مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و اختلال اوتیسم هستند. سرترالین ممکن است منجر به بهبودی بالینی در این موارد گردد. Hellings سرترالین را برای نه مورد کودک عقب مانده ذهنی که رفتارهای خودآزارانه داشتند، تجویز نموده و به جز در یک مورد که به علت عوارض جانبی مجبور به قطع دارو گردید، در سایر موارد پاسخ بالینی مشهود و عوارض جانبی در این افراد ناچیز بود(16). دوز 50 میلی گرم روزانه سرترالین برای مدت 6-4 هفته در 17 کودک و نوجوان مبتلا به سنکوپ نوروکاردیوژنیک مقاوم بکار رفته است . سه بیمار نتوانستند دارو را تحمل کنند. در سایر موارد سرترالین در جلوگیری از حملات افت فشار خون ایستاده و برادی کاردی مفید بود. در پی گیری یک ساله این بیماران و در حالیکه سرترالین دریافت می کردند، همگی بدون علامت بودند(17). بعضی سرترالین را در درمان لکنت زبان مفید تشخیص داده اند(18) در حالی که دیگران مواردی از لکنت زبان ایجاد شده توسط سرترالین را گزارش نموده اند(19و20). سرترالین برای درمان تعدادی دیگر از اختلالات روانپزشی کودکان و نوجوانان هم امتحان گردیده است . برای بولیمیای عصبی ( nervosa Bulimia )(21)، اختلال بیش فعالی ، اختلال بعد از استرس ( Posttraumatic stress disorder )(22)، ترس اجتماعی (23)، اختلال Feeding (24)، و برای self-excoriation (25) از سرترالین استفاده شده و نتایج متفاوتی بدست آمده است ولی کارایی آن برای درمان هیچ کدام از اختلالات فوق تائید نشده است .
د- تداخل داروئی سرترالین
سرترالین روی کلیرانس لیتیوم اثر ندارد ولی ممکن است با تداخل فارماکودینامیک منجر به افزایش نتض ناشی از لیتیوم گردد(2). به طور کلی در به کار بردن سرترالین تواءم با داروهایی ، نظیر: لیتیوم ، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد دیابت خوراکی و وارفارین باید جانب احتیاط را رعایت کنیم (2). تداخل دارویی سرترالین نسبت به سایر داروهایی ضد افسردگی کمتر است و اغلب داروها را می توان بدون ترس از تداخل دارویی همراه سرترالین تجویز نمود(3).
هـ - عوارض جانبی سرترالین در کودکان
هیچ گونه عارضه جانبی روی الکتروکاردیوگرام و فشارخون توسط سرترالین گزارش نشده است و همچنین این دارو اثرات آنتی کلی نرژیک ندارد. احتمال بروز اثرات جانبی روی سیستم اعصاب مرکزی و قلبی عروقی بسیار کم است (2). بطور کلی خطرات این دارو در دوزهای بسیار بالا overdose به مراتب کمتر از ضد افسردگیهای سه حلقوی است . در مطالعه ای اثرات جانبی سرترالین را در دو گروه سنی کودکان 12-6 ساله و نوجوانان 17-13 ساله با هم مقایسه نموده اند. نتایج این بررسی نشان داده است که هر دو گروه سنی سرترالین را بخوبی تحمل می کنند و از نظر شیوع عوارض جانبی هم بین دو گروه تفاوتی مشاهده نگردیده به جز سوء هاضمه که در کودکان شایع تر از نوجوانان بود(6). معمولاً عوارض خفیف و گذرای دارو با ادامه درمان بر طرف می گردد. عوارضی ، مانند: خشکی دهان ، خواب آلودگی ، ی بوست ، تاری دید، سرگیجه وضعیتی و گیجی در مصرف با سرترالین به مراتب کمتر از آمی تریپ تیلین و دزیپرامین می باشد(6). در بعضی از مطالعات ، 14 مورد از عارضه سندرم خارج هرمی ( EPS ) با مصرف سرترالین گزارش گردیده است (26). در یک گزارش ، بیماری معرفی گردیده است که به دنبال هشت روز مصرف سرترالین دچار کنفوزیون و زمین خوردن های مکرر شده بود. در معاینات مشخص گردید که وی دچار هیپوناترمی به علت ترشح نامناسب هورمون آنتی دیورتیک ( antidiuretic ) گردیده است و هیچ علت کلاسیک برای این منظور یافت نشده و به دنبال قطع دارو، علائم بالینی اصلاح گردید. لذا توصیه می شود که به ویژه در افراد مسن در طی درمان با سرترالین سطح سدیم سرمی کنترل گردد(27). یک نوجوان 16 ساله که به علت افسردگی تحت درمان 18 ماهه با سرترالین قرار گرفته بود، به علت بی خوابی در شب و خواب آلودگی روزانه وفقدان انرژی ، از نظر تیروئید بررسی گردید و مشخص شد که سطح T4 پایین تر از حدّ نرمال است . باقطع دارو علائم فوق مرتفع شده و T4 به حد نرمال برگشت (28). در مطالعه ای ، موردی از مسمویت غیر عمدی با سرترالین در یک کودک گزارش شده است علائمی که در وی یافت شده بود، عبارت بودند از: تاکیکاردی ، افزایش فشارخون ، توهم ، کما، هیپرترمی ، لرزش اندام ها و فلاشینگ پوست . مجموعه این علائم دلالت بر یک سندم سرتونین می کند(29). قاضی الدین یک مورد بروز علائم مانیا را در یک کودک به دنبال مصرف سرترالین گزارش کرده است . این کودک به علت افسردگی مقاوم به سایر داروها تحت درمان با 25 میلی گرم روزانه سرترالین قرار گرفته بود. در این مورد چند روز پس از قطع دارو و درمان جانشینی ، عارضه دارویی بر طرف گردید(30). افراد دیگری هم بروز علائم مانیا را در کودکان تحت درمان با سرترالین گزارش کرده اند(3و4).
بحث
مصرف سرترالین در کودکان ونوجوانان مورد بحث است و بعضی از مولفین دلیل ممانعت از مصرف این دارو در کودکان رانبودن تجربیات کافی در این مورد و یا عوارض جانبی آن ذکر می کنند. پروفایل فارماکوکینتیک این دارو در کودکان و نوجوانان مشابه برزگسالان است . مطالعات نشان می دهند که این دارو می تواند به عنوان یکی از درمانهای اساسی درمان افسردگی و وسواس کودکان مطرح باشد(8و4) . این دارو به لحاظ مصرف فقط یک دوز روزانه ، سرعت اثر بخشی بیشتر، عوارض جانبی کمتر، خطر مسمویت کمتر و نداشتن عوارض آنتی کلی نرژیک ، می تواند به عنوان داروی انتخابی در افسردگی و وسواس کودکان و نوجوانان معرفی گردد(2،6،26و29). اندیکاسیون آن در اسکیزوفرنی کودکان و نوجوانان به عنوان یک داروی کمکی جای بررسی و تحقیق بیشتر دارد(12،14و17). کارایی SSRIs در سایر اختلالات روانپزشکی کودکان و نوجوانان ، نظیر لکنت زبان ، بولیمیا، بیش فعلای ، PTSD ، و اضطراب اجتماعی به اثبات نرسیده است و تحقیقات بیشتری را می طلبد.
برای درمان خودآزاری و خشم در کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و اوتیسم می توان از این دارو استفاده نمود(16). در مورد مصرف توام این دارو با لیتیوم ، کورتیکواستروئیدها، قرص های ضد دیابت و وارفارین لازم است با احتیاط بیشتری تجویز گردد(2). متوسطه نیمه عمر سرترالین 32-26 ساعت است و بنابراین می توان یک دوز واحد، صبح یا شب مصرف نمود و در کودکان می توان با دوز 25 میلی گرم روزانه شروع نموده و سپس هر 4-3 روز 25 میلی گرم به دوزاژ اضافه نمود. دوز متوسط درمانی در کودکان و نوجوانان 3-1 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه (حداکثر 200 میلی گرم ) توصیه می گردد. عوارض شایع این دارومشابه سایر SSRI است و در کودکان با بزرگسالان تفاوتی ندارد (31،26). در کسانی که سابقه اختلال غددی دارند و یا سابقه مانیا یا سابقه فامیلی اختلال دو قطبی دارند، باید سرترالین با احتیاط مصرف و در طی دوره درمان از نظر سدیم سرم وتستهای تیروئید باید کنترل گردد. از مصرف سرترالین در افراد مبتلا اختلال خلقی دو قطبی باید اجتناب نمود با این که در حال حاضر این دارو هنوز جزو فارماکوپه دارویی کشور نمی باشد.
باتوجه به اینکه در بازار داروئی ایران ، در حال حاضرتنها Fluoxetine از گروه داروهای SSRI ، با تولید داخلی موجود می باشد در اینجا به چند مقاله که بین دو داروی فوگزتین و سرترالین مقایسه نموده اشاره می شود: در مقایسه بین دو داروی فوق در درمان افسردگی اساسی ، سرترالین بر فلوگزتین برتری داشته است در حالیکه میزان تحمل دو دارو تفاوتی نداشت (33). در کسانی که تحت درمان با فلوگزتین بوده اند و به علت عارضه داروئی و عدم تحمل و یا عدم پاسخ مناسب درمانی آن را قطع کرده اند، تجویز سرترالین منجر به اثرات درمانی بهتر ولی عوارض جانبی بیشتر گردیده است (34) در یک مطالعه دیگر هیچ تفاوتی از نظر اثر ( Efficacy ) و تحمل ( Tolerability ) بین سه داروی فلوگزتین ، سرترالین و پاروکستین در درمان افسردگی توأم با اضطراب مشاهده نگردید(35).
References
1- Catalando G. Cooper DS. MC. Guttman JM, Pediatric sertraline overdose, Clinical Neuropharmacology, 21(1) 59-61; 1998.
2- Warrington SJ, Clinical implication of the pharmacology of sertraline, International Clinical Psyhopharnacology, 6(S2) 11-21; 1991.
3- Eckert A. Mannheim JR. Muller WE, The pharmacokinetics of sertraline, Psychopharmakotherapie, 4(3): 9-17; 1997.
4- Tierney E. Joshi PT. Llinas JF. Rosenberg LA. Ridle MA, Sertraline for major deperssion in children: perliminary clinical experience, Journal of Child & Adolescent psychopharmacology 15(1): 13-27; 1995.
5- McConville BJ. Minnery KL. Sorter MT. West SA. Friedman LM, An open study of the effect of sertraline on adolescent major depression, Journal of Child and Adolescents psychopharmacology, 6(1): 4-51; 1996.
6- Alderman J. Wolkow R. Chung M. Johnston HF, Sertraline treatment of children and adolescents with obsessive compulsive disorder or depression: Pharmacokinetics, tolerability and efficacy, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 37(4): 386-394; 1998.
7- Rodrigues Ramos P. Sans MJM, Response to sertraline in adolescents with obsessive compulsive disorder, Acats Luso- Espanolas De Neurologia Psiquitria Y ciencias Afibes, 26(1): 17-21; 1998.
8- Wolkow R. Alderman J. Chung M. Hugh FJ, The safety and efficacy of sertraline in children and adolescent with OCD, Biological Psychiatry, 42(suppl.1): 213-214; 1997.
9- Thakore JH. Berti C. Dinan TG, An open trial of adjunctive sertraline in the treatment of chronic schizophrenia, Acta Psychiatrica Scandinvica, 94(3): 194-197; 1996.
10- Thakore JH. Berti C. Dinan TG, The efficacy of adjunctive sertraline in the treatment of chronic schizophrenia, Human Psychopharmacology clincical and Experimental, 12(2): 167; 1997.
11- Lee MS. Kim YK. Lee SK. Suh KY, A double blind study of adjunctive sertraline in haloperidol stabilised pateents with chronic schizophrenia, Journal of Clincal Psychopharmacology, 18(5): 399-403; 1998.
12- Buckingham D. Gaffney G, New tourettes syndrome treatment, The Journal of American Academy of child snd Adolescent Psychiatry, 32(1): 224; 1993.
13- Frankenburg FR. Kando JC, Sertraline treatment of attention- deficit hyperactivity disorder and tourettes syndrome, Journal of Clinical Psyhopharmacology, 14(5): 359-66; 1994.
14- Ricca V. Mannucci E. Dibernardo M. Rissello SM. Cabras PL. Rotella CM, Sertraline enhances the effects of cognitive behavioural treatment on weight reduction of obese patients, Journal of Endocrinological Investigation, 19(911): 727-33; 1996.
15- Mukand J. Kaplan M. Senno RG. Bishop DS. Patological crying and lauging: treatment with sertraline, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 77(12): 1309-11; 1996.
16- Hellings JA. Kelley LA. Gabrielli WF Kilgore E. Shah P, Sertraline response in adults with mental retardation and autistic disorder, Journal of clinical Psyciatry, 57(8): 333-36; 1996.
17- Grubb BP. The use of Lustral in the tretment of recurrent refractory nurocardiogenic syncope, Journal of American Coll, Cardiology, 24: 490-494; 1994.
18- Costa AD. kroll RM, Sertraline in stuttering, journal of clinical Psychopharmacology, 15(6): 443-444; 1995.
19- Brewerton TD Markowits JS. Keller SG. Cochrane CE. Stuttering with sertraline, Journal of Clinical psychiatry, 57(2): 90-91; 1996.
20- Makela EH. Sullivan PA case of sertraline induced stuttering, Journal of Clinical Psychopharmacology, 16(1): 93; 1996.
21- Roberts JM. Lydiard RB, Sertraline in the treatment of Bulimia Nervosa, American Journal of Psychiatry, 150(11): 1753; 1993.
22- Kline NA. Dow BM. Brown SA. Matloff JL, Sertraline efficacy in depressed combat veterans with Posttraumatic Stress Disorder, American Journal of psychiatry, 151(4): 621; 1994.
23- Czepowicz VD. Johnson MR. Lydiard RB. Emmanuel NP. Ware MR. Mintzer OB. et al, Sertraline in social phobia , Journal of Clinical Psychopharmacology, 15(5): 372-373; 1995.
24- Lucki I. Kreider MS. Simansky KJ, Reduction of feeding behaviour by the serotonine uptake inibitor, sertraline, Journal of Psychopharmacology, 96(3); 284-295; 1988.
25- Kalivas J. Glman ED, Sertraline for treatment of self- excoriation, Journal of Psychosomatics, 37(2): 216; 1996.
26- Lambert MT. Trutia C. petty F, Extrapyramidal adverse effects associated with sertraline, Progress in neuro psychopharmacology & Biological Psychiatry, 22(5): 741-748; 1998.
27- EIAsousi A. Boldron A. Asar T, Sertraline induced hyponatremia, Semaine Des Hopitaux, 74(19-20): 848-9; 1998.
28- Harel Z. Biro FM. Tedford WL, Effects of long term treatment with sertraline (Zoloft) simulating hypothyroidism in an asolescent, Journal of Adolescent health, 16(3): 232-4; 1995.
29- kaminski CA. Robbins MS. Weibley RE, Sertraline intoxication in a child, Annuals of Emergency Medicine, 23(6): 1371-4; 1994.
30- Ghaziuddin M, Mania induced by sertraline in a prepubertal child, American Journal of Psychiatry, 151(6): 944; 1994.
31- Minnery KL. West SA. McConville BJ. Sorter MT, Sertraline induced mania, Journal of child and Adolescent pschopharmacology, 5(2): 151-3; 1995.
32- Ronefeld RA. Wilner KD. Baris BA, Sertraline chronopharmacokinetics and the effect of coadministration with food, Clinical Pharmacolkinetics, 32(s1): 50-55; 1997.
33- Sechter D, Troy S. psternetti S. Boyer P, A double blind comparison of sertraline and fluoxetine in the treatment of major depressive episode in outpatients. Eur psychiatry. 14(1): 41-8; 1999.
34- Zarate CA, Kando JC, Tohen M, Weiss MK, Cole Jo, Does intolerance or lack of response with fluoxetine predict the same will happen with sertraline J clin psychiatry, 57(2): 67-71; 1996.
35- Fava M, Rsenbaum JF, Hoog SL, Tepner RG, Kopp JB, Nilsson ME, Fluoxetine versus sertraline and paroxetine in major depression. J Affect Disordl, 59(2): 19-26; 2000.
منبع:http://asp.irteb.com
© کپی رایت توسط .:مقاله نت.: بزرگترین بانک مقالات دانشجویی کلیه حقوق مادی و معنوی مربوط و متعلق به این سایت و گردآورندگان و نویسندگان مقالات است.)

مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک
Center for the Treatment of Autistic Disorders
1
به نام خدا
آشنایی اختلال اتیسم
در این قسمت، تعریف، نشانهها، راههای تشخیص و درمان اختلال اتیسم به اختصار مرور خواهد شد.
اتیسم چیست؟
اتیسم یک اختلال نورولوژیک (مغزی) با علایم روانشناختی است که معمولا در 3 سال اول زندگی بروز میکند. مغز
بیماران اتیستیک نمیتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی به درستی عمل کند. لذا کودکان و
بزرگسالان اتیستیک در زمینه ارتباط کلامی و غیرکلام ی، رفتارهای اجتماعی، فعالیتهای سرگرمکننده و بازی دارای
مشکلات اساسی می باشند. در بیش از نیمی از کودکان اتیستیک، در مدت کوتاهی پس از تولد، اختلالات یادگیری و رشد
ذهنی مشاهده می شود، بقیه ممکن است سالم به نظر برسند ولی به تدریج بین سنین 18 ماهگی تا 3 سالگی توانائیهای
خود را در صحبت کردن و ارتباط اجتماعی از دست بدهند. در بیشتر موارد، عدم توجه کودک به اطرافیان و محیط
اطراف از اولین نشانه های این اختلال محسوب میشود. اغلب کودکان اتیستیک در صورتی که به آنها دست زده شده و
یا در آغوش گرفته شوند شروع به گریه میکنند. لذا واکنش خوبی نسبت به تماسهای جسمی یا عاطفی ندارند که این
موضوع معمولاً برای هر پدر و مادری ناراحت کننده و دردآور است. اگرچه اتیسم می تواند علائم بسیاری داشته باشد
اتیسم یکی از پنج بیماری می باشد که در مجموع به آنها “ اختلالات فراگیر رشدی“(پی دی دی) یا "طیف اختلالات
اتیستیک" میگویند. این پنج بیماری عبارتند از: "اختلال اتیسم"، "نشانگان آسپِرگر"، "نشانگان رِت"، "اختلال
فروپاشندهی دوران کودکی" و "اختلالات فراگیر رشدی نامشخص". هر کدام از این بیماریها دارای معیارهای تشخیصی
خاص خود هستند. در طیف اختلالات اتیستیک، اتیسم بیشترین تعداد را داراست. تقریباً در حدود 2 تا 6 کودک از هر
1000 کودک به این بیماری مبتلا می شوند ( به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها در آمریکا سال 2001 ). در این
صورت در کشوری مانند ایران با جمعیت حدود 70 میلیون نفر احتمالاً حدود 280 هزار بیمار اتیستیک وجود دارند.
فراموش نکنید که این تعداد هر روز در حال رشد می باشد. طبق مطالعات انجام شده توسط وزارت آموزش و سایر
سازمان های دولتی آمریکا، اتیسم در این کشور با نرخ رشدی برابر با 10 تا 17 درصد در حال ازدیاد است. بنظر نمی-
رسد کشور ما از این قاعده مستثنی باشد زیرا اتیسم در سراسر دنیا دیده میشود و نژاد، u1605 مکان زندگی، نوع اعتقاد، شیوه
زندگی و ... تأثیری در بروز اتیسم ندارند. شیوع این بیماری در پسران بیشتر از دخترها است.
نشانههای عمومی بیماری اتیسم
اتیسم را میتوان یک بیماری با طیف گستردهای از علایم دانست. این بیماری میتواند نشانه های فراوانی داشته باشد. با
همین نشانهها اتیسم را میتوان از درجات خفیف تا شدید درجهبندی کرد. افراد اتیستیک میتوانند ترکیبی از این نشانهها
را داشته باشند و الزاماً هر بیمار همهء علایم را به صورت یکجا ندارد. ممکن است دو کودک که تشخیص یکسانی برای
آنها داده شده است، از نظر رفتاری یا از لحاظ مهارت ها با هم تفاوت داشته باشند و یا ممکن است والدین کلمات
متفاوتی را در رابطه با بیماری این کودکان بشنوند مانند شبه اتیسم، متمایل به اتیسم، طیف اتیسم، اتیسم با عملکرد بالا
و پائین یا با توانائی بالا و پائین. والدین باید توجه داشته باشند که مهمتر از عنوان بیماری، پرداختن به درمان آن است .
باید در نظر داشت که این کودکان با درمان مناسب و به موقع می توانند مطالب را بیاموزند و رفتارهای درست را از
خود نشان دهند اما بدست آوردن این اهداف مستلزم درمان به موقع و درست ، تحمل مشکلات و سختی های مربوط به
این درمان است.
مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک
Center for the Treatment of Autistic Disorders
2
هر فرد اتیستیک مانند بقیه افراد جامعه دارای شخصیتی مختص به خود است و مانند تمامی افراد ویژگیهای خاص خود
را دارا میباشد. بعضی از این کودکان ممکن است از نظر گفتاری تأخیر کمی داشته و بتوانند با کمی کمک، ارتباط کلامی
مناسبی با دیگران برقرار کنند ولی همین کودکان ممکن است از نظر ارتباطات اجتماعی رفتار مناسبی را از خود نشان
ندهند. گاهی این کودکان برای شروع صحبت و ارتباطات کلامی ممکن است مشکل داشته باشند. افراد اتیستیک معمولا در
مکالمات، یکطرفه رفتار میکنند بدین معنی که فقط در رابطه با موضوعات مورد علاقه خود صحبت میکنند و از
صحبتهای طرف دوم چیز زیادی نمی فهمند. در بعضی از این کودکان خشونت و خود آزاری نیز مشاهده می شود. در
افراد اتیستیک ممکن است رفتارهای زیر نیز بروز کند:
1. اصرار بر یکنواختی و مقاومت در برابر تغییر.
2. در بیان نیاز های خود دچار مشکل هستند و به جای استفاده از کلمات از اداها و اشاره استفاده میکنند.
3. تکرار کلمات، خنده نابجا، گریه بی مورد، نشان دادن ترس، استرس و نگرانی بیعلت.
4. ناتوانی در برقراری ارتباط با کودکان هم سن خود یا بزرگسالان.
5. ترجیح می دهند u1578 تنها باشند.
6. قشقرق و بعضاً پرخاشگری دارند
7. ناتوانائی در ایجاد ارتباطهای غیرکلامی مانند تماس چشمی، ژستهای چهرهای یا بدنی یا ژستهایی که معمولا
کودکان عادی برای برقراری ارتباط استفاده می کنند.
8. تأخیر در شروع سخن گفتن و یا فقدان مهارتهای کلامی. در کودکانی که قادر به سخن گفتن هستند، عدم
توانائی در شروع ارتباط کلامی با دیگران و گفتگوی دوطرفه, از علایم اصلی بیماری است.
9. تکرار طوطی وار کلمات و صداهای که می شنود و یا دستوراتی که به کودک داده می شود.
10 . مشغول شدن به کار و یا حرکتی خاص به طور مداوم و تکراری.
11 . حرکتهای بدنی تکراری و مداوم همانند تکان دادن پی در پی دستها، پیچاندن دستها و یا کل بدن.
12 . سرگرم شدن با اجزائ وسایل (مانند چرخ ماشین اسباب بازی) برای مدت طولانی.
13 . فقدان بازی های تخیلی و تقلیدی مانند خاله بازی؛ در عوض بازی های غیرعادی و تکراری انجام می دهند.
14 . با روشهای معمول آموزشی قادر به آموختن نیستند.
15 . اشیاء در حال چرخش را دوست دارند و خود نیز سعی می کنند اشیاء را به حالت چرخش در آورند.
16 . دلبستگی غیر عادی به بعضی از اشیاء پیدا میکنند.
17 . از نظر احساس درد، حساسیت بالاتر و یا پائین تری نسبت به افراد عادی دارند.
18 . اشیا یا موقعیتهای خطرناک را به درستی تشخیص نمیدهند.
19 . نسبت به کودکان سالم به وضوح پرتحرکتر یا کمتحرکترند.
20 . حرکات بدنی آنها عادی و نرم نیست.
21 . اگرچه آزمایشات شنوائی، سلامت شنوائی آنها را تایید میکند، اما این کودکان در برابر نام خود و دستورات
کلامی، بیتفاوتاند.
بیشتر ما به کمک حواس پنجگانه درمییابیم که چه چیزهائی را تجربه میکنیم برای مثال حواس لامسه، بویائی و چشائی
در تجربه خوردن یک هلوی رسیده به ما کمک میکنند. برای کودکان اتیستیک مشکلات حواس پنجگانه معمول است.
ممکن است که این کودکان از نظر یک و یا چند حس در سطح غیر عادی قرار داشته باشند بدین معنی که یا حساسیت
بیشتر از حد دارند و یا اینکه در آن حس بسیار کُند عمل کنند. ممکن است رایحهای که همه آنرا دوست دارند باعث آزار
کودک اتیستیک بشود و یا اینکه یک مزه معمولی کودک را ناراحت کرده و کودک از غذاهائی که واجد آن مزه است
مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک
Center for the Treatment of Autistic Disorders
3
بگریزد. بعضی از کودکان اتیستیک به برخی از صداها نیز حساس هستند وممکن است برخی از صداهائی که ما روزانه
به طور عادی می شنویم باعث رنجش آنها شود. متخصصین معتقدند که این نابهنجاریها در کودکان اتیستیک ناشی از
اختلال در دستگاههای حسی و ادراکی آنهاست.
همانطور که اشاره شد، یکی از مشخصات کودکان اتیستیک فقدان علاقه و عاطفه نسبت به اطرافیان است. البته این مورد
هم مانند سایر موارد میتواند استثناء داشته باشد؛ البته والدین نباید به این دلیل از نشان دادن علاقه خود به کودک
کوتاهی کنند، بلکه بایستی عواطف خود را به طور طبیعی بروز داده تا کودک به تدریج بروز احساسات را از آنها
بیاموزد.
نشانههای اتیسم را میتوان در 5 طبقهی زیر گردآوری کرد:
1. اختلال در زبان آموزی
کودکان اتیستیک به کندی کلمات و حروف را فرا می گیرند و برخی از آنها هیچگاه قادر به تکلم نخواهند شد. آنهائی که
می توانند صحبت کنند ممکن است تلفظ خوبی داشته باشند ولی اغلب در ریتم، تُن صداها و معانی کلمات مشکل دارند.
بعضی از این کودکان هر چیزی را که بشنوند بدون درک معنی آن، تکرار می کنند. مثلا اگر از او بپرسید : آیا شیر میل
داری؟ کودک در جواب خواهد گفت: آیا شیر میل داری؟ بعضی نیز ممکن است که از خزانه لغت خوبی برخوردار باشند
(تعداد زیادی لغت فرا گرفته باشند) ولی گاهی در تمام مدت روز فقط در مورد یک موضوع مورد علاقه خود صحبت می-
کنند. این کودکان در مورد درک کنایهها و شوخیها مشکل دارند.
2. روابط اجتماعی
کودکان اتیستیک تمایل دارند در پوسته ساخته شده در اطراف خود زندگی کنند. در زمان طفولیت ممکن است به صداها،
صورتها و چیزهای دیگری که کودکان عادی به آنها بسیار توجه میکنند، بیتوجه باشند. همانطور که بزرگ می شوند
تماس چشمی آنها کم شده و ترجیح میدهند که با خود و به تنهائی بازی کنند. رفتار این کودکان بدون شباهت به خجالت
کشیدن، به نحوی است که به دیگران هیچ توجهی نمیکنند. گاه ممکن است که آنها به یک چیز بسیار علاقه نشان دهند.
مثلا با اجسام درحال حرکت (ااتومبیل، پنکه و...) یا یک تکه چوب ساعتها خود را مشغول کنند.
3. هوش
از هر 4 کودک اتیستیک، 3 نفر از واپسروی ذهنی رنج می برند ولی ممکن است محدودیت ایجاد شده در عملکرد مغز
همراه با توانمندیهای خاص (مثل یک حافظه قوی، توانائی زیاد در ایجاد آثار هنری و یا موسیقی) باشد. بعضی از آنها
ممکن است تمامی حوادث دوران کودکی خود را با جزئیات به یاد داشته باشند. این کودکان حتی ممکن است در درک
مسائل عادی مانند خواندن و نوشتن نیز مشکل داشته باشند.
4. رفتارهای خطرناک
خودآزاری و آسیب رساندن به خود یکی از رفتارهای دردناک و ناراحت کننده در کودکان اتیستیک می باشد. این
کودکان ممکن است در صورت عصبانیت و یا استرس دستهای خود را به شدت گاز گرفته و یا سر خود را محکم به
زمین و یا دیوار بکوبند.
مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک
Center for the Treatment of Autistic Disorders
4
5. زندگی روزمره
کودکان اتیستیک ممکن است به یک یا چند کار خاص علاقه نشان داده و مرتبا آنها را تکرار کنند و از آن لذت ببرند.
ممکن است ساعتها به قسمتی از خانه چشم بدوزند و یا اینکه ساعتها خود را به جلو و عقب حرکت دهند. بعضی دیگر نیز
ممکن است ساعتها دستان خود را تکان دهند و یا اینکه با گوش خود بازی کنند. این کودکان همچنین ممکن است روشها
و عادات خاصی را برای کارهای روزانه خود ایجاد کنند و سخت به آنها پایبند باشند. مثلا روشی عجیب و خاص در
هنگام غذا خوردن و یا به خواب رفتن. هر گونه تلاش برای تغییر و اختلال در این روشهای خاص آنها، می تواند باعث
عصبانیت و سردرگمی این کودکان شود.
علل بروز اتیسم
تا کنون علت قطعی بیماری اتیسم مشخص نشده ولی تایید شده است عملکرد غیر عادی مغز باعث ایجاد حالات اتیسم
می شود. اسکن های مغزی در برخی موارد نشان دادهاند مغز کودکان اتیستیک از نظر اندازه و ساختار با مغز کودکان
سالم متفاوت است. در حال حاضر تحقیقات فراوانی در رابطه با احتمال دخالت عوامل ژنتیکی و عوارض داروئی در
بروز اتیسم در حال اجراست. در بعضی از خانوادهها مشاهده شده است که اتیسم مانند بیماریهای ژنتیکی از نسلی به
نسل دیگر منتقل می شود که این خود می تواند نشانگر نقش عوامل ژنتیک در بروز بیماری اتیسم باشد. با این وجود، در
بسیاری از موارد مشاهده شده که سابقه بیماری اتیسم درخانواده و یا اقوام وجود نداشته است. البته لازم به توجه است
که گاه در خویشان درجهی یک و دو، علایم این بیماری بسیار خفیف وجود داشته است و به صورت برخی رگههای
شخصیتی نظیر انزواطلبی و تمایل کمتر به موقعیتهای اجتماعی، کله شقی (نارسایی در تعامل موثر با دیگران) و عدم
انعطاف در قبال تغییر یا اقتضاهای بیرونی، ظاهر میشود.
به نظر میرسد یک سری علل در بروز این بیماری دخالت دارند. بسیاری از محققین معتقدند که تحت شرایط خاصی،
تعدادی ژن باعث اختلال در عملکرد مغز و در نهایت بروز بیماری اتیسم می شوند .تعداد دیگری از محققین نیز بر روی
احتمال بروز اتیسم در دوران بارداری تحقیق می کنند. آنها معتقدند که یک عامل ویروسی ناشناخته، اختلال متابولیسمی
و یا آلودگی به مواد شیمیائی محیطی در دوران بارداری می تواند عامل ایجاد این بیماری باشد. احتمال بروز u1575 اتیسم در
کودکانی که دچار بیماری هائی مانند سندرم ایکس شکننده، توبروس سلروسیس ، سندرم روبلا و فنیل کتونوریای
درمان نشده، هستند بیشتر است. بعضی از مواد خطرناک مانند جیوه نیز که در دوران بارداری وارد بدن مادر شوند می
توانند احتمال بروز اتیسم را افزایش دهند .
طی سالهای اخیر رابطهی احتمالی بین واکسیناسیون و بروز اتیسم مورد توجه محققان قرار گرفته است. در سال 2001
در آمریکا تحقیقاتی در مورد رابطهء واکسن “ ام ام ار “ با بیماری اتیسم انجام شد. در این تحقیقات معلوم شد که در
برخی از کودکان، این واکسن باعث بروز بیماری اتیسم شده است .با این حال محققین دیگر این بررسی ها را کافی
ندانسته و خواهان تحقیقات بیشتر هستند. به هر حال علت اتیسم هر چه که باشد، باید بدانیم که این کودکان یا با اتیسم
بدنیا می آیند و یا اینکه آمادگی ابتلاء به آن را دارند. این بیماری برخلاف آنچه که تصور می شد به خاطر بدی تربیت و
یا عدم توانائی والدین در بزرگ کردن کودک نمی باشد. اتیسم یک بیماری روانی نیست. کودکان اتیستیک قابل درمان
هستند و نباید از آنها قطع امید کرد.
مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک
Center for the Treatment of Autistic Disorders
5
اتیسم چگونه درمان می شود
از هر صد کودک اتیستیک حدود یک نفر در زمان بزرگسالی از یک زندگی عادی برخوردار خواهد شد ولی بیشتر آنها
برای همیشه مشکلاتی را خواهند داشت. با وجود اینکه اتیسم درمان قطعی ندارد ولی بسیاری از کودکان اتیستیک توسط
رفتار درمانی، تحصیلات و تربیت مخصوص قادر به صحبت کردن، خواندن و نوشتن و برقراری ارتباط موثر با سایرین
می شوند. این برنامه های درمانی آنها را قادر خواهد ساخت تا از وسائل و موارد روزانه مانند دستشوئی، قاشق و
چنگال و ... به طور صحیح استفاده کنند و کارهای روزانه، که هرکودک برای استقلال خود نیاز دارد، را به تنهائی انجام
دهد مانند: لباس پوشیدن، شانه کردن موها، ...
موفقیت هر روش درمانی بستگی به عوامل متعددی دارد ولی سطح هوشی کودک و مقدار ناتوانی مغزی در این کودکان
می تواند در انتخاب بهترین روش درمانی کمک کند و بر نتایج آن نیز موثر باشد برای مثال برنامه های فشرده و منظمی
که شامل روشهائی برای ارتباطات اشاره ای می باشند برای کودکانی که زیر سطح عادی قرار دارند بسیار موثر می
باشند.
بهتر است بدانید که علیرغم فشرده و یا معمولی بودن برنامه درمانی، هر کودک توانائی ها و استعدادهای خاص خود را
دارد و همه کودکان رفتارهای یکسان و مشابه ندارند u1608 و همینطور مراحل پیشرفت متفاوتی خواهند داشت. شما باید از
آخرین دستاوردها و تجارب در این زمینه اطلاع داشته باشید و همکاری نزدیکی با دکتر مخصوص کودک خود و
همچنین مربیان او داشته باشید تا بدانید که آیا کودک شما چیزهائی را که لازم است بدست می آورد یا نه.
آیا داروها تاثیر دارند ؟
اگرچه داروی خاصی برای درمان اتیسم وجود ندارد ولی داروهائی نیز وجود دارد که می توانند به کودک در رفع
برخی از مشکلاتش کمک کنند. داروهائی وجود دارد که می توانند از رفتارهای خشن و خود آزاری کودک بکاهند و یا
اینکه تماس چشمی او را افزایش دهند و یا کودکان بیش فعال را آرام تر کرده تا بتوانند بهتر در جلسات آموزش حاضر
شوند. البته بهتر است که از عوارض جانبی هر دارو مطلع باشید و در صورت مشاهده آنها به درستی عمل کنید.
شما به عنوان والدین چطور می توانید به کودک اتیستیک خود کمک کنید؟
کودک شما ممکن است به شما و تلاشهای شما توجه نکند و در دنیای خود غرق باشد ولی شما باید سعی کنید که او را
از پوستهای که به دور خود کشیده بیرون بکشید. با متخصصین روانشناس، اعصاب و کودک مشورت کرده و هر چه
زودتر کودک را در برنامه درمانی مناسبی که متخصصین پیشنهاد می کنند وارد کنید. به کودک کمک کنید تا نظم و
زندگی کردن با نظم را فرا بگیرد. سعی کنید کودک را از دنیای تنهائی خود بیرون بکشید. مثلاً اگر کودک بیهدف به دور
اتاق می چرخد به او ملحق شده و به تدریج او را به سمت فعالیت هدفدار سوق دهید. چنین گامهای کوچکی می تواند
مسبب ایجاد تغییرات مهمی گردد. به قول یک روانشناس که خود فرزند اتیستیک دارد: "شما باید وارد دنیای کودک خود
شوید تا بتوانید او را به دنیای خود بیاورید".

اضطراب
امروزه اضطراب و دلواپسی برای میلیون ها انسان به صورت مشکلی غیر قابل حل و خسته کننده در آمده است ، ولی باید در نظر داشت که نگرانی ها همه مخرب نیستند و به کمک یک برنامه ریزی دقیق می توان آنها را از بین برد .
نگرانی مفرط یا به عبارت دیگر – دلشوره – یک بیماری روحی است که باعث می شود سلامتی جسمی به خطر بیفتد . نگرانی ها اغلب نتیجه تعبیر نادرست افراد از حقیقت است .
ما می توانیم روح حقیقت گرایی و واقع بینی را به طرق مختلف در خودمان تقویت کنیم . روان شناسان چنین معتقدند که : « هیچ وقت در خلوت خویش نباید به اضطراب و نگرانی فکر کرد! »
درباره نحوه مبارزه با اضطراب و نگرانی روشهای مختلفی ذکر کرده اند ، در اینجا شما را با برخی از این روش ها آشنا می سازیم :
ورزش کنید
روزانه یک کیلومتر یا بیشتر بدوید و یا تنیس بازی کنید . بعد از ورزش احساس می کنید نگرانی تان کمتر شده است . ورزش کردن و انجام تمرینات بدنی هیجانات را کاهش می دهد ، نگرانی را کم کرده و اثر آن را خنثی می کند ، احساس خوب و مثبتی را در وجودتان افزایش می دهد ، مقدار خواب را زیاد می کند و بالاخره به قدرت تمرکز انسان کمک فراوان می کند .
2- تمرین در کنترل تنفس :
با کنترل تنفس هم می توان نگرانی و اضطراب روحی را کاهش داد . اگر نفس عمیقی بکشید و بازدم خود را آهسته خارج کنید ، موقتاً احساس آرامش می کنید . اگر بتوانید چند بار پشت سر هم این کار را انجام دهید نتیجه بهتری عاید شما می شود . همچنین می توانید به کمک آموزش در تمرینات تنفسی ، نگرانی و اضطراب خود را ساماندهی کنید .
3- برقراری ارتباط با دیگران :
سعی کنید با دیگران ارتباط برقرار کنید و از انزوا خارج شوید . با افزایش سطح ارتباطات می توانید اعتماد به نفس خودتان را تقویت کنید و احساسات منفی و مخرب را کاهش دهید .
پیامبر گرامی اسلام فرموده اند: اگر همه شما در راه نیکی و نیکوکاری به هم بپیوندید ، دوستدار و علاقمند به یکدیگر خواهید شد.
- با خداوند راز و نیاز کنید :
هر روز نماز بخوانید و با خالق یکتا راز و نیاز کنید . مطالعات نشان داده است که میزان افسردگی در میان افرادی که به خداوند ایمان دارند بسیار کمتر از بقیه افراد است . به کمک تفکر و عبادت ، نگرش جامعی نسبت به حیات و زندگی به دست می آورید. خواندن قرآن را نیز فراموش نکنید چراکه قرآن آرامش بخش دلهاست.
5- به زندگی روزانه خود سرو سامان بدهید :
بسیاری از نگرانی های روزانه ما به خاطر نداشتن نظم و ترتیب در کارهاست . سوالاتی نظیر : چه چیز را فراموش کرده ام ؟ چه چیز را گم کرده ام ؟ به دنبال چه می گردم و ... سوالاتی است که بر نگرانی ما می افزاید . برای درمان این مشکل می توانید لیستی تهیه کنید و در آن برنامه روزانه را یادداشت نمایید .
6- به انجام کارهای مورد علاقه تان بپردازید :
تحقیقات نشان داده است ،  انجام کارهایی که مورد علاقه فرد باشد مقدار زیادی از نگرانی مخرب ،
مثل دلشوره را کاهش می دهد .
7- خودتان را از شنیدن برخی اخبار منع کنید :
رسانه های گروهی عاشق اخبار بد هستند و گاهی توسط این خبرهای غم انگیز ما را افسرده و غمگین می کنند . اگر شما از شنیدن این اخبار و رویدادها اجتناب نکنید حتماً در آینده ای نه چندان دور دچار نگرانی و دلشوره می شوید .
8- روابط عاطفی برقرار کنید :
با برقراری روابط عاطفی ، روحیات انسان ها متحول می شود زیرا ما موجودات عاطفی هستیم . برای رسیدن به این هدف فرزندان و دیگر عزیزان خویش را در آغوش بگیرید و نسبت به آنها ابراز محبت کنید
9- در مکانی که شما را نگران می کند ، نمانید
هر لحظه که احساس کردید دچار دلشوره و یا نگرانی بیش از حد شده اید . سعی کنید به نحوی خودتان را از قید آن آزاد کنید . از روی صندلیتان بلند شوید ، قدم بزنید و یا با دوستی صحبت کنید . از نشستن و ماندن در جایی که شما را نگران می کند بپرهیزید . هر قدر به نگرانی و اضطراب ، بیشتر اجازه دهید که فکر شما را مشغول کند ، سخت تر می توانید از شر آن خلاص شوید .
10- فرصتی را به گریه کردن اختصاص دهید :
گاهی اوقات نگرانی و اضطراب اجازه بروز پیدا نمی کند و به شکل ناراحتی آشکار شده باقی می ماند . بعضی وقت ها لازم است که از ته دل گریه کنید . یک گریه به موقع تمامی نگرانی های شما را از بین می برد.
11- هر قدر می توانید بخندید
شوخی کردن یکی از بهترین روش های برخورد با نگرانی است . دلشوره همیشه باعث می شود که حقیقت بینی را از دست بدهید . اما شوخی ، این دیدگاه و وضعیت را عوض می کند بنابراین بخندید تا دنیا به رویتان لبخند بزند .
12- به هر چیزی به اندازه ارزش آن بها بدهید :
برای هر مساله جزیی و کم اهمیت وقت خودتان را بیهوده هدر ندهید و به یاد داشته باشید که از دید انسان واقع بین تمامی کارهای کوچک ، حقیقتاً جزئی و کم اهمیت هستند .

وسواس در نوجوانی
نوجوانی دوره ای است که در آن دانش آموز بیش از هر زمان دیگر نیاز به راهنمایی و مشاوره دارد. نوجوان ضمن مشورت با اولیا و مربیان، دست کم باید بداند که چگونه خود را بهتر بشناسد و از برخوردهای زیان بخش در محیط خانه و مدرسه پرهیز کند
«چهارراه نوجوانی» روایتگر تجربه های اولیا ومربیانی است که به ندرت فرصت می یابند فنونی را که طی سال ها در خویش درونی ساخته اند، بررسی کرده، به روشنی درباره آن سخن بگویند.
بدیهی است که خلاقیت و ابتکار فردی معلمان و اولیای خانه، با توجه به تفاوت های فردی کودکان و نوجوانان، نقش سازنده ای در امر مشاوره خواهد داشت.
وقتی که دیکته احمد را به او دادم، اشک در چشمانش حلقه زد. سرش را پایین انداخت و در حالی که دفترچه اش را زیربغل می زد، رفت و سرجایش نشست. بچه ها با اشاره دست به من فهماندند که او دوباره دارد گریه می کند و من هم با اشاره سر به بچه ها حالی کردم که متوجه گریه احمد هستم.
این بار اولی نبود که احمد به خاطر آن که بیست نگرفته بود، گریه می کرد. این کار تقریباً برای من وهمه بچه های کلاس عادی شده بود. اما آن روز تصمیم گرفتم که دیگر تسلیم خواست ها و گریه های غیرعادی او نشوم و هیچ گونه گذشت وارفاقی نسبت به نمره او نداشته باشم.
با آن که بارها در سر کلاس درباره این که تنها نمره ملاک درس خواندن نیست و آن چه اصل است تلاش و سعی دانش آموز در درک مطالب درسی است، صحبت کرده بودم، با این همه این حرف ها چندان اثری روی احمد و حساسیت او نسبت به نمره های درسی اش نداشت.
آن روز احمد تا آخر ساعت، توجه چندانی به درس نداشت. در تمام مدت با بغضی که درگلو داشت و چشمانی که از گریه سرخ شده بود، به تخته سیاه نگاه می کرد.
تا آن جا که من می دانم، معلمان کلاس اول و دوم احمد نیز با همین مشکل روبه رو بوده اند. شاید اگر در سال اول یا دوم برخوردی اصولی با مشکل احمد می شد و راه حلی عملی از طرف مدرسه و معلمان درباره او اعمال می گردید، حل مسئله او در سال سوم تا این اندازه دشوار نبود.
فردای آن روز، چون احمد را در سر کلاس ندیدم، دلم به شور افتاد. به همین دلیل در زنگ تفریح شماره تلفن احمد را از آقای ناظم گرفتم و به منزلشان زنگ زدم. مادرش گوشی را برداشت. وقتی که از حال احمد و غیبت او جویا شدم، گفت: " حالش خوب نیست، کمی کسالت دارد. اما سعی می کند فردا خدمت شما برسد."
از لحن صحبت مادر احمد احساس کردم که مشکل احمد جدی تر از آن است که من تصور می کردم. موقع خداحافظی ایشان گفتند:" من هم همراه احمد خدمت شما خواهد رسید؛ می خواهم درباره موضوعی با شما مشورت کنم. " به ایشان گفتم:" هرساعتی که تشریف بیاورید درخدمت شما خواهم بود.
فردای آن روز اول وقت، مادر احمد در دفتر مدرسه حضور پیدا کرد. خانمی بود تقریباً میانسال با چهره ای مضطرب. وقتی که سراغ مرا از همکاران می گرفت، لرزشی خاص در صدایش احساس می شد. او را راهنمایی کردم تا در گوشه دفتر مدرسه روی صندلی بنشیند.
مادراحمد ضمن بیان درد دل ها و حرف هایش به من گفت که او و شوهرش هر دو کارمندند و به جز احمد، دختری دارند که بزرگ تراز احمد است و در کلاس دوم راهنمایی درس می خواند. حرف های مادر احمد که به این جا رسید، مکثی کوتاه کرد و درحالی که نفسی عمیق می کشید، گفت: " احمد بچه دوم من است. او در این سه سالی که به مدرسه می رود به اندازه سی سال من و پدرش را پیر کرده است. او خیلی در گرفتن نمره وسواس دارد. درکلاس اول و دوم معدل هر سه ثلث او بیست شد. ولی چه فایده؟! چون همین تلاش و وسواسی که او برای گرفتن نمره بیست دارد باعث شده که هم خودش از لحاظ روحی صدمه ببیند وهم حسابی دل ما را خون کند. نمی دانید از دیروز که نمره اش نوزده شده چه الم شنگه ای در خانه به راه انداخته، نه شب شام خورده و نه صبح، صبحانه!"
از مادراحمد پرسیدم:" وضع تحصیلی دخترتان چطور است؟" او گفت:" به خاطر تشویق پدرش، او هم شاگرد ممتازی است. پدرش خیلی دوست دارد بچه ها شاگرد اول بشوند. ریحانه هم اتفاقاً در دوره دبستان اخلاقش شبیه احمد بود، اما من خیلی با او حرف زدم و نصیحتش کردم تا کم کم روحیه اش عوض شد. اما احمد اصلاً حاضر نیست از بیست دست بردارد دیشب او به قدری ناراحت بود که حتی درخواب هم کلافه و ناآرام به نظر می آمد. شما فکر می کنید برای این که او تا این اندازه روی نمره اش حساس نباشد، چه کاری می توانیم برایش انجام دهیم؟ من به عنوان یک مادرکه بیش تر از درس نگران روحیه فرزندم هستم، درحل این مشکل وامانده ام. درضمن، احمد علاوه بر وسواس درسی، دست هایش را هم زیاد می شوید. شب ها چند بار قبل از خواب در اتاق را امتحان می کند و تا مطمئن نشود دراتاق را قفل نکرده ایم، خوابش نمی برد. نمی دانم با او باید چه رفتاری داشته باشم."
مادر احمد خیلی نگران بود. او به عنوان یک مادر دلسوز که هم درخانه زحمت می کشیدم و هم مشغله اجتماعی داشت، دلش می خواست فرزندش سالم و طبیعی رشد کند و به تحصیلش ادامه دهد. به او گفتم:" شما تشریف ببرید. من با احمد در این زمینه صحبت خواهم کرد." این پیش نهاد در حقیقت فرصتی بود که بتوانم راه حلی مناسب و اساسی دست پیدا کنم. راه حلی بیش از صحبت کردن و نصیحت های متداول که کم تر راه گشاست.
نوجوان وسواسی چه ویژگی هایی دارد؟
نوجوان وسواسی، فردی است که خصوصیات بارز و مشخصی مثل نظم و ترتیب شدید، کمال طلبی و پاکیزگی افراطی و خسیس بودن را از خود بروز می دهد. افکار و اعمال این قبیل نوجوانان تکراری ، دست و پاگیر و کلیشه ای است ونوجوان خودش را ناگزیر از انجام آن ها می داند، مانند امتحان کردن مکرر کلید برق و دستگیره در اتاق یا شستن تکراری یکی از اندام های بدن. در انجام اعمال و افکاروسواسی، نوجوان نسبت به اختلال خود هوشیار و آگاه است، ولی آن را تحمیل شده احساس می کند و خود را در محاصره می داند. وارسی کردن، لمس کردن، افکار آزار دهنده و تکراری معمولاً با اضطراب همراه است.
علل
1- فرد وسواسی به تدریج یاد گرفته است که با استفاده از مکانیسم های دفاعی میزان اضطراب خودش را کاهش دهد. این عامل روانی – اجتماعی که نوعی یاد گیری است، " یادگیری شرطی" نامیده می شود. پدران و مادران کمال طلب که بیش از حد توان فرزندشان از او توقع دارند، به تدریج سبب می شوند که فرزندشان دچار وسواس شود. هرچند رفتار وسواسی و رفتارهای بی اختیار غالباً با یکدیگر همراه اند، اما در پاره ای از موارد رفتارهای بی اختیار با اضطراب توام نیستند.
2- عوامل بیولوژیکی ( زیستی ) مثل کاهش ترشح هررمون رشد، سابقه ضربه مغزی، بالا بودن میزان ناهنجاری های الکتروانسفالو گرافی ( درنوارمغزی مشخص است) و بعضی از مشکلات عصبی موجب بروز اختلال وسواس در نوجوانان می شود.
3- وراثت تا حدی در وسواسی بودن نوجوانانی که بستگان درجه اول آن ها دارای بیمارهای روان رنجوری بوده اند، می تواند نقش داشته باشد. در صد نقش ورا ثت را دراختلال وسواس بین 4 تا 8 درصد تحقیق کرده اند. پیشگیری و درمان
1- باید در صورت امکان کشف کرد که چه عامل یا عواملی نوجوان را مضطرب ساخته است تا شدت یافتن اضطراب منجر به افکار آزاردهنده و وسواسی نشود.
2- ایجاد یک رفتار تازه و خوشایند به جای رفتار وسواسی تا به تقویت و نگه داری ر فتار مطلوب منجر شود. درحقیقت باید رفتارتازه یا افکار نو و خوشایند را جایگزین رفتار و فکر وسواسی کرد.
3- با توجه به این که افکار و رفتار وسواسی علل و زمینه های مختلف تربیتی، اکتسابی و زیستی دارد و درمان آن نیازمند بررسی های بالینی است، توصیه می شود برای درمان نوجوان وسواسی از مشاوره با مشاوران با تجربه یا روان شناسان بالینی بهره مند شویم.

کلیدهای بهداشتی یادگیری

بخش نخست
 
صبحانه فراموش نشود

آیا شما معمولاً صبحانه می‏خورید؟ بدون شک اگر به هوش و توانایی ذهنی و قدرت یادگیری و ادراک خود اهمیت می‏دهید، در هر شرایطی از خوردن یک صبحانه کامل صرف نظر نکنید. صبحانه برای کسانی که به کار فکری مشغولند، یکی از اصول اجتناب‏ناپذیر تندرستی و کارآیی است. سؤال اصلی ما این است: شما صبحانه چه می‏خورید؟ آیا می‏دانید آن چه به عنوان اولین غذای روز تناول می‏فرمایید، ارزشی بسیار بالاتر از سایر غذاها دارد؟ صبحانه باید چند خصوصیت عالی داشته باشد.
این خصوصیات عبارتند از:
1- سبک و زود هضم باشد تا برای هضم و جذب خود در بدن ایجاد زحمت ننماید و موجب صرف انرژی در دستگاه گوارش نشود.
2- سرشار از مواد انرژی زا باشد تا ساعت‏ها بی غذایی بدن را پس از خواب شبانه جبران نماید و انرژی لازم و مورد نیاز سیستم‏های مختلف بدن را در اختیار آنها قرار دهد.
3- به سرعت و آسانی در اختیار سلول‏ها خصوصاً سلول‏های مغزی قرار گیرد تا توانایی‏های فکری و ذهنی سریعاً به کار افتند و به اوج خود برسند.
طبق نظریه محققین غذاشناسی، بهترین صبحانه خوراکی‏هایی هستند که از کروبوهیدارت‏های طبیعی تشکیل شده باشند. در میان این گروه غذایی چند خوراکی بارز و برجسته وجود دارد که ارزش صبحانه ما را می‏افزایند و عبارتند از: کشمش، عسل و خرما.
فقط به یاد داشته باشید که قند و شکر سفید که در نان‏های شیرین و بیسکویت‏ها و کیک‏ها به کار می‏روند، نه تنها خواص فوق را ندارند، بلکه بعد از چند ساعت، اثر کاملاً معکوس بر جای گذارده و از ذخایر بدن خواهند کاست. قند و شکر تصفیه شده، ارزش مندترین اجزای غذایی خود را از دست می‏دهند و در گروه کربوهیدرات‏های زیان بار جای می‏گیرند.
سر به زیر نباشید

وقتی شما مدت زیادی روی کتاب خم می‏شوید و در حالی که سر به زیر افکنده‏اید و مطالب مذکور را مطالعه می‏کنید، آرام آرام با یک مشکل بهداشتی رو به رو می‏شوید. شما یکی از مهم‏ترین اصول بهداشتی مطالعه را نادیده گرفته‏اید. یکی از اصول اساسی مطالعه، رسیدن مقدار کافی خون به مغز است. وقتی به مغز شما خون کافی نمی‏رسد، توانایی یادگیری شما کاهش می‏یابد؛ یعنی سلول‏هایی که مسئول ضبط و نگه داری اطلاعات وارد شده هستند، غذا و اکسیژن کافی ندارند تا مسئولیت خود را به درستی انجام دهند و سلول‏های مغز شما با سرعت روخوانی شما هماهنگی ندارند؛ یعنی شما بدون هیچ دلیلی، کارآیی خود را کاهش داده‏اید و آن وقت هر چه بیشتر می‏خوانید، کمتر یاد می‏گیرید.
وقتی که سر از ناحیه مفصل میان جمجمه و ستون فقرات زاویه حاده پیدا می‏کند و عضلات ناحیه جلوی گردن به یکدیگر فشرده می‏شوند، مهم‏ترین عروق ناحیه گردن یعنی عروق (کاروتید) تحت فشار قرار می‏گیرند و به راحتی نمی‏توانند عمل خونرسانی و انتقال اکسیژن و گلوکز به مغز را انجام دهند و همه آن چه بر شمردیم، یک به یک اتفاق خواهد افتاد.
اگر شما به چند نکته بسیار آسان و کوچک زیر دقت کنید، به این عارضه گرفتار نمی‏شوید؛
ارتفاع میز و صندلی خود را به گونه‏ای تنظیم کنید که برای خواندن کتاب نیازی به خم کردن سر نباشد. ارتفاع بلند صندلی و کوتاهی میز، معمولاً علت اصلی این حادثه ناگوار است.
در حالت نشسته و بدون میز و صندلی، از قرار دادن کتاب روی پاها و خم کردن سر بر روی آن خود داری کنید. در حالت نشسته روی زمین، بهترین وضعیت برای مطالعه آن ست که کتاب را در دستان خود بگیرید و آن را تا راتفاع مناسبی بالا بیاورید.
وقتی کتاب مختصری پایین‏تر از سرشماست، سعی کنید بیشتر نگاه خود را به سمت کتاب پایین بیاورید؛ نه سر خود را.
در حین مطالعه هر چند دقیقه یک بار سر خود را کاملاً راست نگه دارید و چند لحظه در این حالت نگه دارید. از این فرصت می‏توانید برای مرور مطالبی که مطالعه نموده‏اید، استفاده کنید و بدانید که آنها را در ذهن خود حک می‏کنید؛ چون در بهترین فرصت، آنها را به ذهن خود وارد می‏سازید و آن لحظه ورود خون تازه به سلول‏های مغزی است.
حمام کنید و درس بخوانید

شما در هفته چند بار حمام می‏کنید؟ اگر تا کنون نمی‏دانستید، بدانید که تعداد دفعات حمام و میزان پاکیزگی بدن با توانایی‏های ذهنی و فراگیری شما رابطه شناخته شده‏ای دارد.
اگر می‏خواهید میزان فراگیری و قدرت یادگیری خود را افزایش دهید، هر روز صبح پس از برخاستن از خواب و پیش از آغاز فعالیت‏های فکری و جسمی خود، حمام کنید و حداقل در صورت نامساعد بودن شرایط، یک روز در میان این کار را انجام دهید.
وقتی که پوست ما نتواند هوای تازه را از طریق منافذ بی شمار خود به درون بکشد، احتمال کسالت عمومی بر سراسر وجود ما سایه می‏افکند و به دنبال همین کسالت است که بی حوصله می‏شویم و قدرت تمرکز خود را از دست می‏دهیم و توانایی یادگیری ما ناخودآگاه کاهش می‏یابد و به عبارتی آمادگی روحی برای یادگیری نداریم و این، به خاطر انسداد منافذ پوست است که با حمام کردن این منافذ باز می‏شوند. از طرفی در علم انرژی درمانی نیز اعتقاد بر این است که ما از طریق نقاطی در سطح بدن خود، انرژی‏های مختلف کائنات را دریافت می‏کنیم و اگر هر یک از این مناطق خاص پوستی دچار گرفتگی یا انسداد شوند، مسیر جریان انرژی دچار اختلال گشته، تعادل انرژیکی بدن ما بر هم می‏خورد. طبق تحقیقات، یکی از علل بسته شدن سطوح انرژی، تجمع مواد غیر قابل نفوذ مانند چربی‏ها و کثافات در این نقاط است و به همین دلیل است که حمام مداوم و منظم شیوه‏های انرژی درمانی، یکی از روش‏های اصولی تعادل انرژی‏های بدن به وسیله باز کردن منافذ پوست و همچنین به وسیله تعادل بخشی به بار الکتریکی بدن است. بدن ما حاوی بار الکتریکی خاصی است که توزیع متعادلی در سراسر بدن دارد. پس به دلایل متنوعی ما برای تمرکز حواس و احساس نشاط برای فراگیری و بروز هوش و استعدادهای نهفته خود، نیازمند تعادل جسمی و روحی و گریز از کسالت و بی حوصلگی و احساس اعتماد به نفس و سلامتی به واسطه پاکیزگی و آراستگی ظاهری خود هستیم و این اهداف، به میزان چشم‏گیری با حمام کردن روزانه به دست خواهند آمد. 
مژده پورحسینی / پرسمان شماره 28
 

کلیدهای بهداشتی یادگیری .

قسمت دوم
 
در شماره قبل، حتماً سه کلید بهداشتی یادگیری را خواندید؛ ®حمام کنید و درس بخوانید¯، ®صبحانه فراموش نشود¯ و ®سر به زیر نباشید¯. و این هم باقی کلیدها. باز هم ادامه دارد.

درست راه بروید

آیا تا به حال به راه رفتن خود دقت کرده‏اید؟ آیا تا به حال دوستانتان در مورد فیزیک بدنی شما در هنگام راه رفتن با شما صحبتی کرده‏اند؟ آیا از این گروه آدم‏هایی هستید که با گردنی افراشته و سینه‏ای فراخ و کمری راست راه می‏روند یا از آن گروهی هستند که پشت خود را خم می‏کنند و سینه را به تو می‏کشند و گردن خم می‏کنند؟ تصور شما از دیدن این دو گروه چیست و چه احساسی به شما دست می‏دهد؟
اغلب ما از دیدن گروه اول، حس اعتماد به نفس، توانایی، جوانی و شادابی پیدا می‏کنیم و با دیدن گروه دوم به یاد خجالت و شرم، ناتوانی و شکست می‏افتیم. این تصورات بسیار به حقیقت نزدیکند.
حقیقت آن است که نوع راه رفتن و ایستادن ما در توانایی‏ها و روحیه ما تأثیر به سزایی دارند و این امر دلایل علمی بسیار محکم و ثابت شده‏ای دارد.
وقتی که سینه را به تو می‏کشیم و پشت را خم می‏کنیم، در واقع ظرفیت قفسه صدری را کاهش می‏دهیم و حجم مفید و مؤثر ریه را کم می‏کنیم. با این کار، متأسفانه از میزان اکسیژن ورودی به ریه‏ها می‏کاهیم و حجم فضای مرده و انباشته از دی اکسید کربن سیاه و زیان‏بار را افزایش می‏دهیم.
در حالت سلامت، اکسیژن ورودی به ریه‏ها، شاخصی برای اکسیژن شناور در خون و اکسیژنی است که به اندام‏های مختلف و از آن جمله مغز و اعصاب می‏رسد.
وقتی که فردی پشت را راست نگه می‏دارد و قفسه سینه را بیرون می‏دهد، در واقع بر ظرفیت طبیعی ریه‏های خویش می‏افزاید و بیشتر از سهمیه خود اکسیژن دریافت می‏کند. این امر موجب می‏شود که اکسیژن بیشتر به خون و به مغز او برسد و احساس نشاط و شادابی و توانایی کند؛ زیرا همه سلول‏های مغزی و در واقع همه سلول‏های بدن او پیغام می‏فرستند که آماده انجام هر کاری که از آنها خواسته شود، هستند. آنها در اوج توانایی‏اند و این به انسان اعتماد به نفس می‏دهد و روحیه‏ای عالی برای یادگیری و به کارگیری ایجاد می‏شود.
پس، از فردا در شیوه راه رفتن خود بیشتر دقت کنید. سر را بالا بگیرد؛ گردن و ستون فقرات خود را راست کنید و عمیق نفس بکشید. می‏دانید چه احساسی خواهید داشت؟ احساس قدم زدن در یک باغ پر گل و این اثر اکسیژن است.
آرام و عمیق نفس بکشید

یک نفس آرام و عمیق خیلی از توانایی‏های شما را به شما باز می‏گرداند. توانای‏هایی که در اوج اضطراب و آشفتگی فکری به تاراج می‏روند و دست شما را خالی می‏گذرند. اگر در چنین لحظه‏هایی احساس درماندگی و خستگی فکر می‏کردید و ناتوانایی بر شما غلبه کرد، مفیدترین کار، یک نفس عمیق و آرام است.
انسان در هنگام اضطراب، ناخودآگاه نفس‏های سطحی و تند می‏کشد و به این وسیله بدن خود را دچار آلکالوز می‏نماید. آلکالوز که پدیده‏ای سیستمیک و ناشی از بالا رفتن ®PH¯ خون است، منجر به اثرات منفی، خصوصاً در سیستم مغز و اعصاب می‏گردد و آرام آرام سطح هوشیاری و توجه ما را کاهش می‏دهد.
این مسأله ممکن است تا آن جا پیش رود که تنفس سطحی و تند به بیهوشی کامل و یا غش منجر شود و چنانچه شما نیز بارها شاهد این قضیه بوده‏اید، برخی افراد وقتی دچار بحران یا مشکل لاینحلی می‏گردند، ناخودآگاه غش می‏کنند.
بر عکس این اتفاق، آن گاه رخ می‏دهد که شما با تسلط بر خود، یک لحظه از بحران فاصله بگیرید و آرام و عمیق نفس بکشید. این امر موجب می‏شود تا اکسیژن مناسب وارد خون شما گردد و سیستم اعصاب شما را تغذیه نماید و قدرت تصمیم‏گیری و تمرکز شما را باز گرداند و علاوه بر اینها از کاهش سطح هوشیاری و توجه عمومی شما نیز جلوگیری به عمل آورد.
پس به یاد داشته باشید که:

- هنگامی که استاد در فهرست اسامی به دنبال کسی می‏گردد تا از او سؤال کند،
- وقتی که سؤالات امتحانی را یک به یک می‏خوانید و هیچ جوابی در ذهن شما شکل نمی‏گیرد،
- وقتی که بادوستان خود درباره یک مطلب علمی بغرنج به سختی بحث و گفت و گو می‏کنید،
- وقتی که خدای ناکرده گرفتار یک دعوای نفس‏گیر یا خشم و عصبانیت شدید می‏شوید،
اولین کاری که باید انجام دهید، چند نفس آرام و عمیق است.
مطمئن باشید که روند همه جریانات فوق، به نحو مطلوبی تغییر خواهد کرد.
هوای خوب، نور خوب، دمای خوب

مکانی که برای مطالعه انتخاب می‏کنید، چه تأثیری در میزان یادگیری شما می‏گذارد؟ این یک سؤال مهم است.
محیطی که به عنوان محل مطالعه انتخاب می‏شود، باید چند ویژگی مهم داشته باشد تا توانایی و قدرت فراگیری شما را افزایش دهد. این ویژگی‏ها عبارتند از:
1- فراموش نکنید که سلول‏های مغز شما نفس می‏کشند و هر موجودی که نفس می‏کشد، در شرایط فقر اکسیژن، خسته و ناتوان شده، از کار خواهد افتاد. تهویه مناسب در محل مطالعه، یکی از اساسی‏ترین شرایطی است که ناگزیر و اجتناب‏ناپذیر است. وقتی که میزان اکسیژن موجود در فضایی که شما در حال مطالعه در آن هستید، مناسب و کافی باشد، شما به راحتی نفس می‏کشید و برای دریافت اکسیژن به سیستم تنفسی خود هیچ زحمتی نمی‏دهید. شما ناخودآگاه و نامحسوس، نفس می‏کشید و احساس رضایت درونی دارید. پس برای عملیات اکسیژن‏گیری، انرژی مضاعفی را صرف نمی‏کنید و انرژی مورد نیاز برای مطالعه و تمرکز جسمی و درونی لازم را برای یادگیری تلف نمی‏کنید. از طرفی سلول‏های مغزی برای عملیات فراگیری و به حافظه سپاری مطالب، نیازمند مصرف اکسیژن هستند. این نیاز در موقع یادگیری بسیار بیش از هر زمان دیگری است. یادگیری صحیح و مؤثر، وابسته به حضور مقادیر کافی اکسیژن و گلوکز است و بدون این دو، هر گونه فعالیتی در جهت فراگیری ناکام خواهد ماند.
2- فراموش نکنید که شما نوشتاری را فرا می‏گیرید که آن را به خوبی و وضوح ببینید. این، یک امر مسلم است که اگر درست و واضح صفحه کتاب خود را نبینید، به خوبی آن را به خاطر نمی‏سپارید. نور مناسب، شرط واجب دیگری است که در مکان مطالعه نباید نادیده گرفته شود. در نور کم و نامناسب، چشمان شما برای دیدن خطوط و کلمات تلاش بیشتری می‏کنند و از عضلات خود کار بیشتری می‏کشند؛ پس زودتر خسته می‏شوند و نیاز به استراحت پیدا می‏کنند و شما مجبور می‏شوید مطالعه را متوقف کنید. در نور کم و نامناسب، بسیاری از مطالبی که ناخودآگاه در میدان دید ما قرار می‏گیرند و ما بدون اراده آنها را وارد ذهن خود می‏کنیم نیز در تاریکی قرار می‏گیرند و میزان فراگیری نامحسوس ما کاهش می‏یابد. امروزه ما می‏دانیم که انواع فراگیری نامحسوس از مهم‏ترین راه‏های یادگیری‏اند و کمک به گسترش آنها، بر توانایی‏های ما می‏افزاید. نور کم و نامناسب علاوه بر همه اینها، موجب خواب‏آلودگی و احساس کسالت نیز می‏شود و این یکی از معضلات آشنای ساعات مطالعه است؛ پس برای آن که هنگام مطالعه چرت نزنید، نور کافی و مناسبی برای مکان مطالعه خود انتخاب کنید.
3- فراموش نکنید که هر سلول زنده‏ای در گرما آب از دست می‏دهد و چروکیده می‏شود و در سرما به تکاپو و صرف انرژی می‏افتد تا زنده بماند. حرارت مناسب، یکی دیگر از ویژگی‏های ضروری مکان مطالعه است.
بدن ما در گرمای شدید شروع به تعریق می‏کند، کم آب می‏شود گردش خون آن با مشکل مواجه می‏شود، کسل و خواب‏آلوده می‏گردد و سرانجام تمرکز خود را از دست می‏دهد. در سرما نیز سلول‏های بدن ما برای تعادل دمای درونی بدن، مجبور به صرف انرژی بیشتری برای گرماسازی درونی می‏شوند و جریان مصرف انرژی را از سلول‏های مغزی به سمت ماهیچه‏ها و اعضای درونی منحرف می‏سازند و میزان توانایی ذهنی و قدرت یادگیری ما کاهش می‏یابد. بهترین شرایط حرارتی برای محل مطالعه، دمایی نزدیک به دمای بدن یا چند درجه خنک‏تر است که موجب نشاط و هوشیاری می‏شود. 

لباس‏های تنگ مغز شما را فشار می‏دهند

اندازه لباس و کفش شما چقدر است؟ لباس و کفشی که هم اکنون بر تن دارید، چگونه است؛ این یک شوخی نیست و مسئله‏ای کاملاً جدی و بهداشتی است.
کسانی که عادت دارند لباس یا کفش کوچک‏تر از اندازه واقعی خود انتخاب کنند و از پوشیدن لباس‏های تنگ و چسبان خوششان می‏آید، با یک مشکل سلامتی روبه‏رو می‏شوند. آنها با اختلال خون‏رسانی مواجه خواهند شد.
پوشیدن لباس‏های تنگ، خصوصاً اگر ساعت‏های طولانی طول بکشد، تأثیر قابل توجهی بر خون‏رسانی اعضای مختلف بدن و سیستم‏های حیاتی می‏گذارد و در واقع بدن را با یک مشکل جدی روبه‏رو می‏کند.
وقتی که پوست به شدت تحت فشار قرار گیرد، مویرگ‏های سطحی آن بسته می‏شوند و جریان خون در آنها متوقف می‏شود و ما می‏دانیم که قسمت اعظم تبادلات اکسیژنی و غذایی در سیستم عروقی بر عهده مویرگ‏هاست. وقتی که مویرگ‏ها نتوانند در سطح پوست، وظیفه خود را به درستی انجام دهند، پوست به عنوان وسیع‏ترین عضو بدن انسان، دچار کم خونی و انباشتگی مواد دفعی و نوعی خفگی سلولی می‏شود. این احساس خفگی و تنگی نفس، در هنگام پوشیدن لباس‏های تنگ، کاملاً ملموس و محسوس است و چون مویرگ‏ها، واسطه‏های اصلی سرخ‏رگ‏ها و سیاه‏رگ‏ها هستند، به علت عدم عبور صحیح و کامل خون از آنها، در سطح پوست، نوعی انباشتگی خون در برخی اعضا و کمبود خون در برخی دیگر رخ می‏دهد و تعادل عمومی بدن کاملاً آشفته می‏گردد و درهم می‏ریزد.
پوشیدن کفش تنگ هم اثرات مشابه و حتی بدتری دارد. پاها که در علم طب و بهداشت، به عنوان «قلب دوم» انسان نامیده می‏شوند، در یک نقطه کاملاً مهم و سوق‏الجیشی در سیستم خون‏رسانی بدن قرار گرفته‏اند. اگر پاها تحت فشار دائمی و طولانی قرار گیرند، شاهد اثراتی مشابه نارسایی قلبی از نوع فشاری خواهیم بود. سیستم خون‏رسانی در نقطه تلاقی عروق مهم، با یک انسداد فشار مواجه خواهد شد و خستگی زودرس، احساس مشکل تنفسی، خستگی فکری و در طولانی مدت، ضعف بینایی و آسیب‏های عروقی و عوارض قلبی بر جای خواهد گذارد.
علاوه بر همه اینها، کفش و لباس تنگ، یک مشکل دیگر نیز ایجاد می‏کند.
شما به زودی متوجه خواهید شد که (تمرکز حواس) شما بسیار کاهش یافته است و این یک حقیقت است. لباس و کفش تنگ و نامناسب، به علت وارد شدن مداوم پیام‏های عصبی از نواحی تحت فشار، از تمرکز فکری شما خواهد کاست و به این دلیل و دلایل مهم پیشین، قدرت یادگیری و توانایی‏های مغزی و ذهنی شما را تحت تأثیر منفی قرار خواهد داد. یک بار دیگر اندازه واقعی کفش و لباس خود را تعیین کنید و برای سلامت جسم و فکر خود، فقط از اندازه مناسب خود استفاده کنید.
نامناسب‏ترین زمان یادگیری

مناسب‏ترین زمان برای فکر کردن و فعالیت‏های ذهنی چه وقتی است؟
نامناسب‏ترین زمان برای کارهای فکری، یادگیری و تفکر چه زمانی است؟
آیا به این موضوع توجه کرده‏اید که برخی زمان‏ها بهتر یاد می‏گیرید و بعضی وقت‏ها کاملاً در یادگیری ناتوان و درمانده می‏شوید؟ این مطلب از نظر علمی قابل بحث و گفت‏وگو است.
اوقات مناسب و نامناسب زیادی وجود دارد که شما می‏توانید زمان مطالعه خود را با آنها تنظیم کنید؛ اما یک زمان وجود دارد که از همه وقت‏ها برای مطالعه نامناسب‏تر است و هیچ کس هم در این مطلب شکی ندارد.
به یاد داشته باشید که هرگز «بعد از غذا خوردن» قصد مطالعه و یادگیری نکنید؛ چون کارآیی شما بسیار کاهش خواهد یافت و نهایتاً مغبون و ناراضی خواهید شد.
وقتی معده شما پر از غذاست، جریان خون به سمت دستگاه گوارش منحرف می‏شود تا مهم‏ترین وظیفه خود را در آن زمان انجام دهد. در هنگام هضم و جذب غذا، گوارش عالی و مطلوب برای بدن شما بسیار واجب‏تر از فعالیت‏های فکری و ذهنی است.
بنابراین، جسم هوش‏مند شما به انتخاب احسن می‏پردازد و مصلحت وجود شما را در نظر می‏گیرد و تمامی انرژی و توجه خود را صرف عملیات گوارشی می‏کند.
به همین دلیل، خون کافی و مورد نیاز برای یادگیری و ادراک به دستگاه مغزی و عصبی نمی‏رسد و شما بیشتر تلاش می‏کنید و کمتر فرا می‏گیرید. علت خواب‏آلودگی شما بعد از غذا خوردن هم همین است. دستگاه مغزی و اعصاب، توانایی کافی برای هوشیار نگه داشتن ما را نخواهد داشت و ناگزیر تن به استراحت و خواب خواهد داد؛ البته توجه به این نکته مهم است که اندکی خواب و استراحت، بهترین کاری است که شما بعد از صرف غذا می‏توانید انجام دهید.
همه این مطالب در صورتی صادق است که شما به میزان کافی و به قدر نیاز خود غذا خورده باشید؛ اما خدا نکند که اهل علمی زمام اختیار غذا خوردن را از کف دهد. معده انباشته و متورم تا ساعت‏ها شما را اذیت خواهد کرد و علاوه بر احساس‏های ناخوشایند گوارشی، قدرت ذهنی و یادگیری شما را چندین ساعت به شدت کاهش خواهد داد و تازه پس از این ساعات، خستگی عمومی ناشی از تلاشی که جسم بیچاره شما برای هضم و جذب آن همه خوراکی انجام داده، نمایان خواهد شد و خلاصه آن که امید نداشته باشید که تا روز بعد، افقی برای یادگیری شما گشوده شود.

کلید طلایی آرامش

این کلید طلایی را هم به عنوان حسن ختام به دست شما می‏سپارم تا در بحرانی‏ترین لحظات بتوانید به آسانی آرامش خود را بازیابید.
در طب فشاری، نقاط متنوعی برای ایجاد آرامش و تمرکز وجود دارد که مهم‏ترین آنها نقاطی در ناحیه ابروهاست. دو نقطه در بالای ابروها، چنانچه به صورت مداوم و دورانی چند لحظه تحت فشار قرار گیرند، کانال‏های انرژی را به سمت سیستم مغز و اعصاب باز نموده، موجب بازگشت آرامش و تعادل روحی و عصبی می‏گردند و یک نقطه در میان دو ابرو که از همه مهم‏تر است، با فشار ملایم انگشت‏ها حال ما را دگرگون می‏کند.
شما هم شاید ناخودآگاه وقتی که خیلی عصبی و آشفته هستید، دستان خود را به سمت پشیانی برده؛ ابروان خود را ماساژ می‏دهید. این یک هدایت درونی غیرارادی است که شعور ناخودآگاه ما آن را راهنمایی می‏کند.
از این به بعد می‏توانید کاملاً آگاهانه و با اطلاع کامل از اثرات مفید و سلامتی‏بخش آن در هنگام ناراحتی و اضطراب، چشمان خود را ببندید؛ در حالت آرامی بنشینید و با دو انگشت اشاره و نشانه، ناحیه میانی ابروها را به آرامی و به صورت چرخشی با دوران مختصر در طول چند دقیقه به طور مداوم و بی‏وقفه تحت فشار قرار دهید؛ پس از یک بار انجام این کار، آثار آرامش‏بخش و تمرکزآفرین آن را احساس خواهید کرد و در هنگامی که سر جلسه امتحان دست و پای خود را گم کرده‏اید و یا ساعاتی پیش از امتحانات نهایی که نگران حجم باقیمانده درس هستید و یا در موقعیت تصمیم‏گیری‏های بزرگ و حیاتی و در هر وضعیت نامطلوب و اضطراب‏آور دیگری، از این روش آسان و مؤثر بهره ببرید.

منابع‏

1- محمد رضا یحیایی، دایرة المعارف هفت طب دنیا، 1374.
2- توماس اندرولی، مبانی طب داخلی سیسل، ترجمه رضا ملک زاده، نشر اشتیاق، 1380.
3 - ابوالفضل ارجمند، طب فشاری، نشر فاضل، 1377.
4- ویلسون پاوول، کتاب کوچک آرامش، نشر فراوان، 1380.
5- نیک آنیتا، 60 نکته برای موفقیت در امتحان، نشر قدیانی 1380.
6- فیلد لیندا، 60 نکته برای زندگی بهتر، نشر قدیانی 1380